Ustawa z dnia (...) o minimalnych standardach zatrudnienia i finansowania instytucji opiekuńczych
Art. 1 Ustawa określa minimalne standardy zatrudnienia pracowników opieki oraz zasady finansowania działalności domów pomocy społecznej i zakładów opiekuńczo-leczniczych ze środków publicznych.
Art. 2 Ilekroć w ustawie jest mowa o:
placówce opiekuńczej – rozumie się przez to dom pomocy społecznej w rozumieniu ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej oraz zakład opiekuńczo-leczniczy w rozumieniu ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej;
pracownikach opieki bezpośredniej – rozumie się przez to osoby zatrudnione w placówce opiekuńczej na stanowiskach opiekuna, pielęgniarki, terapeuty zajęciowego, fizjoterapeuty, psychologa lub innego personelu świadczącego usługi opiekuńcze lub pielęgnacyjne bezpośrednio na rzecz mieszkańców.
Art. 3 W każdej placówce opiekuńczej zapewnia się zatrudnienie pracowników opieki bezpośredniej w liczbie nie mniejszej niż:
1 etat na każde rozpoczęte 6 miejsc opiekuńczych – w przypadku domów pomocy społecznej,
1 etat na każde rozpoczęte 5 miejsc opiekuńczych – w przypadku zakładów opiekuńczo-leczniczych.
Do etatów, o których mowa w ust. 1, nie wlicza się personelu technicznego, administracyjnego ani kierowniczego.
Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego oraz minister właściwy do spraw zdrowia, w drodze rozporządzenia, określą szczegółowe standardy zatrudnienia w zależności od rodzaju i stanu zdrowia mieszkańców oraz zakresu udzielanych świadczeń opiekuńczych.
Art. 4 Koszty działalności placówek opiekuńczych finansowane są w co najmniej:
70% ze środków publicznych – w przypadku domów pomocy społecznej,
80% ze środków publicznych – w przypadku zakładów opiekuńczo-leczniczych.
Środkami publicznymi, o których mowa w ust. 1, są w szczególności:
dotacje z budżetu państwa,
środki jednostek samorządu terytorialnego,
środki Narodowego Funduszu Zdrowia,
środki z funduszy europejskich i innych źródeł zagranicznych niepodlegających zwrotowi.
Rada Ministrów może, w drodze rozporządzenia, określić mechanizm korekcyjny w przypadku zmian demograficznych lub finansowych wpływających na zdolność JST do realizacji obowiązków określonych w ustawie.
Art. 5 Kierownicy placówek opiekuńczych są obowiązani do składania corocznego sprawozdania o poziomie zatrudnienia oraz strukturze źródeł finansowania działalności placówki.
Sprawozdanie, o którym mowa w ust. 1, przekazuje się odpowiednio do wojewody oraz do właściwego oddziału Narodowego Funduszu Zdrowia, w terminie do dnia 31 marca każdego roku.
Wojewoda oraz NFZ prowadzą kontrolę zgodności działania placówek z minimalnymi normami określonymi w ustawie.
Art. 6.
Jednostki prowadzące placówki opiekuńcze mają obowiązek dostosowania poziomu zatrudnienia do wymogów niniejszej ustawy w terminie 12 miesięcy od dnia jej wejścia w życie.
W przypadku niedostosowania poziomu zatrudnienia w terminie, wojewoda może nałożyć obowiązek naprawczy wraz z określeniem terminu jego wykonania.
Art. 7. Ustawa wchodzi w życie po upływie 30 dni od dnia ogłoszenia, z wyjątkiem art. 3, który wchodzi w życie po 12 miesiącach od dnia ogłoszenia.
Uzasadnienie:
Projekt ustawy ma na celu uregulowanie minimalnych standardów zatrudnienia pracowników opieki bezpośredniej w domach pomocy społecznej oraz zakładach opiekuńczo-leczniczych, a także zagwarantowanie określonego poziomu udziału środków publicznych w finansowaniu działalności tych placówek.
Obecny system opieki instytucjonalnej w Polsce cechuje się istotnym deficytem kadrowym oraz niewystarczającym finansowaniem ze środków publicznych, co ma negatywny wpływ na jakość i dostępność usług opiekuńczych dla osób starszych, chorych i z niepełnosprawnościami. Brak ustawowych norm zatrudnienia skutkuje przeciążeniem personelu oraz obniżeniem standardów opieki.
Celem regulacji jest ustalenie przejrzystych i jednolitych zasad dotyczących:
minimalnych proporcji liczby pracowników do liczby mieszkańców w placówkach opiekuńczych,
minimalnego udziału środków publicznych w kosztach ich działalności,
mechanizmów sprawozdawczych i kontrolnych w zakresie realizacji ustawowych standardów.
Skutki społeczne
Regulacja przyczyni się do poprawy jakości opieki długoterminowej oraz zwiększenia bezpieczeństwa i godności mieszkańców placówek. Ustalenie minimalnych norm zatrudnienia umożliwi racjonalne planowanie kadrowe i ograniczy ryzyko niewłaściwego wykonywania świadczeń opiekuńczych.
Ustawa promuje udział środków publicznych jako podstawowego źródła finansowania systemu opieki, co odciąży mieszkańców i ich rodziny z nadmiernych kosztów oraz zmniejszy nierówności terytorialne.
Skutki finansowe
Wzrost poziomu zatrudnienia i zwiększenie udziału środków publicznych wiąże się z dodatkowymi kosztami ponoszonymi przez budżet państwa, Narodowy Fundusz Zdrowia oraz jednostki samorządu terytorialnego. Jednocześnie, poprzez wprowadzenie mechanizmu korekcyjnego (art. 4 ust. 3), projekt daje możliwość dostosowywania finansowania do aktualnych uwarunkowań demograficznych i budżetowych.
Zgodność z prawem Unii Europejskiej
Projekt ustawy jest zgodny z prawem Unii Europejskiej, w szczególności z zasadą pomocniczości, polityką spójności społeczeństw europejskich oraz dokumentami wskazującymi na konieczność poprawy jakości usług opiekuńczych w starzejących się społeczeństwach.
Przewidywany termin wejścia w życie
Z uwagi na konieczność zapewnienia czasu na dostosowanie struktur kadrowych i planów finansowych, art. 3 dotyczący norm zatrudnienia wchodzi w życie po 12 miesiącach od ogłoszenia ustawy. Pozostałe przepisy wchodzą w życie po 30 dniach.
Podpisy pod projektem:
Alicja Kaczmarska
Wojciech Konieczny
Caroline Hantzsch
Anna Górska
Maria Magdalena Malinowska
Oliwia Bartosiewicz
og: potrzeba jeszcze 9 podpisów
