Otwieram debatę nad przedłożoną przez klub parlamentarny Rządzić Inaczej ustawą o zmianie ustawy – Kodeks karny. O zabranie głosu proszę przedstawicielkę wnioskodawców, panią posłankę Marię Ejchart-Dubois.
Ustawa z dnia ... o zmianie ustawy – Kodeks karny
Art. 1. W ustawie z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny po art. 255a dodaje się art. 255b w brzmieniu:
„Art. 255b. § 1. Kto za pośrednictwem sieci teleinformatycznej, poprzez transmisję obrazu lub dźwięku albo udostępnienie zapisu obrazu lub dźwięku, rozpowszechnia treści przedstawiające popełnienie czynu zabronionego:
1) zagrożonego karą pozbawienia wolności, której górna granica wynosi co najmniej 5 lat, jako umyślne przestępstwo przeciwko życiu lub zdrowiu, wolności, wolności seksualnej, obyczajności, rodzinie i opiece lub popełnione z użyciem przemocy;
2) polegającego na znęcaniu się nad zwierzęciem lub zabiciu zwierzęcia, określonym w art. 35 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o ochronie zwierząt;
3) stanowiącego naruszenie nietykalności cielesnej, w sposób prowadzący do poniżenia lub upokorzenia innej osoby, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.
§ 2. Tej samej karze podlega, kto w sposób określony w § 1 rozpowszechnia treści przedstawiające, jako czyn rzeczywiście popełniony, pozorowane popełnienie czynu zabronionego wskazanego w § 1 pkt 1-3.
§ 3. Jeżeli sprawca czynu określonego w § 1 lub 2 działa w celu osiągnięcia korzyści majątkowej lub osobistej albo taką korzyść osiąga, podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10.
§ 4. Nie podlega karze za przestępstwo określone w § 1, kto, nie będąc sprawcą, podżegaczem lub pomocnikiem do czynu zabronionego wskazanego w § 1 pkt 1-3, działa w celu obrony interesu publicznego lub zasługującego na uwzględnienie interesu prywatnego.”.
Art. 2. Ustawa wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.
Maria Ejchart-Dubois:
Pani Marszałek!
Wysoka Izbo!
Przedłożona propozycja legislacyjna wychodzi naprzeciw potrzebie kryminalizacji zjawiska patostreamingu. Działalność patostreamerów polega częstokroć na relacjonowaniu atakowaniu osób bądź zwierząt, zmuszaniu do wykonywania kontrowersyjnych, często uwłaczających ich godności czynności. Patostreamerzy niejednokrotnie utrzymują się z darowizn od osób oglądających ich transmisje, a liczba odbiorców dochodzi niekiedy do kilku tysięcy.
Zjawisko patostreamingu odbierane jest jako przejaw patologii społecznej i jako takie budzi sprzeciw. Nie jest prawdą, że Internet stwarza przestrzeń niczym nieograniczonej wolności wypowiedzi. Poprzedzający niektóre nagrania komunikat: „Film nie ma na celu promować nienawiści, a jedynie ma pełnić funkcję informacyjną, swobodę w rozpowszechnianiu poglądów i informacji gwarantuje wszystkim Polakom Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej” nie znosi – także zawartych w Konstytucji RP – podstaw do ograniczania wolności i praw. Patologiczne treści w sieci wymagają nie tylko dalszych pogłębionych badań ze względu na konsekwencje jakie mogą rodzić dla oglądających, ale przede wszystkim uwagi organów państwa, a zwłaszcza organów ścigania i wymiaru sprawiedliwości.
W polskim prawie brak jest definicji patostreamingu. Definicja patostreamingu nie figuruje również w anglojęzycznej literaturze przedmiotu. Wyżej wymienione pojęcie pojawiło się w Polsce i zostało przejęte przez badaczy tego fenomenu. Skala tego negatywnego zjawiska społecznego, zwiększa się wraz z rozwojem nowych technologii komunikacyjnych, a wiele osób uczyniło sobie z patostreamingu stałe źródło utrzymania. Warto wskazać, że konieczność kryminalizacji zjawiska patostreamingu wielokrotnie akcentowana była również w przestrzeni medialnej. Problem wymaga poważnego podejścia rządu, organizacji pozarządowych, instytucji. Zignorowanie tej sprawy będzie miało swoje konsekwencje w wielu aspektach życia społecznego, włącznie z kondycją psychiczną jego najmłodszej części.
Projekt zakłada w § 1, że odpowiedzialność karną poniesie ten, kto za pośrednictwem sieci teleinformatycznej, poprzez transmisję obrazu lub dźwięku albo udostępnienie zapisu obrazu lub dźwięku, rozpowszechnia treści przedstawiające popełnienie czynu zabronionego: zagrożonego karą pozbawienia wolności, której górna granica wynosi co najmniej 5 lat, jako umyślne przestępstwo przeciwko życiu lub zdrowiu, wolności, wolności seksualnej, obyczajności, rodzinie i opiece lub popełnione z użyciem przemocy, polegającego na znęcaniu się nad zwierzęciem lub zabiciu zwierzęcia, określonym w art. 35 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o ochronie zwierząt); stanowiącego naruszenie nietykalności cielesnej, w sposób prowadzący do poniżenia lub upokorzenia innej osoby (pkt 3). Sprawca, który dopuści się przestępstwa określonego w § 1 ma podlegać karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.
W § 2 projektowanego przepisu wskazano, że tej samej karze podlega, kto w sposób określony w § 1 rozpowszechnia treści w postaci obrazu lub dźwięku, przedstawiające pozorowane popełnienie czynu zabronionego wskazanego w § 1 pkt 1-3 jako czyn rzeczywiście popełniony. Z punktu widzenia widza przedstawianie pozorowanego popełnienia czynu zabronionego jako czyn rzeczywiście popełniony równoznaczne jest bowiem z czynem faktycznie mającym miejsce i dlatego też takie zachowanie zasługuje na taką samą sankcje karną.
W § 3 projektowanego przepisu tworzy się typ kwalifikowany ww. przestępstwa - jeżeli sprawca dopuszcza się czynu określonego w § 1 lub § 2 w celu osiągnięcia korzyści majątkowej lub osobistej (znamienia te występują wielokrotnie w k.k. – m.in. w ramach dyspozycji art. 228, art. 230, art. 250a czy art. 296a k.k.) albo taką korzyść osiąga (dotyczy to sytuacji, kiedy np. sprawca w trakcie popełniania czynu wie, że są mu przekazywane przez widzów określone kwoty). Powyższe przestępstwo ze względu na kierunkową postać zamiaru lub uzyskanie korzyści majątkowej lub osobistej będzie zagrożone karą od 1 roku do 10 lat pozbawienia wolności.
Jednocześnie w § 4 wskazano, że nie podlega karze za przestępstwo określone w § 1, kto, nie będąc sprawcą, podżegaczem lub pomocnikiem do czynu zabronionego wskazanego w § 1 pkt 1-3, działa w celu obrony interesu publicznego lub zasługującego na uwzględnienie interesu prywatnego. Celem tego przepisu jest wyłączenie karalności czynów podejmowanych ze wskazanych w nim istotnych powodów, zasługujących na społeczną akceptację. Takim powodem może być na przykład rozpowszechnianie treści w celu identyfikacji sprawców przestępstw lub powiadomienia stosownych organów o popełnieniu przestępstwa. Ponadto na dobrodziejstwo niepodlegania karze niejednokrotnie zasługiwać będą działania mające na celu ostrzeżenie innych osób albo ustalenie tożsamości sprawcy przestępstwa (względnie ofiary).
Dodatkowo należy stwierdzić, że potrzeba penalizacji patostreamingu nie budzi wątpliwości w świetle zasady proporcjonalności wyrażonej w art. 30 ust. 3 Konstytucji RP. W myśl tego przepisu ustawy zasadniczej, ograniczenia w zakresie korzystania z konstytucyjnych wolności i praw mogą być ustanawiane tylko w ustawie i tylko wtedy, gdy są konieczne w demokratycznym państwie dla jego bezpieczeństwa lub porządku publicznego, bądź dla ochrony środowiska, zdrowia i moralności publicznej, albo wolności i praw innych osób. Ograniczenia te nie mogą naruszać istoty wolności i praw. Z punktu widzenia racjonalnego ustawodawcy konieczne jest przeciwdziałanie patologicznym zjawiskom pojawiającym się w przestrzeni publicznej właśnie z punktu widzenia ochrony porządku publicznego, zdrowia i moralności publicznej czy wolności i praw innych osób.
Projekt ustawy pozostaje bez wpływu na budżet państwa.
Projekt ustawy nie jest sprzeczny z prawem Unii Europejskiej.
Projekt ustawy nie wpłynie negatywnie na sytuację rodzin z dziećmi.
Dziękuję.
OG: czas na debatę do 21.07 do godziny 16
