Przechodzimy do debaty nad zgłoszonym przez Królową Polski projektem ustawy o rodzinie królewskiej:
Ustawa z dnia ... 2032 r. o rodzinie królewskiej
Preambuła
Chcąc zagwarantować odpowiednie i transparentne funkcjonowanie najznamienitszej rodziny Królestwa Polskiego, jaką jest Dom Królewski Ajnów-Afifów, zapewnić trwałe podstawy dla wychowania potomków królewskich na sprawiedliwych, odważnych w dążeniu do dobra ojczyzny i pomyślności obywateli, przyszłych władców Polski, uchwalamy tę ustawę.
Rozdział I – Przepisy wstępne
Art. 1.
Rodziną królewską - Domem Ajnów-Afifów rządzi prawo i tradycja.
Art. 2.
Dom Królewski Ajnów-Afifów, zwany dalej rodziną królewską, jest autonomiczną wspólnotą rodzinną, ustanowioną i zorganizowaną na podstawie przepisów niniejszej ustawy.
Art. 3.
Głową rodziny królewskiej jest każdorazowy panujący Król Polski, zwany dalej Panującym. Natychmiast po śmierci Panującego, bez dodatkowej proklamacji, Następca Tronu lub kolejny potencjalny następca — którykolwiek podówczas będzie żyw oraz pierwszy w linii sukcesji — przyjmie w owym momencie rangę i miano Króla lub Królowej.
Rozdział II – Członkowie rodziny królewskiej
Art. 4.
1. W skład rodziny królewskiej wchodzą:
1) Król Polski,
2) Królowa Polski,
3) rodzice Panującego,
4) dzieci Panującego,
5) wnuki Panującego pochodzące od dwojga jego najstarszych dzieci,
6) małżonkowie osób wymienionych w pkt. 1-5,
7) inne osoby, jeżeli Panujący tak postanowi.
2. Osoby wymienione w ust. 1 pkt. 4-5 uzyskują status członków rodziny królewskiej niezależnie od tego, czy przyszły na świat przed wstąpieniem na tron Panującego, w trakcie jego panowania, czy też po jego zakończeniu.
3. Nie powoduje utraty członkostwa w rodzinie królewskiej zmiana na tronie ani rozwód.
Art. 5.
1. Członkowie rodziny królewskiej mogą zrzec się statusu członkowskiego.
2. Panujący może odebrać status członkowi rodziny królewskiej w przypadku rażących naruszeń obowiązków wynikających z niniejszej ustawy.
3. Status członka rodziny królewskiej może zostać przywrócony wyłącznie decyzją Panującego.
Rozdział III – Tytuły członków rodziny królewskiej
Art. 6.
1. Król Polski ma prawo do używania tytułu Jego Królewskiej Mości.
2. Królowa Polski ma prawo do używania tytułu Jej Królewskiej Mości.
3. Członkowie rodziny królewskiej, którym nie przysługują tytuły wynikające z ustępów poprzedzających, przysługuje, odpowiednio do płci, tytuł Jego Królewskiej Wysokości bądź Jej Królewskiej Wysokości.
4. Synom Panującego przysługuje tytuł królewicza.
5. Córkom Panującego przysługuje tytuł królewny.
6. Innym członkom rodziny królewskiej przysługuje tytuł książęcy. Przysługuje on także potomkom członków rodziny królewskiej w linii męskiej, będącym jednocześnie potomkami któregokolwiek Panującego.
7. W przypadku zmiany na tronie dotychczasowi Król Polski i Królowa Polski zachowują prawo do używania dotychczasowych tytułów, co nie wyłącza możliwości używania przez nich innych tytułów, wynikających z przepisów odrębnych.
8. Przepis powyższy stosuje się odpowiednio także do tytułów innych członków rodziny królewskiej. Utrata członkostwa w rodzinie królewskiej nie powoduje ich utraty chyba, że Panujący postanowi inaczej.
Rozdział IV – Prawa i obowiązki członka rodziny królewskiej
Art. 7.
Członkowie rodziny królewskiej zobowiązani są do wykonywania obowiązków powierzonych im przez Panującego, w szczególności reprezentowania go w kraju i zagranicą.
Art. 8.
1. Członek rodziny królewskiej nie może być zatrzymany ani pociągnięty do odpowiedzialności karnej bez zezwolenia Panującego. Nie dotyczy to zatrzymania w razie ujęcia członka rodziny królewskiej na gorącym uczynku przestępstwa, jeżeli zatrzymanie jest niezbędne do zapewnienia prawidłowego toku postępowania. Do czasu zezwolenia na pociągnięcie do odpowiedzialności karnej wolno podejmować tylko czynności niecierpiące zwłoki.
2. O zatrzymaniu członka rodziny królewskiej niezwłocznie powiadamia się Panującego. Może on nakazać natychmiastowe zwolnienie zatrzymanego członka rodziny królewskiej.
3. Wniosek o zezwolenie na pociągnięcie członka rodziny królewskiej do odpowiedzialności karnej, jeżeli nie pochodzi od prokuratora, powinien być sporządzony i podpisany przez adwokata albo radcę prawnego będącego pełnomocnikiem.
Art. 9.
Członek rodziny królewskiej powinien zawsze kierować się zasadami uczciwości, godności, honoru, poczuciem obowiązku oraz przestrzegać dobrych obyczajów.
Art. 10.
Członkowi rodziny królewskiej nie wolno wykorzystywać swego statusu i prestiżu sprawowanej funkcji w celu wspierania interesu własnego lub innych osób. W szczególności nie powinien on nadużywać posiadanego immunitetu.
Art. 11.
Członek rodziny królewskiej powinien unikać wszelkiego rodzaju kontaktów osobistych i związków ekonomicznych z osobami fizycznymi, prawnymi i innymi podmiotami, a także unikać podejmowania działań w sferze prywatnej, zawodowej i publicznej, które mogłyby negatywnie wpływać na postrzeganie członka rodziny królewskiej jako osoby bezstronnej oraz podważać zaufanie do niego i Panującego. Powinien on także dołożyć należytej staranności, żeby takie kontakty lub działania nie były udziałem jego najbliższych.
Art. 12.
Członek rodziny królewskiej nie może żadnym swoim zachowaniem stwarzać nawet pozorów nierespektowania porządku prawnego.
Art. 13.
1. Członek rodziny królewskiej powinien wykazywać nie budzącą wątpliwości rzetelność w swoich sprawach finansowych oraz skrupulatność w wypełnianiu wynikających stąd obowiązków.
2. Członek rodziny królewskiej nie powinien podejmować działań finansowych, które mogą być odebrane jako wykorzystanie własnej pozycji.
3. Członkowi rodziny królewskiej nie wolno przyjmować jakichkolwiek korzyści mogących wywołać odczucie, że stanowią próbę wpływu na jego osobę. Powinien on dbać również o to, aby jego najbliżsi nie przyjmowali takich korzyści.
Art. 14.
Członek rodziny królewskiej nie może należeć do jakiejkolwiek organizacji działającej poza obowiązującym porządkiem prawnym lub w jakiejkolwiek formie ją wspierać.
Art. 15.
Członek rodziny królewskiej powinien powściągliwie korzystać z mediów społecznościowych.
Art. 16.
Członkom rodziny królewskiej przysługuje zwrot kosztów poniesionych w związku z wykonywaniem obowiązków powierzonych na podstawie art. 7. Wysokość oraz warunki ustalania należności przysługujących z tego tytułu określa rozporządzenie Króla Polski.
Art. 17.
1. Pełnoletnim członkom rodziny królewskiej przysługuje wynagrodzenie, którego wysokość określają przepisy odrębne.
2. Członek rodziny królewskiej może zrzec się prawa do wynagrodzenia.
Art. 18.
1. Od wynagrodzenia członków rodziny królewskiej nie odprowadza się składek na ubezpieczenie społeczne.
2. W razie utraty statusu członka rodziny królewskiej, od wynagrodzenia wypłaconego, od którego nie odprowadzano składki na ubezpieczenie społeczne, przekazuje się składkę do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, przewidzianą za ten okres w przepisach o ubezpieczeniu społecznym.
3. Składka na ubezpieczenie społeczne, o której mowa w ust. 2, podlega waloryzacji wskaźnikiem waloryzacji składek określonym na podstawie przepisów o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.
4. Przy obliczaniu kwoty należnych składek, waloryzowanych na podstawie ust. 3, stosuje się odpowiednio art. 19 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych
Rozdział V – Kształcenie członków rodziny królewskiej
Art. 19.
1. Kancelaria Królewska organizuje kształcenie członków rodziny królewskiej na poziomie przedszkolnym, szkolnym i gimnazjalnym.
2. Król Polski określa w drodze rozporządzenia treści programowe w ramach kształcenia organizowanego na podstawie ust. 1, a także zasady tego kształcenia, z uwzględnieniem wiedzy i kompetencji koniecznych do wykonywania obowiązków państwowych.
3. Rodzice niepełnoletnich członków rodziny królewskiej mogą zdecydować o ich kształceniu na zasadach ogólnych.
4. Niepełnoletnim członkom rodziny królewskiej przysługuje zwrot kosztów wykształcenia i wychowania. Tryb pokrywania tych kosztów określa Król Polski w drodze rozporządzenia.
Art. 20.
Niepełnoletnim członkom rodziny królewskiej po ukończeniu 13 roku życia przysługuje kieszonkowe w wysokości 1/3 minimalnego wynagrodzenia za pracę. Kieszonkowe nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.
Rozdział VI – Przepisy przejściowe i końcowe
Art. 21.
1. Dotychczasowi członkowie rodziny królewskiej zachowują swój status.
2. Przepisy dotyczące potomków Panującego stosuje się odpowiednio do potomków Michała II.
Art. 22.
W ustawie o szlachectwie, tytulaturze królewskiej oraz organizacji dworu i kancelarii królewskiej z dnia 5 listopada 2017 roku uchyla się art. 4.
Art. 23.
W ustawie z dnia 31 lipca 1981 r. o wynagrodzeniu osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe, wprowadza się następujące zmiany:
1) w art. 2 pkt 5 otrzymuje brzmienie:
"pełnoletniego członka rodziny królewskiej"
2) w art. 3a:
a) uchyla się ust. 3,
b) dodaje się ust. 4 w brzmieniu:
"4. Prawo do otrzymywania wynagrodzenia określonego w ustępach poprzedzających członkowie rodziny królewskiej nabywają wraz z uzyskaniem pełnoletności według przepisów Kodeksu cywilnego."
Art. 24.
Ustawa wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 2033 r.
Sprawozdawca: kanclerz wielki koronny Wigilia Jankowska
Uzasadnienie: Celem ustawy jest uregulowanie statusu prawnego rodziny królewskiej i jej członków. Obecna regulacja prawna w tym zakresie jest uboga i podzielona pomiędzy różne akty prawne. Brakuje jasnych przepisów określających, kto wchodzi w skład rodziny królewskiej, pozostawiając tę kwestę decyzji monarchy. Jednocześnie ustalenie listy członków rodziny królewskiej wymaga w obecnym stanie prawnym kontrasygnaty Premiera, co może w przyszłości doprowadzić do niepotrzebnych sporów politycznych.
Proponowana ustawa przyznaje status członków rodziny królewskiej panującej parze królewskiej, rodzicom władcy, jego dzieciom i wnukom pochodzącym od dwójki najstarszych dzieci, a także małżonkom tych osób. Status zachowają wszyscy dotychczasowi członkowie rodziny królewskiej (zgodnie z nowymi zasadami nie nabyłby go książę Jerzy Stern, syn królowej Marii), uzyskają go natomiast urodzeni w ostatnim czasie książę Edmund, najmłodszy syn Michała II i księżniczka Emilia Maria, córka królewny Zofii. Królowa zachowa prawo do nadania statusu członka rodziny królewskiej także osobom nienależącym do kategorii ustawowych (co jednak będzie wymagało kontrasygnaty).
Projekt określa także zasady utraty statusu członka rodziny królewskiej. Będzie on mógł nastąpić w drodze rezygnacji lub odebrania przez władcę (ograniczonego do sytuacji rażących naruszeń obowiązków wynikających z ustawy). Członkowie rodziny królewskiej uzyskają także prawo do zrzeczenia się uprawnienia do pobierania wynagrodzenia, którego nie mają w obowiązującym stanie prawnym.
Projekt określa tytuły przynależne członkom rodziny królewskiej, dokonując w tym zakresie pewnej korekty. Wszyscy członkowie rodziny posiadający tytuł królewski uzyskają prawo do posługiwania się tytułem "Jego/Jej Królewskiej Mości" (dotąd przynależny on był wyłącznie panującemu). Prawo do tytułu królewicza będą miały wszystkie dzieci władcy, niezależnie od momentu przyjścia na świat (książę Edmund uzyska ten tytuł). Uregulowane zostaną także tytuły książęce innych członków rodziny królewskiej i zasady ich dziedziczenia (dotąd wymagały one indywidualnej decyzji monarchy).
Ustawa przyznaje członkom rodziny królewskiej immunitet formalny, który będzie mógł uchylić tylko panujący władca. Wydaje się, że rozwiązanie takie jest konieczne ze względu na ochronę monarszego majestatu. Ustawa wprowadza również obowiązek wykonywania przez członków rodziny królewskiej zadań powierzonych im przez monarchę, a także określa zasady, jakimi członkowie powinni się kierować.
Ustawa wprowadza nieznaczne zmiany w zasadach wynagradzania członków rodziny królewskiej. Odbiera uprawnienie do wynagrodzenia niepełnoletnim członkom rodziny królewskiej (obecnie 19 osób), w zamian wprowadzając zasadę finansowania przez państwo ich wykształcenia i wychowania, a także przyznając im, po ukończeniu 13 roku życia (obecnie trzy osoby), prawo do pobierania nieopodatkowanego kieszonkowego w wysokości 1/3 płacy minimalnej.
Ustawa likwiduje obowiązek odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne od wynagrodzeń członków rodziny królewskiej. Wydaje się to uzasadnione biorąc pod uwagę fakt, że co do zasady status ten ma charakter dożywotni, a więc członkowie rodziny królewskiej nie przechodzą na emeryturę, rentę, nie otrzymują świadczeń z ubezpieczenia chorobowego ani wypadkowego. Ich wynagrodzenie jest niezależne od wykonywania pracy.
Ustawa ma pozytywny wpływ na finanse publiczne. Zmiany w zasadach wynagradzania członków rodziny królewskiej przyniosą dla budżetu państwa oszczędności około 2,8 mln złotych rocznie. Jednocześnie koszty wykształcenia i wychowania członków rodziny królewskiej można oszacować na kwotę maksymalnie kilkuset tysięcy rocznie.
Ustawa nie wpływa negatywnie na sytuację rodzin z dziećmi.
Ustawa jest zgodna z Konstytucją i prawem Unii Europejskiej.
OG: Debata trwa do godziny 8:00 13 stycznia.
