Przechodzimy do debaty nad poselskim projektem ustawy o zmianie ustawy - Prawo o ustroju sądów powszechnych, zgłoszonym przez grupę posłów klubu Razem dla Polski - Demokracja i Postęp. Proszę o zabranie głosu przedstawicielkę wnioskodawców, panią posłankę Gabrielę Morawską-Stanecką.
Ustawa
z dnia
o zmianie ustawy – Prawo o ustroju sądów powszechnych
Art. 1. W ustawie z dnia 27 lipca 2001 r. – Prawo o ustroju sądów powszechnych wprowadza się następujące zmiany:
1) w art. 147 § 4 otrzymuje brzmienie:
„§ 4. W sądach mogą być zatrudniani asystenci sędziów na stanowiskach młodszego asystenta sędziego, asystenta sędziego i starszego asystenta sędziego (stanowiska asystenckie). Ilekroć w przepisach jest mowa o asystentach sędziów, rozumie się przez to osoby zatrudnione na stanowiskach młodszego asystenta sędziego, asystenta sędziego i starszego asystenta sędziego.”;
2) w art. 155:
a) po § 1 dodaje się § 1a–1c w brzmieniu:
„§ 1a. Na stanowisku młodszego asystenta sędziego może być zatrudniony ten, kto:
1) jest obywatelem Rzeczypospolitej Polskiej i korzysta z pełni praw cywilnych i obywatelskich;
2) jest nieskazitelnego charakteru;
3) jest studentem jednolitych studiów magisterskich na kierunku prawo i ukończył trzeci rok tych studiów;
4) ukończył 20 lat.
§ 1b. Na stanowisku asystenta sędziego może być zatrudniony ten, kto spełnia wymagania określone w § 1a pkt 1, 2 i 4 oraz ukończył wyższe studia prawnicze w Polsce i uzyskał tytuł magistra lub zagraniczne uznane w Polsce.
§ 1c. Na stanowisku starszego asystenta sędziego może być zatrudniony ten, kto spełnia wymagania określone w § 1a pkt 1, 2 i 4, ukończył wyższe studia prawnicze w Polsce i uzyskał tytuł magistra lub zagraniczne uznane w Polsce oraz:
1) zajmował stanowisko młodszego asystenta sędziego lub asystenta sędziego przez co najmniej dziesięć lat i uzyskiwał pozytywne okresowe oceny, albo
2) złożył egzamin sędziowski lub egzamin prokuratorski.”,
b) uchyla się § 2,
c) uchyla się § 3b,
d) po § 3b dodaje się § 3c–3e w brzmieniu:
„§ 3c. Asystenta sędziego zatrudnia się:
1) na stanowisku młodszego asystenta sędziego – na podstawie umowy o pracę na czas określony nie dłuższy niż 33 miesiące;
2) na stanowisku asystenta sędziego – na podstawie umowy o pracę na czas określony.
§ 3d. Asystenta sędziego zatrudnionego na stanowisku młodszego asystenta sędziego, który ukończył wyższe studia prawnicze w Polsce i uzyskał tytuł magistra lub zagraniczne uznane w Polsce oraz ukończył staż asystencki, przenosi się na stanowisko asystenta sędziego i zawiera z nim umowę o pracę na czas nieokreślony.
§ 3e. Z asystentem sędziego zatrudnionym na stanowisku asystenta sędziego, który ukończył staż asystencki albo jest zwolniony z obowiązku jego odbycia, można zawrzeć umowę o pracę na czas nieokreślony.”,
e) § 6 otrzymuje brzmienie:
„§ 6. Minister Sprawiedliwości określi, w drodze rozporządzenia, minimalną i maksymalną wysokość wynagrodzenia zasadniczego asystentów sędziów zajmujących stanowiska młodszego asystenta sędziego, asystenta sędziego i starszego asystenta sędziego, biorąc pod uwagę kwalifikacje i doświadczenie zawodowe oraz rodzaj i charakter czynności wykonywanych przez asystentów sędziów.”;
3) w art. 155a w § 6 wyrazy „asystenta sędziego” zastępuje się wyrazami „młodszego asystenta sędziego, asystenta sędziego lub starszego asystenta sędziego”;
4) w art. 155ca uchyla się § 2;
5) w art. 155d:
a) w § 1 wyrazy „asystenta sędziego” zastępuje się wyrazem „asystenckie”,
b) w § 2 wyrazy „asystenta sędziego” zastępuje się wyrazem „asystenckiego”;
6) w art. 155e w § 3 w zdaniu pierwszym po wyrazach „asystenta sędziego” dodaje się wyrazy „zajmującego stanowisko asystenta sędziego albo starszego asystenta sędziego”.
Art. 2. Dotychczasowe stanowiska asystenta sędziego i starszego asystenta sędziego stają się odpowiednio stanowiskami asystenta sędziego i starszego asystenta sędziego w rozumieniu ustawy zmienianej w art. 1 w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą.
Art. 3. Dotychczasowe przepisy wykonawcze wydane na podstawie art. 155 § 6 ustawy zmienianej w art. 1 zachowują moc do dnia wejścia w życie przepisów wykonawczych wydanych na podstawie art. 155 § 6 ustawy zmienianej w art. 1, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, jednak nie dłużej niż przez 3 miesiące od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy.
Art. 4. Ustawa wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.
Uzasadnienie:
Sprawozdawca: Gabriela Morawska-Stanecka
Pani Marszałek,
Wysoka Izbo,
Projektowana ustawa ma na celu wprowadzenie zmian w zakresie regulacji dotyczących zawodu asystenta sędziego, obejmujących:
1) utworzenie nowego stanowiska młodszego asystenta sędziego;
2) wprowadzenie nowych zasad kształtowania wysokości wynagrodzeń asystentów sędziów.
Projekt zakłada utworzenie stanowiska młodszego asystenta sędziego jako dodatkowego, najniższego stanowiska w grupie stanowisk asystenckich, na którym będą mogli być zatrudniani studenci studiów prawniczych po ukończeniu III roku i złożeniu z wynikiem pozytywnym wszystkich egzaminów przewidzianych zwykłym programem I, II oraz III roku studiów.
Od kilku lat, zwłaszcza w dużych ośrodkach miejskich, obserwuje się trudności w obsadzaniu stanowisk asystenckich w sądach. Kandydaci posiadający odpowiednie kwalifikacje i predyspozycje preferują zatrudnienie w wolnych zawodach prawniczych lub sektorze prywatnym. Duże ośrodki miejskie, w których występuje problem pozyskania odpowiednich kandydatów na stanowiska asystenckie, są jednocześnie ośrodkami akademickim, kształcącymi przyszłych prawników, którzy w celu zdobycia cenionego na rynku prawniczym doświadczenia już podczas studiów podejmują zatrudnienie w kancelariach prawnych, jak również w sądach czy prokuraturze – lecz jedynie na stanowiskach pomocniczych lub wspomagających. W ocenie projektodawcy zasadne jest ustanowienie regulacji umożliwiających wykorzystanie potencjału intelektualnego studentów prawa dla dobra wymiaru sprawiedliwości i umożliwienie im zatrudnienia w sądach na stanowiskach merytorycznych, tj. właśnie na proponowanym stanowisku młodszego asystenta sędziego.
Jednocześnie wymaga podkreślenia, że kandydaci na stanowiska asystenckie, bez względu na to, czy będą studentami, czy absolwentami prawa, będą ubiegać się o zatrudnienie w postępowaniu konkursowym, w toku którego ich wiedza oraz predyspozycje zostaną zweryfikowane. Eliminuje to zagrożenie, że pojawienie się studentów na stanowiskach asystenckich doprowadzi do obniżenia jakości pracy asystentów sędziów. Przeciwnie, jest to szansa na pozyskanie szczególnie wyróżniających się wiedzą młodych ludzi, z założeniem, że umożliwienie im podjęcia pracy asystenta sędziego jeszcze podczas studiów zachęci ich do kontynuowania kariery w tym zawodzie również po uzyskaniu tytułu magistra na kierunku prawo, co miałoby pozytywny wpływ na funkcjonowanie wymiaru sprawiedliwości, zmagającego się z brakami kadrowymi w obszarze personelu asystenckiego.
Należy odnotować, że na większości kierunków studiów odstąpiono od tradycyjnej ścieżki edukacji, która polegała na odbyciu pięcioletnich jednolitych studiów magisterskich, na rzecz trzyletnich studiów licencjackich. Uznaje się bowiem, że osoba, która ukończyła trzyletnie studia pierwszego stopnia, jest dostatecznie przygotowana do podejmowania zatrudnienia przy pracach umysłowych, wymagających specjalistycznych kwalifikacji. Studia prawnicze w Polsce zachowały wprawdzie status jednolitych studiów magisterskich, jednak należy uznać, że ukończenie III roku studiów jest momentem, w którym student nabywa kluczowe umiejętności i zyskuje wiedzę, którą potrafi już zastosować w praktyce. Zasadne jest wykorzystanie tego potencjału i umożliwienie zatrudniania w sądach na stanowiskach młodszych asystentów studentów prawa, którzy w postępowaniu konkursowym wykażą odpowiedni poziom przygotowania merytorycznego.
Warto zwrócić uwagę, że rozwiązanie takie nie odbiegałoby od standardów przyjętych w Europie. Dla przykładu w Wielkiej Brytanii studia prawnicze funkcjonują jako studia licencjackie 3-letnie i prowadzą do uzyskania tytułu LLB (Bachelor of Laws). Po ich odbyciu absolwent może podejmować zatrudnienie w charakterze asystenta prawnego (paralegal).
Projekt jest zgodny z prawem Unii Europejskiej, nie wpłynie negatywnie na sytuację rodzin z dziećmi.
Dziękuję.
og: 48h