Otwieram debatę nad rządowym projektem ustawy o Narodowej Strategii Onkologicznej. Proszę o zabranie głosu przedstawiciela wnioskodawców, panią minister Stanisławę Gierek-Ciaciurę.
Ustawa
z dnia ... 2035 roku
o Narodowej Strategii Onkologicznej
Parlament Rzeczypospolitej Polskiej, mając na względzie obecny i prognozowany wzrost zachorowań na choroby nowotworowe oraz wynikające z tego skutki w postaci dużej śmiertelności, poważnych konsekwencji społecznych, w tym pogorszenia jakości życia chorych i ich rodzin, oraz znacznych obciążeń finansowych związanych z leczeniem tych chorób dla obywateli i finansów publicznych, uznaje za konieczne przyjęcie strategii w obszarze onkologii dla Rzeczypospolitej Polskiej, w związku z czym uchwala niniejszą ustawę.
Art. 1. 1. Rada Ministrów przyjmuje Narodową Strategię Onkologiczną, zwaną dalej "Strategią", na lata 2036-2046.
2. Strategia jest programem wieloletnim w rozumieniu art. 136 ust. 2 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych.
Art. 2. Celem Strategii jest:
1) obniżenie zachorowalności na choroby nowotworowe przez edukację zdrowotną, promocję zdrowia i profilaktykę, w tym kształtowanie świadomości prozdrowotnej i propagowanie zdrowego stylu życia;
2) poprawa profilaktyki, wczesnego wykrywania, diagnostyki i leczenia chorób nowotworowych;
3) rozwój systemu opieki zdrowotnej w obszarze onkologii przez koncentrację działań wokół chorego i jego potrzeb, ze szczególnym uwzględnieniem poprawy jakości życia chorych i ich rodzin;
4) zapewnienie równego dostępu do wysokiej jakości świadczeń opieki zdrowotnej w obszarze onkologii, udzielanych zgodnie z aktualną wiedzą medyczną;
5) opracowanie i wdrożenie zmian organizacyjnych, które zapewnią chorym równy dostęp do koordynowanej i kompleksowej opieki zdrowotnej w obszarze onkologii;
6) rozwój działalności szkoleniowej i edukacji oraz kształcenia kadr medycznych w obszarze onkologii;
7) rozwój badań naukowych mających na celu poprawę i wzrost efektywności oraz innowacyjności leczenia chorób nowotworowych.
Art. 3. Strategia obejmuje:
1) analizę stanu profilaktyki, wczesnego wykrywania, diagnostyki i leczenia chorób nowotworowych, zawierającą w szczególności:
a) opis funkcjonującego w Rzeczypospolitej Polskiej systemu opieki zdrowotnej w obszarze onkologii oraz występujących w nim problemów,
b) informacje na temat epidemiologii oraz skuteczności leczenia chorób nowotworowych,
c) porównanie wskaźników dotyczących epidemiologii oraz skuteczności leczenia chorób nowotworowych w Rzeczypospolitej Polskiej oraz w innych państwach,
d) informacje na temat kształcenia kadr medycznych w obszarze onkologii,
e) informacje na temat rozwoju badań naukowych mających na celu poprawę i wzrost efektywności oraz innowacyjności leczenia chorób nowotworowych,
f) informacje na temat dostępności do świadczeń opieki zdrowotnej w obszarze onkologii oraz jakości tych świadczeń;
2) diagnozę i określenie działań, które powinny zostać podjęte w zakresie poprawy profilaktyki, wczesnego wykrywania, diagnostyki i leczenia chorób nowotworowych oraz osiągnięcia pozostałych celów wskazanych w art. 2, zawierającą w szczególności:
a) określenie działań, które umożliwią poprawę zarządzania zasobami w obszarze onkologii, w tym monitorowanie i ocenę skuteczności opieki zdrowotnej oraz poprawę bezpieczeństwa i wyników leczenia chorych,
b) określenie kierunków kształcenia kadr medycznych koniecznych do zapewnienia właściwej opieki onkologicznej,
c) określenie kierunków rozwoju badań naukowych koniecznych do zapewnienia wzrostu efektywności oraz innowacyjności leczenia chorób nowotworowych;
3) określenie priorytetów w zakresie poprawy profilaktyki, wczesnego wykrywania, diagnostyki i leczenia chorób nowotworowych oraz osiągnięcia pozostałych celów wskazanych w art. 2, a także działań zmierzających do realizacji tych priorytetów, zawierające w szczególności rozwiązania mające na celu poprawę: a) zapobiegania chorobom nowotworowym,
b) wczesnego wykrywania chorób nowotworowych,
c) jakości i efektywności leczenia chorób nowotworowych,
d) jakości życia chorych i ich rodzin w trakcie leczenia choroby nowotworowej oraz po jego zakończeniu;
4) wskazanie źródeł wiedzy na temat walki z chorobami nowotworowymi, opartych na dowodach naukowych i zgodnych z aktualną wiedzą medyczną, w celu wdrożenia działań i polityk zdrowotnych w obszarze onkologii;
5) określenie szczegółowego sposobu jej realizacji;
6) wskazanie podmiotów odpowiedzialnych za realizację określonych w niej działań;
7) wskazanie źródeł finansowania określonych w niej działań.
Art. 4. 1. Strategia jest przyjmowana przez Radę Ministrów, w drodze uchwały.
2. Projekt Strategii, opracowany przez Zespół do spraw Narodowej Strategii Onkologicznej, zwany dalej „Zespołem”, minister właściwy do spraw zdrowia przedstawia Radzie Ministrów.
Art. 5. 1. Strategia jest realizowana w oparciu o harmonogram wdrażania Strategii, uwzględniający w szczególności koszty realizacji i źródła finansowania działań określonych w Strategii, obejmujący okres roku kalendarzowego.
2. Projekt harmonogramu wdrażania Strategii na kolejny rok kalendarzowy opracowany przez Zespół, minister właściwy do spraw zdrowia przedstawia Radzie Ministrów corocznie, nie później niż do dnia 30 września.
3. Harmonogram wdrażania Strategii jest przyjmowany przez Radę Ministrów, w drodze uchwały.
Art. 6. 1. Strategia podlega aktualizacji nie rzadziej niż raz na 5 lat, w szczególności w przypadku istotnych zmian w obszarze onkologii, w tym wdrożenia nowych działań i polityk zdrowotnych.
2. Do aktualizacji Strategii stosuje się odpowiednio przepisy art. 4.
Art. 7. 1. Podmiotami realizującymi działania określone w Strategii są organy i instytucje publiczne oraz podmioty działające w systemie ochrony zdrowia.
2. Organy i instytucje publiczne oraz podmioty działające w systemie ochrony zdrowia są obowiązane do współpracy na rzecz realizacji Strategii.
3. Podmioty, o których mowa w ust. 2, mogą współdziałać z samorządami zawodów medycznych, organizacjami społecznymi, w tym organizacjami zrzeszającymi pacjentów, do których zadań statutowych należy ochrona praw chorych na choroby nowotworowe, oraz innymi podmiotami zainteresowanymi wsparciem działań określonych w Strategii.
Art. 8. 1. Strategia jest finansowana ze środków publicznych.
2. Strategia może być finansowana ze środków innych niż publiczne, w przypadku gdy taki sposób finansowania wynika z harmonogramu wdrażania Strategii.
Art. 9. Minister właściwy do spraw zdrowia koordynuje działania określone w Strategii, monitoruje jej realizację oraz opracowuje roczne sprawozdanie z realizacji Strategii.
2. Roczne sprawozdanie z realizacji Strategii za poprzedni rok kalendarzowy minister właściwy do spraw zdrowia przedstawia Sejmowi Rzeczypospolitej Polskiej, nie później niż do dnia 31 maja.
Art. 10. 1. Projekt Strategii, aktualizacji Strategii oraz harmonogramu wdrażania Strategii opracowuje Zespół, działający przy ministrze właściwym do spraw zdrowia.
2. W skład Zespołu wchodzą:
1) przedstawiciele ministra właściwego do spraw zdrowia;
2) przedstawiciel Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej;
3) przedstawiciel Narodowego Funduszu Zdrowia;
4) przedstawiciel Konferencji Rektorów Akademickich Uczelni Medycznych;
5) przedstawiciel Polskiego Towarzystwa Onkologicznego;
6) przedstawiciel Polskiego Towarzystwa Onkologii Klinicznej;
7) przedstawiciel Polskiego Towarzystwa Hematologów i Transfuzjologów;
8) przedstawiciel Polskiego Towarzystwa Onkologii i Hematologii Dziecięcej;
9) przedstawiciel Polskiego Towarzystwa Radioterapii Onkologicznej;
10) przedstawiciel Polskiego Towarzystwa Chirurgii Onkologicznej;
11) przedstawiciel Towarzystwa Chirurgów Polskich;
12) przedstawiciel Polskiego Towarzystwa Chorób Płuc;
13) przedstawiciel Polskiego Towarzystwa Kardio-Torakochirurgów;
14) przedstawiciel Polskiego Towarzystwa Urologii;
15) przedstawiciel Polskiego Towarzystwa Ginekologii Onkologicznej;
16) przedstawiciele organizacji zrzeszających pacjentów, do których zadań statutowych należy ochrona praw chorych na choroby nowotworowe.
3. Członków Zespołu, o których mowa w ust. 2, powołuje i odwołuje minister właściwy do spraw zdrowia. Członków Zespołu, o których mowa w ust. 2 pkt 2-16, minister właściwy do spraw zdrowia powołuje i odwołuje na wniosek podmiotów, których są przedstawicielami.
4. Członkowie Zespołu, o których mowa w ust. 2 pkt 16, są powoływani spośród kandydatów wskazanych przez organizacje zrzeszające pacjentów, do których zadań statutowych należy ochrona praw chorych na choroby nowotworowe, zgłoszonych w terminie 14 dni od dnia udostępnienia na stronie podmiotowej Biuletynu Informacji Publicznej urzędu obsługującego ministra właściwego do spraw zdrowia ogłoszenia o naborze przedstawicieli takich organizacji na członków Zespołu.
5. Przewodniczącego Zespołu wskazuje minister właściwy do spraw zdrowia spośród członków Zespołu.
6. W pracach Zespołu mogą uczestniczyć osoby niebędące członkami Zespołu, zaproszone przez Przewodniczącego Zespołu. Osobom tym nie przysługuje prawo głosu przy podejmowaniu rozstrzygnięć.
7. Zespół podejmuje rozstrzygnięcia zwykłą większością głosów w obecności co najmniej połowy jego członków. W przypadku równej liczby głosów decyduje głos Przewodniczącego Zespołu.
8. Zespół działa na podstawie uchwalonego przez siebie regulaminu, zatwierdzonego przez ministra właściwego do spraw zdrowia.
9. Członkom Zespołu biorącym udział w posiedzeniu Zespołu, zamieszkałym poza miejscowością, w której odbywa się posiedzenie Zespołu,
przysługuje zwrot kosztów przejazdu i zakwaterowania oraz dieta na zasadach określonych w przepisach dotyczących należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej.
10. Koszty funkcjonowania Zespołu są finansowane z budżetu państwa, z części, której dysponentem jest minister właściwy do spraw zdrowia.
11. Obsługę Zespołu zapewnia urząd obsługujący ministra właściwego do spraw zdrowia.
Art. 11. Tworzy się Zespół do spraw Narodowej Strategii Onkologicznej.
Art. 12. Strategię wraz z harmonogramem realizacji Strategii na 2036 r. minister właściwy do spraw zdrowia przedstawi Radzie Ministrów, nie później niż do dnia 30 października 2035 r.
Art. 13. Zespół znosi się z dniem 31 grudnia 2046 r.
Art. 14. Ustawa wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.
Uzasadnienie
Sprawozdawca: Stanisława Gierek-Ciaciura, sekretarz stanu w Ministerstwie Zdrowia
Pani Marszałek,
Wysoka Izbo,
Projekt ustawy o Narodowej Strategii Onkologicznej tworzy ramy prawne umożliwiające opracowanie i przyjęcie Narodowej Strategii Onkologicznej – dokumentu o charakterze kompleksowym i długookresowym, stanowiącego odpowiedź na wzrost zachorowań i śmiertelności na choroby nowotworowe w Rzeczypospolitej Polskiej. Celem Narodowej Strategii Onkologicznej będzie przede wszystkim obniżenie zachorowalności na choroby nowotworowe, zmniejszenie umieralności z powodu tych chorób oraz poprawa jakości życia chorych i ich rodzin.
Strategia wytyczy kierunki rozwoju poszczególnych obszarów systemu opieki zdrowotnej w zakresie onkologii, jak również obszarów wspierających onkologię. Zawierać będzie ona działania z zakresu profilaktyki, wczesnego wykrywania, diagnostyki i leczenia chorób nowotworowych, w tym kontroli po leczeniu onkologicznym, rehabilitacji, opieki psychologicznej i opieki paliatywnej. Nacisk powinien zostać położony przede wszystkim na działania o charakterze populacyjnym oraz na obowiązek wdrożenia systematycznie aktualizowanych standardów procedur diagnostyczno-terapeutycznych i zintegrowania opieki zdrowotnej wokół chorego i jego potrzeb.
Z kolei działania wspierające opiekę onkologiczną obejmować będą w szczególności rozwój edukacji i kształcenia kadr medycznych oraz badań naukowych wprowadzających innowacyjne metody leczenia chorób nowotworowych, a także poprawę zarządzania zasobami w obszarze onkologii. Strategia opierać się będzie na współdziałaniu, przy realizacji jej celów, organów i instytucji publicznych oraz podmiotów działających w systemie ochrony zdrowia. Tym samym, będzie ona dokumentem obejmującym, w perspektywie wieloletniej, wszystkie obszary i aspekty działań istotne w kontekście walki z jednym z największych wyzwań zdrowotnych i społecznych naszych czasów, jakim są choroby nowotworowe.
W obliczu wzrostu zachorowań na choroby nowotworowe i starzenia się społeczeństwa, konieczne jest stworzenie instytucjonalnych rozwiązań, które pomogą lepiej i szybciej pokonać chorobę. Wyniki badań i praktyka pokazują, że najlepsza efektywność leczenia osiągana jest w krajach, w których nowotwory diagnozowane są na wczesnym etapie i gdzie istnieje dostęp do najnowszych terapii oraz opieki o wysokiej jakości. W celu osiągnięcia takiego stanu w Polsce, należy zapewnić sprawną organizację badań przesiewowych, odpowiednie kształcenie kadr, stałe modernizowanie infrastruktury, wdrożenie nowoczesnego systemu zarządzania leczeniem onkologicznym oraz prowadzenie innowacyjnych badań. Rozwiązania zawarte w Strategii powinny umożliwić wyposażenie szpitali w narzędzia niezbędne do stosowania terapii uwzględniających jakość i efektywność leczenia oraz minimalizujących skutki uboczne, które negatywnie wpływają na życie po chorobie.
Ze względu na bardzo dużą skalę zachorowań, usprawnienie działania onkologii w Polsce nie będzie możliwe jedynie przez bieżące, doraźne reagowanie na pojawiające się trudności, ale wymaga wdrożenia wieloletniego, kompleksowego planu działania. Biorąc pod uwagę prognozowany wzrost zachorowań oraz występujące już teraz problemy z zaspokojeniem potrzeb wszystkich chorujących, z poprawy sytuacji onkologicznej kraju należy uczynić priorytet zdrowotny. Onkologia to dziś czołowe wyzwanie, na które można odpowiedzieć wyłącznie poprzez wdrożenie spójnego dokumentu o charakterze strategicznym. Jednocześnie chcąc wzmocnić skuteczność podejmowanych działań należy stworzyć im odpowiednie gwarancje prawne. Gwarancje takie zapewni wprowadzenie podstawy do opracowania i przyjęcia Narodowej Strategii Onkologicznej w akcie prawnym rangi ustawy.
Opracowanie Narodowej Strategii Onkologicznej, będącej efektem przyjęcia projektu ustawy, pociąga za sobą pewne skutki finansowe. Wiążą się one z zapewnieniem funkcjonowania Zespołu do spraw Narodowej Strategii Onkologicznej, w tym również koniecznością zamówienia ewentualnych ekspertyz i opinii na potrzeby opracowania Strategii, jej aktualizacji i harmonogramów wdrażania Strategii.
Za udział w pracach Zespołu członkom Zespołu nie będzie przysługiwało wynagrodzenie. Jednak członkom Zespołu biorącym udział w posiedzeniu Zespołu, zamieszkałym poza miejscowością, w której odbywa się posiedzenie Zespołu, będzie przysługiwał zwrot kosztów przejazdu i zakwaterowania oraz dieta na zasadach określonych w przepisach dotyczących należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej.
Z kolei jeżeli chodzi o analizy niezbędne do opracowania efektywnego planu działań dotyczących zwalczania chorób nowotworowych, wskazać należy, że część z nich została już wykonana, m.in. podczas tworzenia Map potrzeb zdrowotnych czy w ramach działalności Polskiego Towarzystwa Onkologicznego. Dalsze działania analityczne powinny pozwolić na oszacowanie różnic w kosztach całkowitych ponoszonych na leczenie chorób nowotworowych i ewentualny wpływ Strategii na racjonalizację wydatków na leczenie chorób nowotworowych (uniknięcie tzw. kosztów alternatywnych, które byłyby skutkiem zaniechania działań proponowanych w Strategii).
Koszty funkcjonowania Zespołu finansowane będą z budżetu państwa, z części, której dysponentem jest minister właściwy do spraw zdrowia. Zakłada się, że będą one stosunkowo niewielkie.
Czym innym są natomiast koszty związane z wdrażaniem Strategii. Strategia będzie wskazywała źródła finansowania określonych w niej działań, a harmonogramy wdrażania Strategii przyjmowane na kolejne lata kalendarzowe będą zawierały szacunki dotyczące realizacji poszczególnych działań i źródła ich finansowania w perspektywie danego roku. Zgodnie z art. 8 projektu ustawy, Strategia będzie finansowana ze środków publicznych. Będzie ona mogła jednak być finansowana również ze środków innych niż publiczne, w przypadku gdy taki sposób finansowania będzie wynikał z harmonogramu wdrażania Strategii. Na chwilę obecną trudno oszacować, jakiej wysokości środki zostaną przeznaczone na realizację Strategii. Należy spodziewać się jednak, że w pierwszych latach funkcjonowania Strategii i wdrażania systemowych rozwiązań niezbędne będzie poniesienie zwiększonych kosztów, ale jednocześnie możliwa będzie lepsza i efektywniejsza alokacja środków finansowych. Ponadto, realizacja działań określonych w Strategii powinna skutkować spadkiem śmiertelności, poprawą stanu zdrowia, obniżeniem liczby powikłań, spadkiem liczby zdublowanych świadczeń oraz zastosowaniem optymalnej terapii.
Koszt wdrożenia Narodowej Strategii Onkologicznej uzależniony jest od zaplanowanych działań. Należy jednak pamiętać, że docelowo Strategia ma sprzyjać większej efektywności kosztowej względem działań obecnie prowadzonych w ramach systemu opieki zdrowotnej.
Można się spodziewać, iż wprowadzenie Narodowej Strategii Onkologicznej zaowocuje wzrostem innowacyjności, rozwojem gospodarczym oraz nowymi inwestycjami w obszarze ochrony zdrowia. Umożliwi też działalność innowacyjną w sektorze małych- i średnich przedsiębiorstw, gdzie realizowane są badania cząstkowe lub produkuje się specjalistyczny sprzęt i oprogramowanie wykorzystywane do badań naukowych.
Dzięki wdrożeniu Narodowej Strategii Onkologicznej powstanie więcej miejsc pracy w związku z rosnącym zapotrzebowaniem na specjalistów (lekarze, pielęgniarki, radioterapeuci, fizycy medyczni, technicy radioterapii, kadra zarządzająca, administracyjna i obsługa). Prognozuje się, że mogą nastąpić trudności ze znalezieniem wystarczającej liczby specjalistów. Stanowi to wyzwanie dla systemu kształcenia, szkoleń przed- i podyplomowych. Natomiast zapotrzebowanie na kadry medyczne wystąpi niezależnie od stworzenia Narodowej Strategii Onkologicznej. Jednym z celów Strategii jest właśnie strategiczne zaplanowanie kształcenia kadr i uzupełnianie niedoborów kadry medycznej.
Wdrożenie efektywnego systemu zarządzania leczeniem onkologicznym oraz skuteczniejszych metod diagnozowania i terapii zdecydowanie korzystnie wpłynie na stan zdrowia ludności. Wyższa jakość leczenia przełoży się na wydłużenie życia osób zapadających na choroby nowotworowe i ograniczenie śmiertelności spowodowanej tymi chorobami.
Projekt ustawy nie jest objęty prawem Unii Europejskiej, nie wpłynie negatywnie na sytuację rodzin z dziećmi.
Dziękuję.
og: 48h
