Przechodzimy do debaty nad poselskim projektem ustawy o ustanowieniu Dnia Pamięci Ofiar Zagłady Osób z Zaburzeniami Psychicznymi na terenach okupowanej Polski podczas II wojny światowej. Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę projektu, panią posłankę Marię Radziwiłł.
Ustawa
z dnia ... 2027 r.
o ustanowieniu Dnia Pamięci Ofiar Zagłady Osób z Zaburzeniami Psychicznymi na terenach okupowanej Polski podczas II wojny światowej
Składając hołd ofiarom ludobójczych zbrodni III Rzeszy na terenach okupowanej Polski podczas II wojny światowej, by utrwalić pamięć o losie najsłabszych z nich i całkowicie bezbronnych, uchwala się co następuje:
Art. 1.
22 września – dzień rozpoczęcia planowej eksterminacji pensjonariuszy Krajowego Zakładu Psychiatrycznego w Kocborowie na Pomorzu – ustanawia się Dniem Pamięci Ofiar Zagłady Osób z Zaburzeniami Psychicznymi.
Art. 2.
Dzień 22 września jest świętem państwowym.
Art. 3.
Ustawa wchodzi w życie z dniem ogłoszenia.
Uzasadnienie
Poseł sprawozdawca: Maria Radziwiłł
Pani Marszałek!
Wysoka Izbo!
Projekt ustawy ma na celu ustanowienie dnia 22 września Dniem Pamięci Ofiar Zagłady Osób z Zaburzeniami Psychicznymi na terenach okupowanej Polski podczas II wojny światowej. Zagłada osób chorych psychicznie podczas II wojny światowej w okupowanej Polsce zapoczątkowała ludobójcze zbrodnie III Rzeszy. Śmierć w wyniku ekstermistycznych działań hitlerowskiego okupanta skierowanych przeciwko najsłabszym i całkowicie bezbronnym poniosło około 20 tysięcy polskich obywateli.
Chorzy psychicznie zarówno na podbitych terytoriach jak i w samych Niemczech (około 200 tysięcy osób w ramach tzw. akcji T-4) uznani za "niezdolnych do współżycia społecznego i wiodący żywot niegodnego życia" posłużyli niemieckim nazistom do przetestowania skutecznych metod zabijania ludzi na skalę przemysłową. Ten haniebny proceder na ziemiach polskich rozpoczął się najprawdopodobniej już w trzecim tygodniu wojny. Znamy konkretną i pewną datę planowej eksterminacji pensjonariuszy Krajowego Zakładu Psychiatrycznego w Kocborowie na Pomorzu – 22 września 1939 roku. Tam mordowano także dzieci i dorosłych pacjentów przywiezionych z Niemiec.
Wejście w życie projektu ustawy oraz ustanowienie tego dnia daje szanse do zapisania go do kalendarza Praw Człowieka Amnesty International i uznania go przez ONZ jako międzynarodowego dnia pamięci. Zagłada chorych i stosowane w tym procederze metody, łącznie z użyciem do tego celu po raz pierwszy gazu, stała się swoistym "poligonem doświadczalnym" przed zbrodniami Holocaustu.
Oddając hołd pomordowanym będziemy również zobowiązani do pamiętania o heroicznej postawie polskich psychiatrów, takich jak doktor Karol Mikulski czy doktor Halina Jankowska, którzy próbowali uchronić swoich pacjentów od śmierci lub ginęli razem z nimi.
Wejście w życie projektowanej ustawy nie będzie miało wpływu na budżet państwa. Przedmiot projektu nie jest objęty prawem Unii Europejskiej, nie wpłynie także negatywnie na sytuację rodzin z dziećmi..
Dziękuję.
