Przechodzimy do debaty nad poselskim projektem ustawy o zmianie ustawy o ewidencji ludności, zgłoszonym przez grupę posłów Koalicji Obywatelskiej. Proszę o zabranie głosu przedstawiciela wnioskodawców, panią posłankę Ewę Kołodziej.
Ustawa
z dnia ... 2030 r.
o zmianie ustawy o ewidencji ludności
Art. 1. W ustawie z dnia 24 września 2010 r. o ewidencji ludności w art.46 w ust. 1 po pkt 3 dodaje się pkt 3a w brzmieniu:
„3a) notariuszom – w zakresie niezbędnym do realizacji ustawowych zadań notariusza przewidzianych w ustawie z dnia 14 lutego 1991 r. - Prawo o notariacie;”.
Art. 2. Ustawa wchodzi w życie po upływnie 14 dni od dnia ogłoszenia.
Pani Marszałek,
Wysoka Izbo,
Zważywszy na fundamentalną rolę notariusza w zapewnieniu bezpieczeństwa obrotu prawnego, ugruntowaną na przestrzeni lat i odpowiadającą potrzebom państwa oraz jego obywateli, z pełnym przekonaniem należy opowiedzieć się za udostępnieniem notariuszom danych z Powszechnego Elektronicznego Systemu Ewidencji Ludności.
Państwo deleguje notariuszowi kompetencje w zakresie wiarygodnego dokumentowania określonych zdarzeń poprzez tworzenie dokumentów o szczególnej mocy dowodowej. Notariusz, w zakresie realizowania powierzonych mu obowiązków poprzez dokonywanie czynności notarialnych oraz realizowanie innych związanych z nimi zadań, stanowi organ ochrony prawnej, pełniący funkcję publiczną poza strukturą organów państwa. Z powyższego należy wnioskować, iż notariusz, będąc częścią szeroko rozumianego wymiaru sprawiedliwości, zabezpiecza zarówno interes publiczny, jak i prawa oraz słuszne interesy stron oraz innych osób, dla których dana czynność może wywierać skutki prawne.
Stosownie do treści art. 85 ustawy z dnia 14 lutego 1991 r. - Prawo o notariacie, przy dokonywaniu czynności notarialnej notariusz jest obowiązany stwierdzić tożsamość osób biorących udział w czynności. W praktyce oznacza to konieczność sprawdzenia dokumentów mogących stanowić urzędowe potwierdzenie tożsamości, a w razie braku ich przedstawienia w inny miarodajny sposób. W sytuacji dokonywania czynności notarialnych z udziałem pełnomocnika, gdzie brak jest bezpośredniej możliwości kontaktu z osobą mocodawcy, możliwość sprawdzenia danych w bazie PESEL jest istotna, i to celem upewnienia się przez notariusza, czy mocodawca pozostaje przy życiu.
W zakresie czynności dokonywanych przez notariusza, o których mowa w art. 79 ustawy, znajduje się między innymi sporządzanie aktów poświadczenia dziedziczenia, które po wpisie do Rejestru Spadkowego prowadzonego przez Krajową Radę Notarialną, przez wprowadzenie za pośrednictwem systemu teleinformatycznego danych wynikających z tego aktu, o których mowa w art. 95ha pkt 3-7 ustawy, ma skutki prawomocnego postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku, o czym stanowi art. 95j ustawy. Jedną z informacji, wskazaną w art. 95 f ustawy, która powinna zostać zamieszczona w akcie poświadczenia dziedziczenia, jest numer PESEL spadkodawcy. Nadto, numer ten musi zostać zamieszczony przez notariusza w procesie rejestrowania aktu poświadczenia dziedziczenia. Należy wyraźnie podkreślić, że system służący do rejestrowania aktów poświadczenia dziedziczenia nie ma żadnego połączenia z bazą PESEL.
Notariusz, działając w oparciu o przepis art. 92 § 4 ustawy, po sporządzeniu aktu notarialnego zawierającego przeniesienie, zmianę lub zrzeczenie się prawa ujawnionego w księdze wieczystej albo ustanowienie prawa, które może być ujawnione w księdze wieczystej bądź obejmującego czynność przenoszącą własność nieruchomości, chociażby dla tej nieruchomości nie była prowadzona księga wieczysta, nie później niż w dniu jego sporządzenia, obowiązany jest złożyć wniosek o wpis w księdze wieczystej za pośrednictwem systemu teleinformatycznego obsługującego postępowanie sądowe. Numer PESEL stanowi jedną z pozycji, którą notariusz uzupełnia w procesie składania wniosku wieczystoksięgowego, i to w oparciu o poczynione uprzednio ustalenia w procesie identyfikacji osoby biorącej udział w czynności notarialnej.
Zapewnienie notariuszowi dostępu do bazy danych PESEL winno być określone przepisami ustawy, a za początek tych działań należy uznać nowelizację ustawy z dnia 24 września 2010 r. o ewidencji ludności, poprzez dodatnie w art. 46 notariuszy (w zakresie niezbędnym do realizacji ich ustawowych zadań) – jako podmiotów, którym udostępniane są dane z rejestru PESEL.
Wejście w życie projektu ustawy nie będzie miało wpływu na budżet państwa. Przedmiot projektu nie jest objęty prawem Unii Europejskiej, ustawa nie wpłynie także negatywnie na sytuację rodzin z dziećmi.
Dziękuję.
