Przechodzimy do debaty nad rządowym projektem ustawy o zasadach współpracy prawnej w sprawach karnych między Rzecząpospolitą Polską i terytorium, do którego stosuje się prawo karne należące do właściwości Ministra Sprawiedliwości Tajwanu. Proszę o zabranie głosu przedstawiciela wnioskodawców, panią minister Beatrycze Delaunay.
Ustawa
z ... 2031 roku
o zasadach współpracy prawnej w sprawach karnych między Rzecząpospolitą Polską i terytorium, do którego stosuje się prawo karne należące do właściwości Ministra Sprawiedliwości Tajwanu
Art. 1. Zasady współpracy prawnej w sprawach karnych między Rzecząpospolitą Polską i terytorium, do którego stosuje się prawo karne należące do właściwości Ministra Sprawiedliwości Tajwanu, określa Porozumienie między Biurem Polskim w Tajpej a Biurem Przedstawicielskim Tajpej w Polsce o współpracy prawnej w sprawach karnych, podpisane w Tajpej dnia 17 maja 2031 r., zwane dalej „Porozumieniem”, które stanowi załącznik do ustawy.
Art. 2. 1. Ilekroć w przepisach odrębnych jest mowa o umowie międzynarodowej, której Rzeczpospolita Polska jest stroną, należy przez to rozumieć również Porozumienie.
2. Ilekroć w przepisach prawa o postępowaniu w sprawach karnych ze stosunków międzynarodowych i odpowiedzialności za przestępstwa popełnione za granicą jest mowa o państwie obcym lub innym państwie, należy przez to rozumieć również terytorium, do którego stosuje się prawo karne należące do właściwości Ministra Sprawiedliwości Tajwanu.
Art. 3. Minister Sprawiedliwości podaje do publicznej wiadomości, w drodze obwieszczenia ogłaszanego w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”, informację o dacie wejścia w życie Porozumienia.
Art. 4. 1. Zasady, o których mowa w art. 1, stosuje się pod warunkiem stosowania Porozumienia na terytorium, do którego stosuje się prawo karne należące do właściwości Ministra Sprawiedliwości Tajwanu.
2. Minister Sprawiedliwości podaje do publicznej wiadomości, w drodze obwieszczenia ogłaszanego w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”, informację w przedmiocie stosowania Porozumienia na terytorium, do którego stosuje się prawo karne należące do właściwości Ministra Sprawiedliwości Tajwanu.
Art. 5. Ustawa wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.
ZAŁĄCZNIK DO USTAWY
POROZUMIENIE MIĘDZY BIUREM POLSKIM W TAJPEJ A BIUREM PRZEDSTAWICIELSKIM TAJPEJ W POLSCE O WSPÓŁPRACY PRAWNEJ W SPRAWACH KARNYCH
Biuro Polskie w Tajpej i Biuro Przedstawicielskie Tajpej w Polsce, dążąc do usprawnienia współpracy prawnej w sprawach karnych opartej na zasadach wzajemnego szacunku, poszanowania praw człowieka i rządów prawa, uzgodniły co następuje:
Artykuł 1. Postanowienia ogólne
1. Niniejsze Porozumienie reguluje zasady i tryb współpracy prawnej w sprawach karnych w zakresie wzajemnej pomocy prawnej, ekstradycji, przekazywania osób skazanych, udzielania informacji o prawie i praktyce jego stosowania oraz udzielania informacji dotyczących ścigania i zapobiegania przestępstwom.
2. Biuro Polskie w Tajpej i Biuro Przedstawicielskie Tajpej w Polsce poinformują się o nazwie lub nazwach Organu Centralnego lub Organów Centralnych odpowiedzialnych za wykonywanie zadań wskazanych w niniejszym Porozumieniu a także o zmianie nazwy lub danych kontaktowych tych Organów Centralnych.
3. Niniejsze Porozumienie nie narusza zobowiązań Polski wynikających z członkostwa w Unii Europejskiej.
Artykuł 2. Zakres zastosowania
1. Niniejsze Porozumienie ma zastosowanie w sprawach należących do właściwości sądów i Prokuratury.
2. Niniejsze Porozumienie nie uprawnia żadnego podmiotu prywatnego lub osoby fizycznej do uzyskania, nie dopuszczenia lub wyłączenia przeprowadzenia jakiegokolwiek dowodu albo przeciwdziałania wykonaniu wniosku.
Artykuł 3. Wzajemna pomoc prawna
1. Organy Centralne będą dążyć do tego, by zapewnić sprawną współpracę sądów i Prokuratur w zakresie wzajemnej pomocy prawnej, zgodnie z mającym zastosowanie prawem krajowym i niniejszym Porozumieniem, w związku z dochodzeniem, ściganiem lub postępowaniem sądowym.
2. Wzajemna pomoc prawna będzie obejmować w szczególności przesyłanie wniosków o:
(a) odbieranie zeznań lub oświadczeń od osób; organy wyznaczone przez Wezwany Organ Centralny zezwolą na obecność osób wskazanych we wniosku podczas jego wykonywania i zadawanie pytań osobie składającej zeznanie lub oświadczenie oraz na sporządzanie protokołu lub dosłownego zapisu przebiegu czynności, na zasadach określonych przez organy wyznaczone przez Wezwany Organ Centralny,
(b) przepis ustępu 2 (a) niniejszego artykułu będzie stosowany w celu upoważnienia organów wyznaczonych przez Wzywający Organ Centralny do odbierania w formie wideokonferencji zeznań lub oświadczeń od osoby znajdującej się na terytorium na które skierowano wezwanie,
(c) dostarczanie dokumentów, zapisów i dowodów rzeczowych,
(d) ustalanie miejsca pobytu lub tożsamości osób,
(e) doręczanie dokumentów,
(f) wykonywanie wniosków o przeszukanie i zatrzymanie rzeczy,
(g) oględziny rzeczy i miejsc,
(h) pomoc w postępowaniach związanych z zamrażaniem lub przepadkiem aktywów.
Artykuł 4. Ekstradycja
Organy Centralne będą udzielać sobie możliwie najszerszej pomocy w zakresie ekstradycji, zgodnie z mającym zastosowanie prawem krajowym i niniejszym Porozumieniem, dążąc do tego, by wydawanie osób ściganych za popełnienie przestępstwa, w celu przeprowadzenia postępowania karnego, zapobiegało ich bezkarności.
Artykuł 5. Przekazywanie osób skazanych
Organy Centralne będą udzielać sobie możliwie najszerszej pomocy w zakresie przekazywania skazanych, zgodnie z mającym zastosowanie prawem krajowym i niniejszym Porozumieniem, dążąc do ułatwienia resocjalizacji w ich własnym społeczeństwie osób, które zostały pozbawione wolności na skutek popełnienia przez nie przestępstwa.
Artykuł 6. Udzielanie informacji o prawie i praktyce jego stosowania
Organy Centralne będą udzielać sobie, na wniosek, zgodnie z mającym zastosowanie prawem krajowym i niniejszym Porozumieniem, informacji o przepisach prawnych, które obowiązują lub obowiązywały na ich terytoriach, jak również o praktyce ich stosowania.
Artykuł 7. Udzielanie informacji dotyczących ścigania i zapobiegania przestępstwom
Organy Centralne mogą przekazywać sobie, zgodnie z mającym zastosowanie prawem krajowym i niniejszym Porozumieniem, informacje niezbędne do ścigania i zapobiegania przestępstwom, w tym przestępstwom o charakterze terrorystycznym.
Artykuł 8. Przekazywanie wniosków
1. Wnioski w sprawach objętych niniejszym Porozumieniem będą przekazywane bezpośrednio między Organami Centralnymi.
2. Przed przekazaniem wniosku Organy Centralne rozważą, czy jego wykonanie nie naruszałoby praw człowieka, suwerenności, bezpieczeństwa, podstawowych zasad porządku prawnego lub innego ważnego interesu terytorium, na które go skierowano; w przypadku Polski przez taki interes należy rozumieć także zobowiązania wynikające z jej członkostwa w Unii Europejskiej.
3. Przed przekazaniem wniosku Organy Centralne rozważą, czy wniosek spełnia wymogi określone przez drugi Organ Centralny.
Artykuł 9. Języki
Organy Centralne we wzajemnej korespondencji dotyczącej spraw objętych niniejszym Porozumieniem będą używać własnych języków urzędowych załączając tłumaczenie na język angielski.
Artykuł 10. Konsultacje
Organy Centralne będą konsultować się we wzajemnie uzgodnionych terminach, aby promować jak najbardziej efektywną współpracę w obszarach objętych niniejszym Porozumieniem, a także w celu wypracowania ulepszonych środków praktycznych usprawniających tę współpracę.
Artykuł 11. Wykonywanie wniosków
1. Organy Centralne uczynią wszystko, co możliwe w celu niezwłocznego wykonania wniosku.
2. Każdy z Organów Centralnych niezwłocznie poinformuje drugi Organ Centralny o wyniku postępowania w przedmiocie wykonania wniosku, w tym o odmowie jego wykonania oraz o przyczynie odmowy, a także udzieli odpowiedzi na zapytania drugiego Organu Centralnego w przedmiocie wykonywania wniosku.
3. Organ Centralny do którego skierowano wniosek o wzajemną pomoc prawną uczyni zadość życzeniu drugiego Organu Centralnego, aby przy jego wykonywaniu zastosowano szczególny tryb postępowania lub szczególną formę, chyba że jest to sprzeczne z prawem obowiązującym na terytorium na które skierowano wniosek.
Artykuł 12. Ochrona danych osobowych
Dane osobowe przekazywane w sprawach objętych niniejszym Porozumieniem będą chronione zgodnie z mającym zastosowanie prawem Polski, Tajwanu i Unii Europejskiej.
Artykuł 13. Kontakty robocze
Każdy z Organów Centralnych przygotuje listę osób upoważnionych do kontaktów roboczych w sprawach objętych niniejszym Porozumieniem obejmującą zakres ich kompetencji i przekaże ją drugiemu Organowi Centralnemu. Organy Centralne będą się informować o zmianie tych danych.
Artykuł 14. Stosunek do innych instrumentów
Pomoc i procedury przewidziane w niniejszym Porozumieniu nie stanowią przeszkody do udzielenia pomocy drugiemu Organowi Centralnemu lub Organom Centralnym na podstawie innych mających zastosowanie porozumień prawa krajowego lub międzynarodowego, na zasadzie wzajemności lub na podstawie jakiegokolwiek mającego zastosowanie uzgodnienia lub praktyki.
Artykuł 15. Zakres czasowy
Niniejsze Porozumienie będzie mieć zastosowanie do wszelkich wniosków złożonych po jego wejściu w życie, nawet jeśli odnośne przestępstwa popełniono przed jego wejściem w życie lub wyrok w sprawie osoby skazanej podlegającej przekazaniu zapadł przed jego wejściem w życie.
Artykuł 16. Wejście w życie
Biuro Polskie w Tajpej i Biuro Przedstawicielskie Tajpej w Polsce zawiadomią się na piśmie o ukończeniu procedur wewnętrznych niezbędnych do wdrożenia niniejszego Porozumienia na ich terytoriach. Porozumienie wejdzie w życie z dniem otrzymania późniejszego z zawiadomień.
Artykuł 17. Zmiana
Niniejsze Porozumienie może zostać zmienione za zgodą Biura Polskiego w Tajpej i Biura Przedstawicielskiego Tajpej w Polsce. Zmiany wejdą w życie zgodnie z procedurą określoną w Artykule 16.
Artykuł 18. Okres obowiązywania
Niniejsze Porozumienie będzie obowiązywać przez czas nieokreślony.
Artykuł 19. Wypowiedzenie
1. Niniejsze Porozumienie może zostać wypowiedziane w formie pisemnego oświadczenia Biura Przedstawicielskiego Tajpej w Polsce do Biura Polskiego w Tajpej albo Biura Polskiego w Tajpej do Biura Przedstawicielskiego Tajpej w Polsce. W takim przypadku Porozumienie przestanie obowiązywać po upływie trzech miesięcy od dnia doręczenia oświadczenia.
2. W razie wypowiedzenia współpraca i pomoc będą kontynuowane a informacje dostarczane zgodnie z niniejszym Porozumieniem dla wniosków złożonych przed dniem wejścia w życie wypowiedzenia. Na wypadek zakończenia obowiązywania Porozumienia dane osobowe będą nadal chronione w sposób w nim określony.
Sprawozdawca: Beatrycze Delaunay, sekretarz stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości, Równości i Praw Człowieka
Pani Marszałek,
Wysoka Izbo,
Proponowana ustawa wynika z konieczności wdrożenia do polskiego porządku prawnego Porozumienia między Biurem Polskim w Tajpej a Biurem Przedstawicielskim Tajpej w Polsce o współpracy prawnej w sprawach karnych.
Biuro Przedstawicielskie Tajpej w Polsce zwróciło się do Ministerstwa Sprawiedliwości Rzeczypospolitej Polskiej z propozycją zawarcia porozumienia o współpracy w sprawach karnych. Strona tajwańska wskazała, że Polska wykorzystywana jest w szczególności jako miejsce popełniania oszustw internetowych a opóźnienia w wykonywaniu wniosków o pomoc prawną załatwianych obecnie na zasadzie wzajemności utrudniają postępowanie, zwłaszcza w zakresie zwalczania cyberprzestępczości.
Porozumienie miałoby na celu przyspieszenie i uproszczenie postępowań karnych w tego rodzaju sprawach i umożliwiłoby przekazanie do Polski obywatela polskiego odbywającego na Tajwanie długoterminową karę pozbawienia wolności. W ocenie MS argumentacja tajwańska jest przekonywająca a Polska powinna być postrzegana jako kraj aktywnie angażujący się w zwalczanie przestępczości transgranicznej, w tym cyberprzestępczości. Zawarcie Porozumienia umożliwiłoby też przyspieszenie i uproszczenie postępowań prowadzonych w Polsce z udziałem Tajwańczyków (w tym tymczasowo aresztowanych) i ułatwiłoby przekazanie ich na Tajwan w celu odbycia tam kar pozbawienia wolności. Tym samym podjęcie inicjatywy tajwańskiej było faktycznie zasadne.
Skutki finansowe wynikające z zawarcia Porozumienia nie będą znaczne w skali budżetu państwa. Zobowiązania strony polskiej będą finansowane w ramach limitu wydatków właściwych dysponentów części budżetowych przewidzianych corocznie w ustawie budżetowej i nie będą stanowiły tytułu do zwiększenia wydatków. Projekt ustawy jest zgodny z prawem Unii Europejskiej, nie wpłynie negatywnie na sytuację rodzin z dziećmi.
