USTAWA
z dnia
o zmianie ustawy – Prawo o notariacie oraz ustawy o księgach wieczystych i hipotece
Art. 1.
W ustawie z dnia 14 lutego 1991 r. – Prawo o notariacie wprowadza się następujące zmiany:
1) w art. 7 w § 2 po wyrazach „o którym mowa w art. 92 § 4” dodaje się wyrazy „i art. 95j § 2”;
2) w art. 95c w § 2 w pkt 10 kropkę zastępuje się średnikiem i dodaje się pkt 11 w brzmieniu:
„11) oświadczenie odbierane w toku czynności o tym, czy w skład spadku wchodzą spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, własność lub wieczyste użytkowanie nieruchomości położonych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.”;
3) w art. 95j dotychczasową treść oznacza się jako § 1 oraz dodaje się § 2 i 3 w brzmieniu:
„§ 2. Nie później niż w dniu sporządzenia aktu poświadczenia dziedziczenia na żądanie spadkobiercy lub zapisobiercy windykacyjnego notariusz składa za pośrednictwem systemu teleinformatycznego obsługującego postępowanie sądowe wniosek o wpis w księdze wieczystej, o ile następstwo prawne po osobie wpisanej jako właściciel zostało wykazane odpowiednimi dokumentami. Notariusz poucza osoby zainteresowane o możliwości złożenia żądania, o którym mowa w zdaniu pierwszym, oraz o treści art. 62610 § 12 Kodeksu postępowania cywilnego, o czym wzmiankę umieszcza w akcie poświadczenia dziedziczenia.
§ 3. Złożenie przez notariusza wniosku, o którym mowa § 2, uważa się za złożenie wniosku przez spadkobiercę lub zapisobiercę windykacyjnego.”.
Art. 2.
W ustawie z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece w art. 36 ust. 1 otrzymuje brzmienie:
„1. Sądy, organy administracji rządowej i jednostek samorządu terytorialnego, a także notariusze sporządzający akty poświadczenia dziedziczenia, jeżeli nie złożyli wniosku, o którym mowa w art. 95j § 2 ustawy z dnia 14 lutego 1991 r. – Prawo o notariacie, zawiadamiają sąd właściwy do prowadzenia księgi wieczystej o każdej zmianie właściciela nieruchomości, dla której jest założona księga wieczysta.”.
Art. 3.
Ustawa wchodzi w życie po upływie 3 miesięcy od dnia ogłoszenia.
Sylwia Gregorczyk-Abram:
Pani Marszałek!
Wysoka Izbo!
Celem projektowanej ustawy jest wprowadzenie rozwiązań odciążających sądy wieczystoksięgowe i przyśpieszenie postępowań wieczystoksięgowych, które służyć będą przede wszystkim obywatelom.
Nowelizacja ustawy z dnia 14 lutego 1991 r. – Prawo o notariacie i ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece umożliwi składanie przez spadkobierców lub zapisobierców windykacyjnych za pośrednictwem notariuszy, przy użyciu systemu teleinformatycznego obsługującego postępowanie sądowe, wniosków o wpis do księgi wieczystej w celu ujawnienia przejścia prawa własności nieruchomości wskutek dziedziczenia, stwierdzonego aktem poświadczenia dziedziczenia. Pośrednictwo notariusza, który aktualnie jest obowiązany do składania wniosku o wpis wyłącznie za pośrednictwem systemu teleinformatycznego jest dla obywatela bardzo wygodne, gdyż notariusz pobiera należną od strony czynności opłatę sądową od wniosku o wpis i przekazuje ją do sądu oraz wypełnia za stronę wniosek o wpis i wstępnie weryfikuje dokumenty stanowiące podstawę wpisu w księdze wieczystej. Postulowane rozwiązanie przyśpieszy i ułatwi procedurę ujawniania przedmiotowych zmian w księgach wieczystych.
Celem projektowanych zmian jest pozostawienie spadkobiercy/zapisobiercy windykacyjnemu wyboru czy wypełni obowiązek ujawnienia swojego prawa do spadku w księdze wieczystej na podstawie aktu poświadczenia dziedziczenia czy najpierw rozporządzi swoim prawem (dokona działu spadku i ewentualnie zniesienia współwłasności) i dopiero wtedy ujawnione zostanie prawo do przedmiotu masy spadkowej, tj. nieruchomości w księdze wieczystej. Spadkobierca/zapisobierca windykacyjny może wówczas skorzystać z prawa z art. 34 ukwh zdanie drugie i wykazać nieprzerwane następstwo prawne co do prawa do nieruchomości po spadkodawcy odpowiednimi dokumentami, stanowiącymi podstawę wpisu do księgi wieczystej. Ustawodawca pozostawił wybór momentu złożenia wniosku obywatelowi. W sytuacji szybkiego rozporządzenia przedmiotami masy spadkowej tj. dokonanie jednej czynności notarialnej po drugiej (sporządzenia aktu poświadczenia dziedziczenia, dokonanie działu spadku i ewentualnie zniesienia współwłasności) może dojść do sytuacji, w której obligatoryjne złożenie wniosku przez notariusza po sporządzeniu aktu poświadczenia dziedziczenia mogłoby doprowadzić do ujawnienia już nieaktualnego stanu prawnego nieruchomości. Ponadto może też narazić obywatela na dodatkowe koszty związane z taksą notarialną za sporządzenie i złożenie elektronicznego wniosku wieczystoksięgowego i kosztów związanych z opłatą sądową od wniosku o wpis do księgi wieczystej. Fakultatywne złożenie przez notariusza za pośrednictwem systemu teleinformatycznego obsługującego postępowanie sądowe wniosku o wpis w księdze wieczystej, w celu ujawnienia przejścia prawa własności nieruchomości wskutek dziedziczenia, stwierdzonego aktem poświadczenia dziedziczenia, o ile następstwo prawne po osobie wpisanej jako właściciel zostało wykazane odpowiednimi dokumentami, wypełnia prospołeczne cele ustawy.
Proponowane rozwiązanie usprawni postępowanie o wpis w księdze wieczystej, w przypadku sporządzenia aktu poświadczenia dziedziczenia po właścicielu ujawnionym w księdze wieczystej, za pośrednictwem systemu teleinformatycznego, przez zniesienie obowiązku zawiadamiania sądu, określonego w art. 36 ust. 1 ukwh. Zmiana przepisów w tym zakresie znacznie usprawni i przyspieszy rozpoznawanie spraw. Aktualnie ujawnienie spadkobiercy (nowego właściciela) w księdze wieczystej wiąże się niejednokrotnie z czasochłonną oraz pracochłonną procedurą, w której sądy muszą wykonywać wiele czynności, które w przypadku wprowadzenia zaproponowanych zmian, będą zbędne. Procedura ujawniania nowych właścicieli (spadkobierców) w księdze wieczystej, może generować konieczność zarejestrowania w sądzie w określonym przedziale czasowym aż trzech spraw wieczystoksięgowych, tj. o wpis ostrzeżenia do księgi wieczystej, o wpis prawa własności oraz o wykreślenie ostrzeżenia z księgi wieczystej, w których w proces rozpoznawania (a także wcześniej rejestrowania) trzykrotnie zaangażowany musi być orzecznik oraz urzędnik sądowy. Ponadto, w jednej sprawie, trzykrotnie sąd wysyła do uczestników tego postępowania korespondencję sądową (zawiadomienie o wpisie ostrzeżenia do księgi wieczystej, zawiadomienie o wpisie własności, zawiadomienie o wykreśleniu ostrzeżenia z księgi wieczystej). Procedura ta jest zatem pracochłonna, rozciągnięta w czasie, a także generuje niepotrzebne koszty sądowe.
Dodatkowo należy podkreślić, że w związku z tym, iż księgi wieczyste prowadzi się w celu zabezpieczenia obrotu nieruchomościami, a rejestr prowadzony jest w celu zobrazowania aktualnego stanu prawnego nieruchomości, to efektem wprowadzonych zmian związanych z możliwością składania przez notariuszy wniosków do księgi wieczystej po sporządzeniu aktu poświadczenia dziedziczenia, będzie transparentność i pewność aktualności wpisów w księdze wieczystej.
Projektowane zmiany nie będą wywoływać skutków finansowych dla budżetu państwa. Projekt ustawy jest zgodny z prawem Unii Europejskiej, nie wpływa negatywnie na sytuację rodzin z dziećmi.
Dziękuję.
