Wiadomości ze świata

[Administrator]

Pogrzeb króla Karola XVI Gustawa w Sztokholmie

W królewskiej kaplicy w Pałacu Królewskim w Sztokholmie odbyła się dziś uroczystość pogrzebowa króla Karola XVI Gustawa, który zmarł na początku miesiąca w wieku 94 lat. Był najdłużej panującym monarchą w historii Szwecji – zasiadał na tronie nieprzerwanie przez 67 lat, od 1973 roku. Podczas jego panowania Szwecja przeszła wiele przemian, a sam monarcha stał się symbolem stabilności, jedności i ciągłości państwa.

Ceremonia żałobna miała niezwykle podniosły charakter, łącząc tradycję i królewski ceremoniał z elementami osobistego pożegnania. Wnętrze kaplicy wypełniały kwiaty w barwach narodowych Szwecji – żółte lilie i niebieskie irysy – a centralnym punktem była trumna monarchy, przykryta królewskim sztandarem oraz ozdobiona insygniami władzy. Wokół niej czuwali gwardziści w historycznych mundurach, oddając cześć swojemu władcy. Oprawa muzyczna, w wykonaniu Królewskiej Orkiestry Filharmonicznej, obejmowała zarówno utwory sakralne, jak i tradycyjne pieśni szwedzkie. Uroczystości były transmitowane przez państwową telewizję SVT, gromadząc miliony widzów.

Rodzina królewska, na czele z królową Wiktorią, towarzyszyła zmarłemu królowi w jego ostatniej drodze. Obok nowej monarchini zasiedli wdowa po Karolu, królowa Sylwia, książę Daniel, księżniczka Magdalena, książę Karol Filip oraz księżniczka Estelle – nowa następczyni tronu – wraz ze swoim mężem, księciem Jerzym. Ich obecność, pełna widocznego wzruszenia przypominała, że dla rodziny królewskiej był to nie tylko koniec epoki w dziejach państwa, lecz także osobista strata. Po nabożeństwie kondukt żałobny udał się w stronę Kungliga begravningsplatsen, królewskiego miejsca pochówku w Haga, które od 1922 roku jest oficjalnym cmentarzem członków szwedzkiej rodziny królewskiej. Spoczywają tu poprzedni monarchowie i ich najbliżsi. Na trasie przejazdu w ciszy zmarłego króla żegnały dziesiątki tysięcy Szwedów. Złożenie trumny do rodzinnego grobowca odbyło się przy akompaniamencie salwy honorowej i dźwięku dzwonów, które biły 94 razy – symbolicznie tyle, ile lat liczyło życie Karola XVI Gustawa.


Na uroczystości przybyli przedstawiciele wielu europejskich monarchii, co podkreślało wagę i międzynarodowe znaczenie osoby zmarłego króla. Wśród nich znaleźli się m.in. król Norwegii Haakon VIII i królowa Mette-Marit, król Danii Fryderyk X, król Niderlandów Wilhelm Aleksander z królową Maksymą oraz książę Walii William z księżną Katarzyną. Obecność licznego grona monarchów, następców tronów i arystokratów była nie tylko gestem szacunku wobec zmarłego, lecz także dowodem na bliskie więzi łączące rodziny królewskie Europy.

Szczególnie licznie reprezentowana była Polska, której dom panujący od lat utrzymuje serdeczne relacje z monarchią szwedzką. Do Sztokholmu przybyli królowa Monika i król Jerzy, a także królowa Maria – bliska przyjaciółka królowej Wiktorii – oraz królewicz Karol i królewny Paulina i Matylda. Obecność polskiej rodziny królewskiej miała dodatkowy wymiar symboliczny, bowiem księżniczka Estelle, wnuczka Karola XVI Gustawa, jest żoną księcia Jerzego, syna królowej Marii, co od lat zacieśnia więzy między oboma krajami.

Wiktoria, choć wstąpiła na tron w smutnych okolicznościach, została czwartą od ponad 300 lat panującą władczynią Szwecji (po Małgorzacie, Krystynie i Ulryce Eleonorze) oraz pierwszą, która wywodzi się z dynastii Bernadotte. Została dziedziczką tronu dzięki ustawie z 1979, która pozbawiła jej młodszego brata, Karola Filipa, następstwa tronu, wprowadzając retroaktywnie – wbrew wielowiekowej tradycji i opinii wielu Szwedów (w tym jej ojca) – zasadę primogenitury bez względu na płeć.

[Administrator]

Nikki Haley dalej prezydentem USA. Wygrała o włos

Ubiegająca się o reelekcję prezydent Stanów Zjednoczonych Nikki Haley z Partii Republikańskiej pokonała swoją demokratyczną rywalkę, senatorkę Alexandrię Ocasio-Cortez, w jednym z najbardziej zaciętych wyścigów prezydenckich ostatnich dekad. Urzędująca prezydent zdobyła 282 głosów elektorskich, podczas gdy jej przeciwniczka – 256, co pozwoliło Haley na zachowanie Białego Domu i rozpoczęcie drugiej kadencji. O wyniku zdecydowało zaledwie kilkadziesiąt tysięcy głosów w stanie Pensylwania, który ogłosił wyniki dopiero następnego dnia i przesądził o układzie sił w Kolegium Elektorów.

Co szczególnie istotne, mimo porażki w głosowaniu elektorskim, Alexandria Ocasio-Cortez uzyskała w głosowaniu powszechnym przewagę ponad miliona głosów nad Haley. To kolejny przypadek w historii USA, w którym zwycięzca wyborów prezydenckich zdobywa mniej głosów od swojego rywala, co ponownie rozpaliło debatę na temat zasadności i przyszłości systemu Kolegium Elektorów. Krytycy podkreślają, że mechanizm ten faworyzuje mniejsze stany i może wypaczać wolę większości wyborców, podczas gdy zwolennicy utrzymują, że jest on fundamentem federalnego charakteru amerykańskiej demokracji.

Kampania prezydencka była wyjątkowo wyrównana i nacechowana wyraźnym sporem ideologicznym. Alexandria Ocasio-Cortez, reprezentująca progresywne skrzydło Partii Demokratycznej, konsekwentnie podkreślała w swoich wystąpieniach konieczność zakończenia militarnego zaangażowania USA na Bliskim Wschodzie, a także publicznie zadeklarowała wsparcie dla Palestyny w konflikcie z Izraelem. Taka postawa wywołała gorące dyskusje zarówno w kraju, jak i na arenie międzynarodowej, przyciągając uwagę opinii publicznej, ale jednocześnie narażając ją na ostrą krytykę środowisk proizraelskich i części umiarkowanych wyborców.

Ocasio-Cortez otwarcie krytykowała również politykę gospodarczą administracji Haley, oskarżając ją o wprowadzanie ulg podatkowych dla najbogatszych i brak realnych działań w walce z inflacją, która – według danych Departamentu Handlu – w ciągu ostatnich dwóch lat utrzymywała się na poziomie najwyższym od początku lat 30. XXI wieku. Haley broniła się, wskazując na utrzymanie rekordowo niskiego bezrobocia w pierwszych latach jej kadencji, rozwój sektora technologicznego i energetyki oraz "niezachwianą pozycję USA jako światowego lidera w obliczu rosnącej rywalizacji geopolitycznej".

Choć zwycięstwo w wyborach prezydenckich jest znaczącym sukcesem, Haley będzie musiała zmierzyć się z nową, trudniejszą rzeczywistością legislacyjną. Republikanie w jej pierwszej kadencji mieli większość w obu izbach Kongresu. Teraz stracili kontrolę nad Izbą Reprezentantów, w której Partia Demokratyczna zdobyła przewagę 10 mandatów, co oznacza, że wszelkie większe reformy będą wymagały kompromisu i negocjacji z opozycją. W Senacie układ sił jest równy – po 50 mandatów dla każdej z partii – co daje istotną rolę republikańskiemu wiceprezydentowi Davidowi McCormickowi, który w przypadku równego podziału głosów będzie mógł przełamywać legislacyjny impas.

Nikki Haley zapisała się już w historii jako druga kobieta na stanowisku prezydenta USA – pierwszą była Kamala Harris, która sprawowała urząd w latach 2025–2033. Haley, zanim objęła najwyższy urząd w państwie w 2037 roku, pełniła funkcję sekretarza stanu w gabinecie Jeba Busha (2021–2025) oraz była gubernatorem Karoliny Południowej (2011–2018). Jej polityczna kariera to przykład konsekwentnego wspinania się po szczeblach władzy, przy zachowaniu wizerunku twardej, ale pragmatycznej liderki, zdolnej zarówno do konfrontacji, jak i kompromisu.

Alexandria Ocasio-Cortez, obecna senatorka z Nowego Jorku, rozpoczęła swoją ogólnokrajową karierę polityczną w 2019 roku jako najmłodsza kobieta w historii Kongresu USA, kiedy zasiadła w Izbie Reprezentantów. Od 2030 roku reprezentuje Nowy Jork w Senacie, w 2036 roku pewnie uzyskując reelekcję. W 2032 roku po raz pierwszy ubiegała się o nominację prezydencką Demokratów, przegrywając minimalnie z przyszłym prezydentem Petem Buttigiegiem. Ocasio-Cortez jest uznawana za ideową spadkobierczynię Berniego Sandersa i cieszy się ogromnym poparciem zwłaszcza wśród młodych wyborców, co czyni ją jedną z kluczowych postaci amerykańskiej lewicy. Jej zwolennicy wierzą, że mimo porażki pozostanie ważnym głosem w debacie publicznej i może ponownie stanąć w szranki o Biały Dom w przyszłości.

[Administrator]

Metsola zapowiada nowy impuls dla integracji energetycznej UE

Komisja Europejska ogłosiła dziś powstanie Grupy Zadaniowej ds. Unii Energetycznej – nowego mechanizmu koordynacyjnego mającego zacieśnić współpracę energetyczną w całej Unii Europejskiej. Inicjatywa ta jest odpowiedzią na wyzwania, przed którymi stoi europejski sektor energetyczny po dekadzie zmieniającej się dynamiki dostaw, rosnącej presji klimatycznej oraz utrzymujących się różnic regulacyjnych między państwami członkowskimi.

Grupa Zadaniowa będzie pełnić funkcję politycznego i operacyjnego łącznika między rządami, Komisją Europejską, krajowymi organami regulacyjnymi, operatorami systemów przesyłowych oraz instytucjami finansowymi. Spotkania mają odbywać się na wielu poziomach – od grup roboczych ds. koordynacji technicznej, przez spotkania ministerialne, aż po wspólne fora dialogu międzysektorowego, które będą miejscem wymiany doświadczeń i wypracowywania standardów.

Do głównych zadań Grupy Zadaniowej należeć będzie: przyspieszenie połączeń międzysystemowych, integracja odnawialnych źródeł energii, promowanie elastycznych rynków energii elektrycznej, harmonizacja przepisów, a także zarządzanie bezpieczeństwem energetycznym w warunkach kryzysów. Komisja Europejska podkreśla, że integracja energetyczna pozostaje strategiczną ambicją UE od wielu lat, ale dotychczasowe wysiłki spowalniały różnice polityczne, infrastrukturalne i prawne. Nowa struktura ma wypełnić lukę między planami a wdrożeniem – zapewniając ustrukturyzowane zarządzanie procesem transformacji energetycznej.

Grupa Zadaniowa będzie działać w ścisłym partnerstwie z ACER (Agencją ds. Współpracy Organów Regulacji Energetyki), stowarzyszeniami operatorów sieci przesyłowych ENTSO-E i ENTSOG oraz Europejskim Bankiem Inwestycyjnym. Wspólnie mają one opracowywać instrumenty finansowe i techniczne, które umożliwią szybsze inwestycje w infrastrukturę, modernizację sieci oraz rozwój czystej energii.

- Dziś robimy krok, który od dawna był potrzebny. Europejscy obywatele i przedsiębiorstwa oczekują stabilnych dostaw energii, rozsądnych cen oraz pewności, że transformacja klimatyczna będzie przeprowadzona w sposób sprawiedliwy. Grupa Zadaniowa ds. Unii Energetycznej stanie się platformą, gdzie decyzje polityczne, wiedza techniczna i środki finansowe będą łączyć się w jeden spójny proces. To nie jest projekt jednego kraju, to projekt wspólnej, bezpiecznej i zrównoważonej Europy - podkreśliła w swoim wystąpieniu przewodnicząca Komisji Europejskiej Roberta Metsola, wskazując, że powołanie grupy jest przełomowym momentem dla unijnej polityki energetycznej.

Wiceprzewodniczący KE ds. czystej, sprawiedliwej i konkurencyjnej transformacji Borja Sémper zwrócił uwagę na aspekt gospodarczy inicjatywy. - Nowoczesna gospodarka potrzebuje taniej, czystej i stabilnej energii. Integracja rynków, lepsze połączenia transgraniczne i inwestycje w odnawialne źródła energii to fundament konkurencyjności Europy. Ta Grupa Zadaniowa będzie miejscem, w którym państwa członkowskie wspólnie będą usuwać bariery i wdrażać rozwiązania, które pozwolą nam nie tylko osiągnąć neutralność klimatyczną, ale też zapewnić wzrost gospodarczy i miejsca pracy - zaznaczył.

- Naszym celem jest Europa, która do osiągnie pełną neutralność klimatyczną. Nie da się tego zrobić bez spójnego systemu energetycznego opartego na odnawialnych źródłach. Grupa Zadaniowa pozwoli na lepszą integrację energii słonecznej, wiatrowej, wodnej i geotermalnej z rynkami, a także na rozwój magazynowania energii i technologii wodorowych. To inwestycja w przyszłość, w czyste powietrze, w zdrowie obywateli i w bezpieczeństwo środowiskowe - powiedziała komisarz ds. klimatu, zeroemisyjności netto i czystego wzrostu Ekaterina Zachariewa, która skupiła się na wymiarze środowiskowym.

Komisarz UE ds. energii i mieszkalnictwa Dan Jørgensen w swoim przemówieniu podkreślił wagę bezpieczeństwa energetycznego. - Widzimy, jak w ostatnich latach bezpieczeństwo energetyczne stało się kwestią strategiczną na równi z obronnością. Musimy być przygotowani na sytuacje kryzysowe, przerwy w dostawach czy zakłócenia na globalnych rynkach. Nowa Grupa Zadaniowa będzie reagować szybko, koordynować działania między państwami i budować odporność całego systemu. Naszym obowiązkiem jest zagwarantowanie, że Europa nigdy nie znajdzie się w sytuacji, w której brak energii zagraża jej obywatelom czy gospodarce - zaznaczył.