Otwieram debatę nad przedłożoną przez klub parlamentarny Rządzić Inaczej ustawą - o zmianie ustawy Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz ustawy - Prawo o aktach stanu cywilnego. O zabranie głosu proszę przedstawicielkę wnioskodawców, panią posłankę Dorotę Łobodę.
Ustawa z dnia ... o zmianie ustawy — Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz ustawy — Prawo o aktach stanu cywilnego
Art. 1. W ustawie z dnia 25 lutego 1964 r. — Kodeks rodzinny i opiekuńczy w art. 59 dotychczasową treść oznacza się jako § 1 i dodaje się § 2 w brzmieniu:
„§ 2. Małżonek, który wskutek zawarcia małżeństwa zmienił swoje dotychczasowe nazwisko, może przez oświadczenie złożone przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego lub konsulem powrócić do nazwiska, które nosił przed zawarciem małżeństwa, w ciągu 12 miesięcy od śmierci drugiego małżonka, jeżeli przed śmiercią drugiego małżonka wytoczył powództwo o rozwód lub został stroną pozwaną w sprawie o rozwód.”.
Art. 2. W ustawie z dnia 28 listopada 2014 r. — Prawo o aktach stanu cywilnego wprowadza się następujące zmiany:
1) w art. 18 po wyrazach „małżonka rozwiedzionego” dodaje się wyrazy „małżonka, o którym mowa w art. 59 § 2 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego,”;
2) w art. 33 w pkt 2 po lit. d dodaje się lit. da w brzmieniu:
„da) przyjęcia oświadczenia małżonka, o którym mowa w art. 59 § 2 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, o powrocie do nazwiska noszonego przed zawarciem małżeństwa,” ,
3) w art. 90:
a) w ust. 1 po wyrazach „rozwiedziony małżonek” dodaje się wyrazy „małżonek, o którym mowa w art. 59 § 2 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego,”,
b) w ust. 2 pkt 3 otrzymuje brzmienie:
„3) datę uprawomocnienia się orzeczenia o rozwodzie, oznaczenie sądu oraz sygnaturę akt sprawy, a w przypadku, o którym mowa w art. 59 § 2 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, datę sporządzenia aktu zgonu;”,
c) ust. 3 i 4 otrzymują brzmienie:
„3. Kierownik urzędu stanu cywilnego, który przyjął oświadczenie o powrocie do nazwiska noszonego przed zawarciem małżeństwa, przesyła protokół kierownikowi urzędu stanu cywilnego właściwemu do sporządzenia aktu małżeństwa w terminie jednego dnia roboczego od dnia sporządzenia tego protokołu, w celu dołączenia do aktu małżeństwa wzmianki dodatkowej o nazwisku rozwiedzionego małżonka albo małżonka, o którym mowa w art. 59 § 2 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego.
4. Konsul, który przyjął oświadczenie o powrocie do nazwiska noszonego przed zawarciem małżeństwa, przesyła niezwłocznie protokół kierownikowi urzędu stanu cywilnego właściwemu do sporządzenia aktu małżeństwa w celu dołączenia do aktu małżeństwa wzmianki dodatkowej o nazwisku rozwiedzionego małżonka albo małżonka, o którym mowa w art. 59 § 2 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego.”.
Art. 3. Ustawa wchodzi w życie po upływie 4 miesięcy od dnia ogłoszenia.
Dorota Łoboda:
Pani Marszałek!
Wysoka Izbo!
Celem projektowanej ustawy jest dokonanie zmian w ustawie z dnia 25 lutego 1964 r. — Kodeks rodzinny i opiekuńczy, aby umożliwić osobie, która wytoczyła powództwo o rozwód lub została stroną pozwaną w sprawie o rozwód, ale rozwód nie doszedł do skutku z powodu śmierci małżonka, powrót do nazwiska noszonego przed zawarciem małżeństwa z zastosowaniem prostej procedury, analogicznej jak w przypadku gdyby rozwód został orzeczony.
Projekt przewiduje, że dotychczasowa treść art. 59 zostanie oznaczona jako S 1 oraz że zostanie dodany nowy S 2, który umożliwi skorzystanie z podobnej procedury (złożenie oświadczenia przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego lub konsulem) przez osobę, która wytoczyła powództwo o rozwód lub została stroną pozwaną w sprawie o rozwód, ale rozwód nie został orzeczony z powodu śmierci małżonka tej osoby.
Zawarty w projekcie termin 12 miesięczny jest podyktowany względami praktycznymi. Często bowiem małżonkowie ci nie pozostają w bezpośrednim kontakcie i wiadomość o śmierci może dotrzeć później, dlatego nie jest zasadne zastosowanie terminu 3 miesięcy, jaki występuje w ustawie, w przypadku gdy został orzeczony rozwód.
Zmiany w ustawie z dnia 28 listopada 2014 r. — Prawo o aktach stanu cywilnego są konsekwencją zmiany wprowadzanej w ustawie — Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Ich celem jest uwzględnienie przypadku składania oświadczenia przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego lub konsulem o powrocie do nazwiska noszonego przed zawarciem małżeństwa przez osobę, która wytoczyła powództwo o rozwód lub została stroną pozwaną w sprawie o rozwód, ale rozwód nie został orzeczony z powodu śmierci małżonka tej osoby.
Zasadniczym skutkiem społecznym i prawnym projektowanej ustawy będzie ujednolicenie i usprawnienie procedury powrotu do nazwiska przez osobę, która nie mogła uzyskać orzeczenia o rozwodzie (zakończenia postępowania sądowego) z powodu śmierci małżonka. Skala zjawiska jest niewątpliwie niewielka, jednakże ustawa wpisuje się w koncepcję państwa przyjaznego obywatelom, a uproszczona procedura (przyjęcie oświadczenia zamiast rozpatrywania wniosku o zmianę nazwiska odciąży kierowników urzędów stanu cywilnego.
Ze względu na swój charakter i ograniczony zasięg ustawa nie wywoła skutków gospodarczych, nie ma też wpływu na działalność podmiotów gospodarczych (w tym mikroprzedsiębiorców oraz małych i średnich przedsiębiorstw). W załączniku do ustawy z dnia 16 listopada 2006 r. określono, że „inne czynności kierownika urzędu stanu cywilnego” podlegają opłacie skarbowej w kwocie 1 1 zł. Dlatego projektowana ustawa wywoła nieznaczne skutki finansowe (dla finansów publicznych). Szacując kwotę przychodów z tego tytułu, przyjęto, że liczba rocznie składanych pozwów jest zbliżona do liczby rozwodów i wynosi ok. 65 tys. Przyjmując, że problem może dotyczyć maksymalnie ok. 1% przypadków, można szacować, że roczna kwota tych przychodów wyniesie maksymalnie ok. 7200 zł.
Przedmiot projektowanej regulacji nie jest objęty prawem Unii Europejskiej. Projekt ustawy nie wpłynie negatywnie na sytuację rodzin z dziećmi.
Dziękuję.
OG: czas na debatę do 21.07 do godziny 16
