Przechodzimy do debaty nad rządowym projektem ustawy o zmianie ustawy – Prawo o notariacie oraz ustawy o księgach wieczystych i hipotece. Zapraszam do zabrania głosu minister Marię Ejchart.
Ustawa
o zmianie ustawy – Prawo o notariacie oraz ustawy o księgach wieczystych i hipotece
Art. 1. W ustawie z dnia 14 lutego 1991 r. – Prawo o notariacie wprowadza się następujące zmiany:
1) w art. 7 w § 2 po wyrazach „o którym mowa w art. 92 § 4” dodaje się wyrazy „lub art. 95j § 2”;
2) po art. 95g dodaje się art. 95ga w brzmieniu:
„Art. 95ga. Po sporządzeniu aktu poświadczenia dziedziczenia na wniosek spadkobiercy lub zapisobiercy windykacyjnego notariusz sporządza protokół, który zawiera żądanie spadkobiercy lub zapisobiercy windykacyjnego o wpis spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu, własności lub użytkowania wieczystego nieruchomości do księgi wieczystej oraz oświadczenie o znanych odpowiednio spadkobiercy lub zapisobiercy windykacyjnemu spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu, własności lub użytkowaniu wieczystym nieruchomości, położonych na terytorium
Rzeczypospolitej Polskiej, które wchodzą w skład spadku.”;
3) w art. 95j dotychczasową treść oznacza się jako § 1 i dodaje się § 2 i 3 w brzmieniu:
„§ 2. Nie później niż w dniu sporządzenia aktu poświadczenia dziedziczenia na żądanie spadkobiercy lub zapisobiercy windykacyjnego notariusz składa za pośrednictwem systemu teleinformatycznego obsługującego postępowanie sądowe wniosek o wpis w księdze wieczystej, o ile następstwo prawne po osobie wpisanej jako osoba uprawniona z tytułu spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu, właściciel lub użytkownik wieczysty nieruchomości zostało wykazane odpowiednimi dokumentami. Notariusz poucza spadkobiercę lub zapisobiercę windykacyjnego o możliwości złożenia żądania, o którym mowa w zdaniu pierwszym, a także o treści art. 62610 § 12 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego oraz o obowiązku wynikającym z art. 35 ust. 1 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece, o czym wzmiankę umieszcza w akcie poświadczenia dziedziczenia.
§ 3. Złożenie przez notariusza wniosku, o którym mowa w § 2, uważa się za złożenie wniosku przez spadkobiercę lub zapisobiercę windykacyjnego.”.
Art. 2. W ustawie z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece w art. 36 ust. 1 otrzymuje brzmienie:
„1. Sądy, organy administracji rządowej i jednostek samorządu terytorialnego, a także notariusze sporządzający akty poświadczenia dziedziczenia, jeżeli nie złożyli wniosku, o którym mowa w art. 95j § 2 ustawy z dnia 14 lutego 1991 r. – Prawo o notariacie, zawiadamiają sąd właściwy do prowadzenia księgi wieczystej o każdej zmianie właściciela nieruchomości, dla której jest założona księga wieczysta.”.
Art. 3. Ustawa wchodzi w życie po upływie 3 miesięcy od dnia ogłoszenia.
Maria Ejchart:
Pani Marszałek!
Wysoka Izbo!
Celem projektowanej ustawy jest wprowadzenie rozwiązań odciążających sądy wieczystoksięgowe i przyśpieszenie postępowań wieczystoksięgowych, które będą służyć przede wszystkim obywatelom.
Obowiązujący obecnie art. 36 ust. 1 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece stanowi, że „Sądy, organy administracji rządowej i jednostki samorządu terytorialnego oraz notariusze sporządzający akty poświadczenia dziedziczenia zawiadamiają sąd właściwy do prowadzenia księgi wieczystej o każdej zmianie właściciela nieruchomości, dla której założona jest księga wieczysta.”. Tak ograniczony zakres przedmiotowy tego przepisu oznacza, że służy on jedynie aktualizacji wpisów do księgi wieczystej, nie stanowi zaś instrumentu upowszechnienia systemu ksiąg wieczystych.
Nałożenie na notariuszy sporządzających akty poświadczenia dziedziczenia obowiązku zawiadomienia sądu wieczystoksięgowego o zmianie właściciela nieruchomości nastąpiło w ustawie z dnia 26 czerwca 2009 r. o zmianie ustawy o księgach wieczystych i hipotece oraz niektórych innych ustaw. Akt poświadczenia dziedziczenia, podobnie jak postanowienie sądu o stwierdzeniu nabycia spadku, zasadniczo nie obejmuje ustalenia zmiany stanu prawnego nieruchomości spadkowych z tej racji, że w ogóle pomija się w nim wskazywanie przedmiotu spadku.
W obecnym stanie prawnym notariusz stwierdza w akcie poświadczenia dziedziczenia zmianę własności nieruchomości i zawiadamia sąd wieczystoksięgowy o tej zmianie w przypadku nieruchomości wchodzących w skład gospodarstwa rolnego w przypadku dziedziczenia z ustawy spadku otwartego przed dniem 14 lutego 2001 r., stwierdza zmianę własności nieruchomości objętej zapisem windykacyjnym oraz zmianę własności nieruchomości i użytkowania wieczystego nieruchomości, jeżeli w kręgu osób zainteresowanych znajduje się cudzoziemiec w rozumieniu art. 1 ust. 2 ustawy z dnia 24 marca 1920 r. o nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców.
Powyższe oznacza, że aktualnie brak jest podstawy prawnej dla notariusza do zbadania i ustalenia, czy w skład spadku wchodzą nieruchomości. W związku z tym jest zasadne stworzenie rozwiązania, dzięki któremu notariusz będzie miał możliwość przeprowadzenia tych czynności i złożenia – za pośrednictwem systemu teleinformatycznego – wniosku o wpis w księdze wieczystej, na żądanie spadkobiercy lub zapisobiercy windykacyjnego.
Zmiana przepisów w tym zakresie znacznie usprawni i przyspieszy rozpoznawanie spraw. Aktualnie ujawnienie spadkobiercy (nowego właściciela) w księdze wieczystej wiąże się niejednokrotnie z czasochłonną oraz pracochłonną procedurą, w której sądy muszą wykonywać wiele czynności, które w przypadku wprowadzenia zaproponowanych zmian będą zbędne. Dodatkowo podkreślić należy, że w związku z tym, że księgi wieczyste prowadzi się w celu zabezpieczenia obrotu nieruchomościami, a rejestr jest prowadzony w celu zobrazowania aktualnego stanu prawnego nieruchomości, to efektem 2 wprowadzonych zmian związanych z możliwością składania przez notariuszy wniosków o wpis w księdze wieczystej po sporządzeniu aktu poświadczenia dziedziczenia będzie transparentność i pewność aktualności wpisów w księdze wieczystej.
Nowelizacja ustawy z dnia 14 lutego 1991 r. – Prawo o notariacie i ustawy ukwh umożliwi składanie przez spadkobierców lub zapisobierców windykacyjnych za pośrednictwem notariuszy, przy użyciu systemu teleinformatycznego obsługującego postępowanie sądowe, wniosków o wpis w księdze wieczystej w celu ujawnienia przejścia uprawnienia z tytułu spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu, prawa własności lub użytkowania wieczystego nieruchomości wskutek dziedziczenia, stwierdzonego aktem poświadczenia dziedziczenia. W tym celu proponuje się następujące zmiany:
- w art. 1 pkt 1 projektu – zmiana w art. 7 w § 2 Prawa o notariacie polegająca na dodaniu odesłania do art. 95j § 2, co oznacza rozszerzenie obowiązku notariusza w zakresie pobrania od strony czynności notarialnej stosownej opłaty sądowej od wniosku o wpis w księdze wieczystej przejścia uprawnienia z tytułu spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu, prawa własności lub użytkowania wieczystego nieruchomości wskutek dziedziczenia, stwierdzonego aktem poświadczenia dziedziczenia;
- w art. 1 pkt 2 projektu – dodanie art. 95ga Prawa o notariacie, zgodnie z którym po sporządzeniu aktu poświadczenia dziedziczenia na wniosek spadkobiercy albo zapisobiercy windykacyjnego notariusz sporządza protokół, który zawiera wniosek spadkobiercy albo zapisobiercy windykacyjnego o wpis spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu, własności lub użytkowania wieczystego nieruchomości do księgi wieczystej oraz oświadczenie o znanych mu: spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu, własności lub użytkowaniu wieczystym nieruchomości, położonych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, które wchodzą w skład spadku;
- w art. 1 pkt 3 projektu – dotychczasową treść art. 95j Prawa o notariacie proponuje się oznaczyć jako § 1 i dodać § 2 i 3, które będą stanowić podstawę prawną do złożenia przez notariusza – na żądanie spadkobiercy lub zapisobiercy windykacyjnego – wniosku o wpis w księdze wieczystej przejścia uprawnienia z tytułu spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu, prawa własności lub użytkowania wieczystego nieruchomości wskutek dziedziczenia, stwierdzonego aktem poświadczenia dziedziczenia;
- w art. 2 projektu – zmiana art. 36 ust. 1 ukwh, polegająca na zniesieniu obowiązku zawiadomienia przez notariusza sądu wieczystoksięgowego o zmianie właściciela nieruchomości, jeżeli na żądanie spadkobiercy lub zapisobiercy windykacyjnego złożył on wniosek o wpis w księdze wieczystej.
Projektowane zmiany nie będą wywoływać skutków finansowych dla budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego i pozostałych jednostek sektora finansów publicznych. Przedmiot regulacji zawartej w projekcie nie jest objęty zakresem prawa Unii Europejskiej. Nie wpłynie negatywnie na sytuację rodzin z dziećmi.
Dziękuję.
OG: 48H
