[PSL] o zmianie ustawy o Instytucie Pamięci Narodowej

[Piotr M. Wiśniewski]

Ustawa z dn. ...
o zmianie ustawy o Instytucie Pamięci Narodowej - Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu

Art. 1. W ustawie z dnia 18 grudnia 1998 r. o Instytucie Pamięci Narodowej – Komisji
Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu wprowadza się następujące zmiany

1) Art. 15 otrzymuje brzmienie:

"Art. 15. 1. W Instytucie Pamięci tworzy się Kolegium Instytutu Pamięci
2. Kolegium Instytutu Pamięci jest organem opiniodawczo-doradczym Prezesa
Instytutu Pamięci w sprawach objętych zakresem działania Instytutu Pamięci oraz
wykonuje zadania i kompetencje przewidziane w ustawie.
3. Kolegium Instytutu Pamięci składa się z dziewięciu członków, w tym:
1) dwóch powoływanych przez Króla;
2) pięciu powoływanych przez Sejm większością trzech piątych ustawowej liczby posłów;
3) dwóch powoływanych przez Senat większością trzech piątych liczby obecnych w czasie głosowania senatorów.
4. Członkiem Kolegium Instytutu Pamięci może zostać osoba, która posiada obywatelstwo polskie, wyróżnia się walorami moralnymi oraz wiedzą przydatną w pracach Instytutu.
5. Kadencja Kolegium Instytutu Pamięci trwa 7 lat.
6. Członkostwo w Kolegium Instytutu Pamięci ustaje wskutek:
1) śmierci
2) rezygnacji
3) skazania prawomocnym wyrokiem sądu za przestępstwo umyślne lub finansowe
5) odwołania odpowiednio przez Króla, Sejm lub Senat na wniosek Kolegium Instytutu Pamięci, podjęty większością 2/3 ustawowego składu Kolegium Instytutu Pamięci.
7. W przypadku ustania członkostwa przed upływem kadencji właściwy organ
niezwłocznie powołuje nowego członka na okres do zakończenia kadencji Kolegium
Instytutu Pamięci.
8. Członkom Kolegium Instytutu Pamięci przysługuje miesięczna dieta z tytułu
wykonywanych przez nich zadań, w wysokości trzykrotności minimalnego wynagrodzenia za pracę.
9. Pierwsze posiedzenie Kolegium Instytutu Pamięci zwołuje Marszałek Sejmu."

Art. 2. Obecną kadencję Rady Instytutu Pamięci wygasza się.

Art. 3. Ustawa wchodzi w życie w dniu ogłoszenia.

Walentyna Rakiel-Czarnecka - poseł sprawozdawca: W imieniu grupy posłów PSL przedkładam projekt zmiany ustawy o IPN. Projekt przewiduje dokonanie zmian organizacyjnych w Instytucie.

Dotychczasowe doświadczenia wskazują, że nie jest zasadne dalsze funkcjonowanie Rady Instytutu. Zadania Rady powodowały silne powiązanie Prezesa Instytutu i jego działań z Radą Instytutu. Należy zauważyć, że to Prezes Instytutu kieruje jego
działalnością, reprezentuje go na zewnątrz i ponosi za to odpowiedzialność. Dlatego też uznano, że bardziej właściwym rozwiązaniem będzie powołanie organu opiniodawczo-doradczego Prezesa Instytutu. W związku z tym projekt przewiduje powołanie Kolegium Instytutu jako organu opiniodawczo-doradczego Prezesa Instytutu. Do zadań Kolegium Instytutu będzie należało m.in. zatwierdzanie rocznych sprawozdań Prezesa Instytutu z działalności Instytutu, opiniowanie i rekomendowanie kierunków działalności i programów badawczych
Instytutu, zajmowanie stanowiska w ważnych dla Instytutu sprawach.

Kolegium Instytutu Pamięci będzie się składało z dziewięciu członków, dwóch powoływanych przez Króla, dwóch przez Senat oraz pięciu przez Sejm
Sposób powoływania Kolegium jest wzorowany na ustawowych regulacjach dotyczących powołania członków KRRiT, Rady Mediów Publicznych czy innych organów, pochodzących z wyboru. Aby Kolegium Instytutu nie było związane z kadencją Prezesa Instytutu proponuje się żeby
kadencja Kolegium Instytutu Pamięci trwała 7 lat. Projekt zawiera także regulacje dotyczące ustania członkostwa w Kolegium. I tak projekt
przewiduje, że członkostwo w Kolegium Instytutu ustaje wskutek śmierci, rezygnacji, skazania prawomocnym wyrokiem lub odwołania większością 2/3 głosów składu Kolegium na wniosek organu powołującego.

Ustawa nie wpływa na sytuację rodzin z dziećmi.

og: skróciłem do najważniejszej zmiany

[Anna Bejca]

Marszałek Bejca:

Czy ktoś chce zabrać głos?

[Joszua Barycz]

Pani Marszałek!
Wysoka Izbo!

Wnoszę, aby zgodnie z art. 39 Regulaminu Sejmu wnioskodawca w pierwszej kolejności przedstawił z mównicy Wysokiej Izbie uzasadnienie projektu zanim zaczniemy debatę.

Dziękuję.

[Piotr M. Wiśniewski]

og: edytowałem

[Laura]

Na mównicę wchodzi poseł Andrzej Rozenek

Pani Marszałek
Wysoka Izbo

W uzasadnieniu mogliśmy usłyszeć, że sposób powoływania członków jest wzorowany na regulacjach dotyczących KRRIT oraz innych organów. Intencje jak widać również podobne. Podział stanowisk w nowym rozdaniu, z uwzględnieniem wszystkich koalicjantów (oklaski z ław ZL).
Czy zatwierdzanie sprawozdania będzie miało charakter wiążący, jeśli tak, to kolegium będzie sprawowało także funkcję kontrolną. Czy rekomendacje przyjęte przez Kolegium także będą wiążące. Co w przypadku kiedy opinie o pracy prezesa IPN będą negatywne.

Dziękuję

[Piotr M. Wiśniewski]

Walentyna Rakiel-Czarnecka:

Panie pośle, naprawdę, proszę się uspokoić i nie wypowiadać takich herezji. Kolejny raz Zjednoczona Lewica pokazuje arogancję i niesamowitą butę. Od kiedy Król jest koalicjantem rządu? Od kiedy chodzi mu o obsadzenie jakichkolwiek stanowisk? To czyste herezje, proszę się opanować. Chamstwo na tej sali ze strony lewicy sięga zenitu!

Co do pytań. Prezes Instytutu jest najważniejszą osobą w instytucie, to on reprezentuje Instytut i jest osobą, która bierze odpowiedzialność za decyzje. Kolegium ma być organem doradczym i opiniodawczym, nie kontrolnym, jednak jeśli państwo mają taką propozycję - proszę złożyć poprawkę, a nie wiecznie tylko krytykować.

Prezes jest również osobą niezależną i może, lub nie, uwagi Kolegium przyjąć. Odwołanie prezesa Instytutu może nastąpić tylko, gdy nie wypełnia należycie obowiązków, działa na szkodę Instytutu, gdy zrzeknie się stanowiska, jest długotrwale chory lub zostanie skazany za przestępstwo umyślne. Jeśli państwo mają inne propozycje - proszę je składać, każda zostanie rozpatrzona przez Wysoką Izbę.

[Joszua Barycz]

Pani Marszałek!
Wysoka Izbo!

Kolegium IPN istniało w latach 1999-2011 kiedy to zastąpiono je Radą IPN teraz chcemy wrócić do nazwy Kolegium. Wybieranie członków Kolegium przez Sejm, Senat i Króla może znów doprowadzić do upolitycznienia tego organu. Poza tym znów PSL chce skracać kadencję organu, który został wybrany zgodnie z obowiązującymi przepisami co może naruszać Konstytucję RP. Nie będę już powtarzał tego, co mówiłem przy okazji nowelizacji ustawy o KRRiT na temat takich praktyk. Wy skrócicie kadencję Rady, przyjdzie następna władza i skróci kadencję Waszego Kolegium, kiedy to się skończy? Po to jest kadencyjność, aby organy miały pewną ciągłość i stabilność działania.

Poprawka Partii Liberalnej

Art. 2. Skreśla się.

W uzasadnieniu nie tłumaczą Państwo dlaczego dotychczasowy model był zły i w dlaczego nowy model miałby być lepszy. Partia Liberalna nie zgadza się na upolitycznienie kolejnego organu. Uważamy, że obecne rozwiązania, w których Radę powołują środowiska naukowe jest zdecydowanie lepszym rozwiązaniem. Obecna Rada cieszy się zaufaniem historyków i opinii publicznej. Nie widzimy uzasadnienia dla tych zmian, dlatego będziemy głosować przeciw temu projektowi.

Dziękuję.

[Laura]

Na mównicę wchodzi poseł Andrzej Rozenek

Pani Marszałek
Wysoka Izbo

Próba wykpienia mojej wypowiedzi przez panią Rakiel - Czarnecką dowodzi poprawnego odczytania intencji PSL-u, partii która zajmuje się przeprowadzeniem zmian instytucjonalnych wcale nie po to aby były to zmiany lepsze jakościowo. Powinna Pani wiedzieć, że PO-PC i PSL mają nowego koalicjanta w rządzie w postaci Inicjatywy Wolność. Proszę zatem swojej niewiedzy nie tłumaczyć rzekomym chamstwem i hipokryzją ze strony lewicy. Propozycja zatwierdzania sprawozdania w istocie przyznawałaby Kolegium także funkcję kontrolną. Jednak brak charakteru wiążącego pozbawia Kolegium faktycznego wpływu, skoro prezes nie musi brać pod uwagę opinii i porad. Po co zatem zmiany w ustawie?

Dziękuję

[Piotr M. Wiśniewski]

Walentyna Rakiel-Czarnecka:

Panie pośle, Rada, bądź Kolegium, IPN nie jest zapisana w Konstytucji, więc, naszym zdaniem, nie ma obaw o konstytucyjność ustawy. Kolegium IPN nigdy nie było podejrzewane o upolitycznienie, wobec czego, pańskie zarzuty są irracjonalne. Posądza pan Króla o upolitycznianie organów? To nonsens.

Co do wypowiedzi pana posła Rozenka... Głupio mi. Naprawdę mi wstyd, że ludzie tak zawistni i którzy racjonalnie nie myślą zasiadają w tej izbie. Osądzanie koalicji, rządu, a w waszych zapędach, nie hamujecie się przez obrażaniem Króla, o upolitycznianie organów to... zachowanie co najmniej niedorzeczne.

Prezes i Rada, czy Kolegium, zawsze współpracowali i zawsze udawało się dojść do konsensusu we wszystkich sprawach, a zdanie Kolegium i Rady zazwyczaj było brane pod uwagę.

Jesteśmy otwarci na dyskusję, ale racjonalną, nie taką, jaką prezentuje Zjednoczona Lewica. Dlatego, w związku z obawami Partii Liberalnej, proponujemy autopoprawkę do ust. 3:

"Art. 15. 3. Kolegium Instytutu Pamięci składa się z dziewięciu członków, w tym:
1) dwóch powoływanych przez Króla;
2) pięciu powoływanych przez Sejm większością trzech piątych ustawowej liczby posłów;
3) dwóch powoływanych przez Senat większością trzech piątych liczby obecnych w czasie głosowania senatorów."

O ile w Sejmie większość 3/5 ustawowej liczby posłów jest racjonalna, bo wiemy ilu mamy posłów, tak w Senacie, który stale się rozszerza jest to trudne do zrealizowania, ale głosowanie większością 3/5 obecnych podczas głosowania senatorów jest wyjściem optymalnym.

[Joszua Barycz]

Panie Marszałku!
Wysoka Izbo!

Pani poseł, przypomnę, że nie tylko organy konstytucyjne podlegają Konstytucji, ale wszelkie prawo stanowione w naszym kraju. Przypomnę w takim razie, bo widać nie dotarło swoją wypowiedź z debaty nad zmianami w ustawie o KRRiT: "Przypominam uchwałę Trybunału Konstytucyjnego z 10 maja 1994 r. w sprawie o sygn. akt W 7/94, w której podniósł; iż „kadencyjność organu zakłada zasadniczo jego ciągłość, zaś upływ kadencji jest naturalnym sposobem ustania członkostwa. Wszelkie inne sposoby mają charakter wyjątkowy i wymagają wyraźnie podstawy ustawowej”. To dotyczy wszelkich organów, a nie tylko tych konstytucyjnych. Tak samo jak poprzednie propozycje PSL budzą też moje wątpliwości na gruncie takich zasad jak proporcjonalność, pewność prawa czy ochrona interesów nabytych. Rozważyć należałoby również zgodność tych przepisów z zasadą ochrony "interesów w toku" na gruncie których zapewniania jest ochrona jednostek, które rozpoczęły działania na podstawie dotychczasowych przepisów.

Dalej pragnę zauważyć, że nie tylko Król, ale także Sejm i Senat mają wybierać członków Kolegiów i tak uważam, że każdy z tych organów jest organem polityczny i będzie dążył do upolitycznienia tego organu. Nie ulega wątpliwości, że Król jest także osobą polityczną przez lata był związany z Platformą Obywatelską, która od wielu lat rządzi Polską. To widać w wielu działaniach Króla, że nadal mentalnie jest związany z Platformą Obywatelską.

Nadal wnioskodawcy, poza zarzucaniem nam irracjonalności i nonsensu nie podali żadnych argumentów za tym, aby sposób wybierania Kolegium miałby być lepszy od dotychczasowego wyboru Rady. Nie wiemy dlaczego chce się w ogóle zmieniać Radę i nie wiemy dlaczego Kolegium miałoby być lepszym organem niż Rada.

Dziękuję.