Przechodzimy do debaty nad poselskim projektem ustawy o zmianie ustawy – o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta oraz niektórych innych ustaw. Proszę o zabranie głosu przedstawicielkę wnioskodawców, panią posłankę Aleksandrę Gajewską.
Ustawa
z ... 2038 roku
o zmianie ustawy – o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta oraz niektórych innych ustaw
Art. 1. W ustawie z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta wprowadza się następujące zmiany:
1) po art. 7 dodaje się art. 7a w brzmieniu:
„Art. 7a.1. Pacjent małoletni, który ukończył 13 lat, ma prawo do uzyskania, bez zgody przedstawiciela ustawowego:
1) trzech porad psychologicznych, lub
2) trzech sesji psychoterapii indywidualnej, realizowanej w formie interwencji kryzysowej (pomocy psychospołecznej), lub
3) trzech sesji wsparcia psychospołecznego - w ramach świadczeń gwarantowanych z zakresu opieki psychiatrycznej i leczenia uzależnień.
2. Pacjent małoletni, który ukończył 16 lat, ma prawo do uzyskiwania, bez zgody przedstawiciela ustawowego:
1) porad psychologicznych, lub
2) sesji psychoterapii indywidualnej, realizowanej w formie interwencji kryzysowej (pomocy psychospołecznej), lub
3) sesji wsparcia psychospołecznego - w ramach świadczeń gwarantowanych z zakresu opieki psychiatrycznej i leczenia
uzależnień.
3. Podmiot udzielający świadczeń zdrowotnych informuje przedstawiciela ustawowego o stanie zdrowia psychicznego pacjenta małoletniego oraz o konieczności udzielania mu określonych świadczeń zdrowotnych, a także o udziale tego przedstawiciela
w procesie udzielania świadczeń, o których mowa w ust. 1 lub 2.
4. W przypadku zagrożenia dobra pacjenta małoletniego, podmiot udzielający
świadczeń zdrowotnych, o których mowa w ust. 1 lub 2, zawiadamia sąd opiekuńczy
właściwy ze względu na miejsce zamieszkania tego małoletniego.”;
2) w art. 9:
a) ust. 2 otrzymuje brzmienie:
„2. Pacjent, w tym małoletni lub jego przedstawiciel ustawowy mają prawo do uzyskania od osoby wykonującej zawód medyczny informacji o stanie zdrowia pacjenta, rozpoznaniu, proponowanych oraz możliwych metodach diagnostycznych i leczniczych, dających się przewidzieć następstwach ich zastosowania albo zaniechania, wynikach leczenia oraz rokowaniu, w zakresie udzielanych przez tę osobę świadczeń zdrowotnych oraz zgodnie z posiadanymi przez nią uprawnieniami w sposób przystępny a także dostosowany do wieku, stanu zdrowia i stanu rozwoju umysłowego pacjenta, w szczególności małoletniego.";
b) uchyla się ust. 7,
c) ust. 8 otrzymuje brzmienie:
„8. Pacjent, w tym małoletni lub jego ustawowy przedstawiciel mają prawo do uzyskania od pielęgniarki, położnej informacji o jego pielęgnacji i zabiegach pielęgniarskich w sposób przystępny a także dostosowany do wieku, stanu zdrowia i stanu rozwoju umysłowego pacjenta, w szczególności małoletniego.”;
3) w art. 14 w ust. 2 po pkt 2 dodaje się pkt 2a w brzmieniu „2a) zachodzą przesłanki, o których mowa w art. 7a ust. 3 i 4.”;
4) w art. 17:
a) ust. 2 otrzymuje brzmienie:
„2. Przedstawiciel ustawowy pacjenta małoletniego, całkowicie ubezwłasnowolnionego lub niezdolnego do świadomego wyrażenia zgody, ma prawo do wyrażenia zgody, o której mowa w ust. 1, za wyjątkiem sytuacji określonych w art. 7a. W przypadku braku przedstawiciela ustawowego prawo to, w odniesieniu do badania, może wykonać opiekun faktyczny.”,
b) ust. 4 otrzymuje brzmienie:
„4. Jeżeli pacjent małoletni, który ukończył 16 lat, osoba ubezwłasnowolniona albo pacjent chory psychicznie lub upośledzony umysłowo, lecz dysponujący dostatecznym rozeznaniem, wyraża zgodę na udzielenie określonych świadczeń zdrowotnych zaś przedstawiciel ustawowy wyraża sprzeciw, w takim przypadku wymagane jest zezwolenie sądu opiekuńczego.”,
c) po ust. 4 dodaje się ust. 5 w brzmieniu:
„5. Zgoda oraz sprzeciw, o których mowa w ust. 1-4, mogą być wyrażone ustnie albo przez takie zachowanie się osób wymienionych w tych przepisach, które w sposób niebudzący wątpliwości wskazuje na wolę poddania się czynnościom proponowanym przez osobę wykonującą zawód medyczny albo brak takiej woli.”.
Art. 2. W ustawie z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty wprowadza się następujące zmiany:
1) w art. 31:
a) ust. 1 otrzymuje brzmienie:
„1. Lekarz ma obowiązek udzielać pacjentowi, w tym małoletniemu lub jego ustawowemu przedstawicielowi informacji o jego stanie zdrowia, rozpoznaniu, proponowanych oraz możliwych metodach diagnostycznych, leczniczych, dających się przewidzieć następstwach ich zastosowania albo zaniechania, wynikach leczenia oraz rokowaniu w sposób przystępny a także dostosowany do wieku, stanu zdrowia i stanu rozwoju umysłowego pacjenta, w szczególności małoletniego.”,
b) uchyla się ust. 5,
c) ust. 6 otrzymuje brzmienie:
„6. Jeżeli pacjent jest nieprzytomny bądź niezdolny do zrozumienia znaczenia informacji, lekarz udziela informacji osobie bliskiej w rozumieniu art. 3 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta.”,
d) uchyla się ust. 7;
2) w art. 40 w ust. 2 po pkt 3 dodaje się pkt 3a w brzmieniu:
„3a) zachodzą przesłanki, o których mowa w art. 7a ust. 3 i 4 ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta.”.
Art. 3. W ustawie z dnia 8 czerwca 2001 r. o zawodzie psychologa i samorządzie zawodowym psychologów w art. 14 w ust. 3 w pkt 2 kropkę
zastępuję się średnikiem i dodaje się pkt 3 w brzmieniu:
„3) zachodzą przesłanki, o których mowa w art. 7a ust. 3 i 4 ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta.”.
Art. 4. Ustawa wchodzi w życie po upływie 6 miesięcy od dnia ogłoszenia.
Uzasadnienie
Sprawozdawca: Aleksandra Gajewska
Pani Marszałek,
Wysoka Izbo,
Rozwiązania zaproponowane w przedmiotowej ustawie dążą do podniesienia standardu ochrony zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży oraz przeciwdziałaniu sytuacjom kryzysowym związanym ze złym stanem emocjonalnym oraz psychicznym osób najmłodszych a także dążą do wzmocnienia sytuacji małoletniego w obszarze realizacji na jego rzecz prawa pacjenta do informacji. Ich celem jest również wzmocnienie systemu rodziny w przypadkach trudności i problemów dotykających młodych ludzi.
Ustawa przewiduje, aby osoba w wieku nieuprawniającym jeszcze do wyrażenia zgody kumulatywnej na przeprowadzenie badania lub udzielenie innych świadczeń zdrowotnych (tj. osoba małoletnia, który ukończyła 13 lat) mogła uzyskać niezbędną pomoc, w przypadku doświadczenia przez małoletniego kryzysu psychicznego, także wtedy, gdy nie ma możliwości uzyskania zgody przedstawiciela ustawowego na skorzystanie z pomocy oferowanej przez psychologa, psychoterapeutę albo terapeutę środowiskowego w ramach świadczeń gwarantowanych wynikających z art. 15 ust. 1 w zw. z art. 15 ust. 2 pkt 4 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. W przypadku małoletniego, który ukończył 16 lat, rozwiązania przewidziane w projektowej ustawie dają mu możliwość korzystania z pomocy oferowanej przez psychologa, psychoterapeutę albo terapeutę środowiskowego w ramach świadczeń gwarantowanych także w przypadku, gdy przedstawiciel ustawowy pierwotnie nie wyraża na to zgody.
Obecnie regulacje prawne wprowadzają niezrozumiałe różnicowanie przyznania prawa do informacji osobom małoletnim uniemożliwiając praktycznie osobom poniżej 16 lat uzyskanie wiedzy na tematy dotyczące ich osoby oraz zdrowia. Utrudnia to tym samym świadomy udział osobom najmłodszym w ich procesie diagnostycznym, leczniczym czy pielęgnacyjnym. Istota prawa pacjenta do informacji ma charakter podstawowy, ponieważ jest pierwszym krokiem w relacji bezpośredniej pacjenta i osoby udzielającej świadczeń zdrowotnych. Uzyskanie pełnej i zrozumiałej informacji jest nieodzownym elementem do partycypowania przez pacjenta w decyzjach dotyczących udzielanych mu świadczeń zdrowotnych, a w przypadku małoletniego, który nie jest jeszcze uprawniony do decydowania labo współdecydowania o tym, do rozumienia znaczenia celu udzielanych mu świadczeń zdrowotnych i istotnych okoliczności temu towarzyszących. Modyfikacja zasad dotyczących dostępu młodych pacjentów do informacji jest niezwykle ważna w zakresie uznania ich podmiotowości a także jest niezbędne dla procesu ich zdrowienia. Udział w procesie diagnostycznym, leczniczym czy pielęgnacyjnym wiąże się z niewiedzą a ta wzmacnia poczucie lęku, strachu czy też obaw a taki stan zdecydowanie nie przyczynia się do poprawienia stanu zdrowia osoby małoletniej i tym samym niezbędne jest wprowadzenie proponowanych zmian prawnych.
Projekt powiększy ułatwi dzieciom w wieku 13-16 dostęp do określonych w ustawie świadczeń medycznych. Powiększy to potencjalnie liczbę pacjentów korzystających z usług podmiotów leczniczych. Projekt ustawy nie jest sprzeczny z prawem Unii Europejskiej, wpłynie pozytywnie na sytuację rodzin z dziećmi.
Dziękuję.
og: 48h
