Przechodzimy do debaty nad poselskim projektem ustawy o zmianie ustawy o Państwowej Inspekcji Pracy. Proszę o zabranie głosu posła sprawozdawcę, panią Weronikę Ryszkowską.
Ustawa
z dnia ... 2026 roku
o zmianie ustawy o Państwowej Inspekcji Pracy
Art. 1.
W ustawie z dnia 13 kwietnia 2007 r. o Państwowej Inspekcji Pracy (Dz. U. z 2017 r. poz. 786, 962 oraz z 2018 r. poz. 305), po art. 44 dodaje się art. 44a w brzmieniu :
"Art. 44a.
1. Pracownik wykonujący czynności kontrolne składa pisemne oświadczenie o prowadzeniu albo nieprowadzeniu przez osobę najbliższą w rozumieniu art. 115 § 11 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny (Dz. U. z 2017 r. poz. 2204) działalności gospodarczej, której przedmiot pokrywa się z przedmiotem kontroli prowadzonej przez tego pracownika.
2. Oświadczenie, o którym mowa w ust. 1, składa się w terminie 30 dni od dnia zatrudnienia pracownika na stanowisku, o którym mowa w art. 38 ust. 2.
3. Pracownik wykonujący czynności kontrolne dokonuje aktualizacji oświadczenia, o którym mowa w ust. 1, w terminie 30 dni od dnia zaistnienia przyczyny zaktualizowania oświadczenia.
4. Główny Inspektor Pracy określi, w drodze zarządzenia, wzór oświadczenia, o którym mowa w ust. 1.”.
Art. 2.
W terminie 30 dni od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy pracownicy wykonujący czynności kontrolne zatrudnieni w Państwowej Inspekcji Pracy w dniu wejścia w życie niniejszej ustawy, składają oświadczenie, o którym mowa w art. 44a ust. 1 ustawy zmienianej w art. 1 w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą.
Art. 3.
Ustawa wchodzi w życie z dniem 1 października 2026 r.
Uzasadnienie
Poseł sprawozdawca: Weronika Ryszkowska
Pani Marszałek,
Wysoka Izbo,
Celem proponowanej ustawy jest zapewnienie przejrzystości w zakresie działalności gospodarczej prowadzonej przez członków rodziny inspektorów pracy, o ile ma ona związek z działalnością kontrolną prowadzoną przez tych inspektorów. Zbieżność przedmiotu kontroli prowadzonej przez inspektora pracy z działalnością gospodarczą członka jego rodziny może prowadzić do konfliktu interesów, jak również podejrzenia o stronniczość bądź interesowność. Zarówno w interesie Państwowej Inspekcji Pracy, jako organu kontroli państwowej, jak i samych inspektorów pracy leży zapewnienie przejrzystości na gruncie styku interesów zawodowych i prywatnych. Odpowiednia wiedza posiadana przez przełożonych pozwoli im na taką organizację działań kontrolnych, aby taką przejrzystość zapewnić.
Stosownie do art. 44 ust. 2 zmienianej ustawy inspektorzy pracy wykonujący czynności kontrolne w zakresie swojego działania są niezależni od jakichkolwiek wpływów postronnych i nie mogą uczestniczyć w interesach podmiotów kontrolowanych. Okazuje się jednak, że w takich interesach mogą uczestniczyć członkowie rodzin tych inspektorów.
Do zakresu działania Państwowej Inspekcji Pracy należy między innymi kontrola przestrzegania przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy przez pracodawców. Równocześnie pracodawcy są zobowiązani, w celu prawidłowego wykonywania zadań z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy, do utworzenia służby bhp. przy czym stosownie do treści art. 23711 § 2 Kodeksu pracy w razie braku kompetentnych pracowników pracodawca może powierzyć wykonywanie zadań tej służby specjalistom spoza zakładu pracy. Zdarza się, że w działalność podmiotów gospodarczych, wykonujących zadania służby bhp, w tym prowadzenie szkoleń bhp są zaangażowani członkowie rodziny inspektorów pracy.
Kierownictwo PIP nie dysponuje informacją, które z firm zapewniających pracodawcom obsługę w zakresie bhp prowadzone są przez członków rodzin inspektorów pracy, nie ma też ani obowiązku ani prawnych możliwości uzyskiwania takich danych.
Istotą proponowanej regulacji jest nałożenie na pracowników wykonujących czynności kontrolne obowiązku złożenia pisemnego oświadczenia o prowadzeniu albo nieprowadzeniu przez osobę najbliższą działalności gospodarczej, której przedmiot pokrywa się z zakresem działalności kontrolnej prowadzonej przez tych pracowników. Dzięki takim informacjom przełożeni pracownika będą dysponowali wiedzą, która pozwoli im na odpowiednie kształtowanie zadań tego pracownika.
Ponieważ wdrożenie ustawy wymaga wydania stosownego zarządzenia przez Głównego Inspektora Pracy, określającego wzór oświadczenia składanego przez pracowników oraz przekazania odpowiedniej informacji pracownikom, proponuje się aby ustawa wchodziła w życie z dniem 1 października 2026 r. – a więc po zakończeniu tradycyjnego okresu urlopowego latem 2026 r.
Skutki społeczne i prawne projektowanej ustawy są bardzo ważne – ustawa pozwoli na zapewnienie pełnej przejrzystości w działaniach podejmowanych przez inspektorów pracy, pozwoli na uniknięcie jakichkolwiek związków i konfliktów ich działań z działalnością zarobkową prowadzoną przez członków ich rodzin a w konsekwencji zapewni warunki do pełnej niezależności w realizacji zadań służbowych. Proponowane regulacje będą też istotnym czynnikiem, wzmacniającym zaufania obywateli do organów kontrolnych Państwa.
Projektowana ustawa nie ma wpływu na finanse publiczne, finanse podmiotów gospodarczych, budżety gospodarstw domowych ani na funkcjonowanie gospodarki. Przedmiot projektowanej regulacji nie jest objęty prawem Unii Europejskiej, nie wpłynie także negatywnie na sytuację rodzin z dziećmi.
Dziękuję.
