(ZLR) o zmianie ustawy – Kodeks karny

[Nikodem Kepp]

Art. 1. W ustawie z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny wprowadza się następujące zmiany:
1) w art. 53 w § 2a pkt 6 otrzymuje brzmienie:
„6) popełnienie przestępstwa motywowanego nienawiścią w związku z przynależnością
narodową, etniczną, rasową, polityczną, wyznaniową, bezwyznaniowością,
niepełnosprawnością, wiekiem, płcią, orientacją seksualną lub cechami płciowymi;”;
2) w art. 119 § 1 otrzymuje brzmienie:
„§ 1. Kto stosuje przemoc lub groźbę bezprawną wobec grupy osób lub
poszczególnej osoby w związku z przynależnością narodową, etniczną, rasową,
polityczną, wyznaniową, bezwyznaniowością, niepełnosprawnością, wiekiem, płcią,
orientacją seksualną lub cechami płciowymi;
podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.”;
3) w art. 256 § 1 otrzymuje brzmienie:
㤠1. Kto publicznie propaguje nazistowski, komunistyczny, faszystowski lub inny
totalitarny ustrój państwa lub nawołuje do nienawiści na tle różnic narodowościowych,
etnicznych, rasowych, wyznaniowych lub ze względu na bezwyznaniowość,
niepełnosprawność, wiek, płeć, orientacją seksualną lub cechy płciowe.
podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.”;
4) art. 257 otrzymuje brzmienie:
„Art. 257. Kto publicznie znieważa grupę ludności albo poszczególną osobę lub
narusza nietykalność cielesną innej osoby w związku z przynależnością narodową,
etniczną, rasową, wyznaniową, bezwyznaniowością, niepełnosprawnością, wiekiem,
wiekiem, płcią, orientacją seksualną lub cechami płciowymi;
podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo karze pozbawienia wolności do
lat 2.”.
Art. 2. Ustawa wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.

Nikodem Kepp
Pani Marszałek,
Wysoka Izbo,
Przedstawiony projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks karny ma na celu dokonanie zmian w zakresie katalogu znamion przestępstw określonych w art. 119 § 1 k.k. i art. 257 k.k. oraz wzmocnienie ochrony prawnokarnej przed przestępczymi zachowaniami motywowanymi przesłankami dyskryminacyjnymi ze względu na niepełnosprawność, wiek, płeć, orientację seksualną oraz cechy płciowe. Konsekwencją tych zmian będzie także stosowna modyfikacja art. 53 k.k. oraz art. 256 k.k. Projektowana regulacja zapewni pełniejszą realizację konstytucyjnego zakazu dyskryminacji ze względu na jakąkolwiek przyczynę, a także realizację międzynarodowych zaleceń w zakresie standardu ochrony przed mową nienawiści i przestępstwami z nienawiści. Przyjęcie projektowanych rozwiązań wpłynie na skuteczność i efektywniejsze ściganie czynów motywowanych przesłankami dyskryminacyjnymi oraz zwiększenie ochrony prawnokarnej pokrzywdzonych takimi czynami. Obecnie art. 119 § 1 k.k. stanowi, że kto stosuje przemoc lub groźbę bezprawną wobec grupy osób lub poszczególnej osoby z powodu jej przynależności narodowej, etnicznej, rasowej, politycznej, wyznaniowej lub z powodu jej bezwyznaniowości, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5. Z kolei zgodnie z art. 257 k.k. kto publicznie znieważa grupę ludności albo poszczególną osobę z powodu jej przynależności narodowej, etnicznej, rasowej, wyznaniowej albo z powodu jej bezwyznaniowości lub z takich powodów narusza nietykalność cielesną innej osoby, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3. Projekt rozszerza odpowiedzialność karną przez zastąpienie znamienia strony podmiotowej „z powodu jej przynależności” pojęciem „w związku z przynależnością”, co spowoduje, że odpowiedzialność karna za przestępstwa z art. 119 § 1 k.k. i art. 257 k.k. będzie możliwa także wówczas, gdy pokrzywdzony nie będzie obdarzony cechą, która wywołała zachowanie sprawcy, np. aktualizacja znamion przestępstwa stosowania przemocy w związku z bezwyznaniowością z art. 119 § 1 k.k. będzie możliwa także, gdy przemoc taką zastosowano wobec osoby wierzącej. Aktualny zwrot „z powodu jej przynależności” oznacza, że grupa lub osoba znieważona musi należeć do określonej narodowości itp., a gdy zniewaga skierowana jest przeciw grupie lub osobie w rzeczywistości nienależącej do takiej grupy, zachodzi karalne usiłowanie nieudolne Zgodnie z obowiązującymi przepisami do kategorii przestępstw motywowanych uprzedzeniami należą przestępstwa popełnione ze względu na przynależność narodową, etniczną, rasową, wyznaniową bądź bezwyznaniowość. Tym samym w obecnym stanie prawnym przepisy nie gwarantują wystarczającej ochrony wszystkim grupom mniejszościowym szczególnie narażonym na dyskryminację, uprzedzenia i przemoc. Katalog ten należy zatem rozszerzyć o kategorie wieku, niepełnosprawności, płci orientacji seksualne oraz cech płciowych Przestępstwa motywowane uprzedzeniami to najjaskrawsze przejawy dyskryminacji, czyli kwalifikowanej postaci nierównego traktowania ze względu na jakąś cechę osobistą. Rolą państwa jest przy tym nie tylko zapobieganie wszelkim przejawom dyskryminacji przez podnoszenie świadomości społecznej i edukację antydyskryminacyjną, ale także ochrona pokrzywdzonych przestępstwami przez stworzenie skutecznego systemu sankcji karnych. Przepis art. 31 Konstytucji RP określa ogólne pojęcie i zakres zasady równości (art. 31 ust. 1 Konstytucji RP) oraz formułuje zakaz dyskryminacji (art. 31 ust. 2 Konstytucji RP). Zasada równości i niedyskryminacji stanowi również jeden z fundamentów międzynarodowego systemu praw człowieka i jest wyrażona w wielu aktach prawa międzynarodowego. Została ukształtowana w art. 1, art. 2 i art. 7 Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka, art. 26 Międzynarodowego Paktu Praw Obywatelskich i Politycznych, art. 2 ust. 2 Międzynarodowego Paktu Praw Gospodarczych, Społecznych i Politycznych oraz art. 14 Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności (EKPC). Przepis art. 21 ust. 1 Karty Praw Podstawowych UE stanowi, że zakazana jest wszelka dyskryminacja w szczególności ze względu na płeć, rasę, kolor skóry, pochodzenie etniczne lub społeczne, cechy genetyczne, język, religię lub przekonania, poglądy polityczne lub wszelkie inne poglądy, przynależność do mniejszości narodowej, majątek, urodzenie, niepełnosprawność, wiek lub orientację seksualną. Przepisy art. 10 i art. 19 ust. 1 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej zakazują dyskryminacji ze względu na płeć, rasę lub pochodzenie etniczne, religię lub światopogląd, niepełnosprawność, wiek, orientację seksualną.

[Nikodem Kepp]

Caroline Hantzsch
Otwieram debatę nad projektem ustawy.
og: 55h.

[Aleksander Sternicki]

Mikołaj Barczentewicz

Pani Marszałek!
Wysoka Izbo!
Drodzy Wnioskodawcy!

Zawsze budzi się we mnie pewien niepokój kiedy prawo karne zaczyna różnicować kary nie ze względu na popełniony czyn, ale ze względu na to co mogła myśleć osoba popełniająca czyn zabroniony. Zwłaszcza, że proponujecie zamknięty katalog tego co może być uznane za motywację do nienawiści. W mojej opinii niemal wszystkie przestępstwa są popełniane z nienawiści.

Przestępca, który dokonuje morderstwa może tam samo być motywowany nienawiścią jeśli zabija kochanka swojej żony - nienawidząc go za przespanie się z nią, jak zabijając tego samego kochanka ze względu na jego heteroseksualną orientację. Nie rozumiem dlaczego niektóre motywy do nienawiści mają podlegać surowszej karze niezależnie od okrucieństwa czy innych cech samego czynu. Prosiłbym o wytłumaczenie skąd takie założenie.

W wyliczeniu tych motywacji mamy też pewną niespójność zaczynamy od nienawiści w związku z przynależnością narodową, etniczną, rasową, polityczną, wyznaniową, a później przechodzimy do cech nie związanych z przynależnością kontynuując wyliczenie bez żądnego rozgraniczenia tak jakbyśmy dalej mówili o nienawiści w związku z przynależnością bezwyznaniowością, niepełnosprawnością, wiekiem, płcią, orientacją seksualną i cechami płciowymi. Sami Państwo słyszą jak niepoprawnie to wyliczenie brzmi.

Kolejną rzeczą, którą chciałbym żeby Państwo wyjaśnili jest kwestia rozróżnienia płci i cech płciowych. Czy samo pojęcie płci nie oznacza już pewnych cech płciowych? Czemu ma służyć to rozróżnienie?

Jeszcze żeby pokazać absurd tak skonstruowanych przepisów proszę zwrócić uwagę, że w wyliczeniu mamy na przykład wskazaną niepełnosprawność jako szczególnie penalizowany motyw nienawiści. Co jeśli jednak osoba niepełnosprawna na przykład będzie nawoływała do nienawiści wobec osób pełnosprawnych? To nie będzie już przestępstwo motywowane nienawiścią, bo posłowie ZLR nie wskazali tego motywu w ułożonym przez siebie katalogu motywacji?

Cała idea przestępstw motywowanych nienawiścią jest oparta na niewłaściwym założeniu, że jesteśmy podzieleni na jakieś grupy według odgórnie ustalonych cech. Musimy przestać wspierać politykę tożsamościową, która powoduje że inaczej traktujemy osoby o różnej rasie czy płci. Takie samo przestępstwo popełnione wobec osoby tej samej rasy powinno być traktowane tak samo jak wobec osoby innej rasy. Nie ma znaczenia czy nienawiść do tej osoby była motywowana jej kolorem skóry czy narodowością, czy była motywowana tym, że osoba ta wyrzuciła niedopałek papierosa na ulicę.

Nie możemy różnicować kar ze względu na to co ludzie myślą popełniając przestępstwo. Po pierwsze ciężko zrozumieć co tak naprawdę osoba myślała w trakcie popełnienia przestępstwa. Czy ktoś kto przeczytał teksty jakiegoś antysemity znalezione później przy przeszukaniu w jego mieszkaniu, a może nawet wyrażający jakieś poglądy z tych tekstów publicznie, kto zabił Żyda bo ten przespał się z jego żoną popełnia przestępstwo motywowane nienawiścią w rozumieniu przepisów? Skąd możemy wiedzieć, który motyw dominował w jego zachowaniu? Skąd możemy wiedzieć, czy gdyby ów kochanek nie był Żydem to zachowanie przestępcy byłoby inne?

Nienawiść często sprawia, że przestępstwo jest gorsze, niezależnie czy jest to nienawiść określona w proponowanym katalogu przez posłów ZLR czy bardziej osobista nienawiść. Jednak kara powinna bazować na tym czy faktycznie przestępstwo było gorsze, bardziej okrutne, bardziej brutalne itd. a nie tym jaki rodzaj nienawiści napędzał osobę je popełniającą.

Dziękuję.

[Nikodem Kepp]

Nikodem Kepp

Pani Marszałek,
Wysoka Izbo,
Szanowny Panie,
Pańskie przemówienie tylko potwierdziło odejście waszej koalicji od popierania praw kobiet i osób nieheteronormatywnych. Które wasza od wielu lat popierała, i nawet zawarła w programach wyborczych, i jest to zdrada waszych wyborców którzy głosowali na was między innymi z powodu waszych obietnic wprowadzenia większych praw dla tych osób. Kolejnym niepokojącym elementem w pańskim przemówieniu jest lekceważący ton wobec nienawiści dla tych osób.

Przyjęliśmy takie założenie ponieważ naszym zdaniem jak, i wielu ekspertów. Jednymi z najgorszych przestępstw z nienawiści są te dokonane z powodów rasistowskich, homofobicznych lub szowinistycznych. Głównie z powodów że są dokonywane one na osobach które nie mają wpływu na te kwestie które spowodowały atak na nie. Oczywiście potępiamy wszelką nienawiść, i przemoc lecz w tym przykładzie przytoczonym przez pana zaatakowany miał wpływ na swój atak z powodu romansu co też jest bardzo poważnym przestępstwem, ale jednak nie był atakiem nie uzasadnionym niczym.

Jeżeli chodzi o wyliczenie to nie widzę w tym nic szczególnie niepoprawnego. Chociaż rzeczywiście cześć osób może tak to odebrać z tych względów składamy poprawkę.

Poprawka nr 1

1) Art. 1. uzyskuje brzmienie:

"Art. 1 W ustawie z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny wprowadza się następujące zmiany:
1) w art. 53 w § 2a pkt 6 otrzymuje brzmienie:
„6) popełnienie przestępstwa motywowanego nienawiścią w związku z przynależnością
narodową, etniczną, rasową, polityczną, wyznaniową, bezwyznaniowością, lub dokonane ze względu na
niepełnosprawność, wiek, płeć, orientacje seksualną lub cechy płciowe ofiar ;”;
2) w art. 119 § 1 otrzymuje brzmienie:
„§ 1. Kto stosuje przemoc lub groźbę bezprawną wobec grupy osób lub
poszczególnej osoby w związku z przynależnością narodową, etniczną, rasową,
polityczną, wyznaniową, bezwyznaniowością, lub niepełnosprawnością, wiekiem, płcią,
orientacją seksualną lub cechami płciowymi ofiar.
podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.”;
3) w art. 256 § 1 otrzymuje brzmienie:
㤠1. Kto publicznie propaguje nazistowski, komunistyczny, faszystowski lub inny
totalitarny ustrój państwa lub nawołuje do nienawiści na tle różnic narodowościowych,
etnicznych, rasowych, wyznaniowych lub ze względu na bezwyznaniowość,
niepełnosprawność, wiek, płeć, orientacją seksualną lub cechy płciowe.
podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.”;
4) art. 257 otrzymuje brzmienie:
„Art. 257. Kto publicznie znieważa grupę ludności albo poszczególną osobę lub
narusza nietykalność cielesną innej osoby w związku z przynależnością narodową,
etniczną, rasową, wyznaniową, bezwyznaniowością, lub niepełnosprawnością, wiekiem,
wiekiem, płcią, orientacją seksualną lub cechami płciowymi ofiar.
podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo karze pozbawienia wolności do
lat 2.”.

Rozróżnienie płci i cech płciowych wynika z tego że jak zauważają organizacje zajmujące się prawami człowieka jak, i ONZ kwestie te nie są sobie równe ponieważ cechy płciowe to ich zdaniem również cechy osób interseksualnych. Podobnie twierdzą rządy między innymi Malty, Finlandii oraz Grecji które wszystkie uznają takie rozumienie cech płciowych, i wszystkie od co najmniej 15 lat a w przypadku Malty to nawet od 23 lat zakazują dyskryminacji ze względu na te kwestie, dlatego dołączenie ich do ustawy jest społecznie uzasadnione.

Takie rozumienie przepisów jest raczej standardem w prawie międzynarodowym podobnie interpretuje je zdecydowana większość organizacji praw człowieka, jak i prawo unijne oraz deklaracja praw człowieka, dlatego takie wprowadzenie takie rozumienie przepisów było dla nas oczywiste, a pańskie insynuacje są skandaliczne. Porównywanie sprawy antysemity, i osoby zabijającej osobę pochodzenia żydowskiego z powodu zdrady żony sprawcy z ofiarą jest co najmniej niepoprawne. W proponowanych przez nas przepisach jest wyraźnie napisane że będą one karane ze względu na te kwestie, a w sprawie przytoczonej przez pana wyraźnie widać że nie jest dokonana ze względu na narodowość tylko ze względu na zazdrość i nie jest związana z żadną dyskryminacją, i dlatego będzie ona potraktowana tak samo jak by ofiara była tej samej narodowości co sprawca.

Dziękuję.

[Aleksander Sternicki]

Mikołaj Barczentewicz

Pani Marszałek!
Wysoka Izbo!
Panie Przewodniczący!

Proszę sobie nie rościć prawa do oceniania tego czy nasze działania są zdradą naszych wyborców czy nie. Nie jest pan naszym wyborcą. Polacy głosowali w ostatnich wyborach na koalicję RZO i konkretny program rządzenia, a nie na to co pan przewodniczący śmie twierdzić o tym czy i czyje prawa popieramy. Na pewno nie głosowali na nas żebyśmy popierali projekty ZLR.

Brak zgody na afirmację pewnych selektywnie wybranych mniejszości nie oznacza braku poparcia dla praw kobiet i osób nieheteronormatywnych. Nie wiem, gdzie w mojej wypowiedzi dopatrzył się pan nienawiści do tych osób, ale prosiłbym o wskazanie bo to poważne oskarżenie. Zwłaszcza w kontekście tej debaty, gdy o nienawiści dyskutujemy.

Chciałbym jasno i wyraźnie podkreślić, że moja niezgoda na enumeratywne wyliczanie sytuacji kiedy nienawiść ma uzasadniać mocniejsze karanie nie jest w żadnym wypadku jakimkolwiek odejściem od popierania praw osób należących do tych wybranych grup. Wręcz przeciwnie, uważam, że nasza Konstytucja daje silną ochronę wszystkim tym mniejszościom.

Art. 31 ust. 1 mówi o tym, że "wszyscy są wobec prawa równi" wszyscy to także kobiety, osoby nieheteronormatywne, czy inne mniejszości, które można by w tym kontekście wskazać. To pan przewodniczący zdaje się tych praw im umniejszać, wyłączając je z katalogu wszystkich osób i wyliczając je jakby przyznane wszystkim obywatelom Polski prawa im nie przynależały.

Wracając, z pana wycieczki politycznej, do merytorycznej dyskusji na temat proponowanych przepisów to w mojej opinii przestępstwa z nienawiści są tak samo złe niezależnie czy motywowane z powodów rasistowskich, homofobicznych, szowinistycznych czy jakichkolwiek innych powodów ksenofobicznych. Ta nienawiść może być też nienawiścią wobec jakiejś subkultury, bo ktoś ubiera się inaczej. I tak samo jak osoba z mojego przykładu, która zachowała się oceniając moralnie nagannie, to z punktu widzenia prawa nie zrobiła nic złego. Prawo natomiast nie może być motywowane moralnie i nie może uznawać, że przestępstwo uzasadnione niemoralnym zachowaniem jest w jakiś sposób mniej zasługujące na potępienie niż to spowodowane nienawiścią.

W zasadzie nie odpowiedział pan przewodniczący na najważniejszą wątpliwość jaką podniosłem, a mianowicie czy uważa pan, że powinniśmy różnicować kary w zależności od tego co dana osoba myśli, a nie w zależności od tego jakiego czynu się dopuściła? Bo do tego to zmierza. Na jakiej podstawie może pan lub ktokolwiek inny ocenić, że w moim przykładzie powodem przestępstwa była zazdrość a nie narodowość? Czy istnieje pewność, że gdyby kochanek był innej narodowości to doszłoby do przestępstwa? Wchodzimy na bardzo grząski grunt dywagacji na temat tego, co siedziało w głowie przestępcy w momencie popełnienia przestępstwa. Nie oceniamy już faktów, ale zaczynamy oceniać myśli i poglądy danej osoby. Stąd już nie daleko do ograniczenia wolności myśli i słowa.

Co do płci i cech płciowych to pozwolę sobie nie zgodzić się z koniecznością dokonania takiego rozróżnienia. Płeć jest określonym zbiorem cech płciowych. Dyskryminacja ze względu na płeć obejmuje wszystkie przypadki związane z cechami płciowymi niezależnie czy wskazują na występowanie jednej z dwóch płci, czy dotyczą osoby wobec której nie można w sposób jednoznaczny określić płci ze względu na jednoczesne występowanie niektórych cech płciowych obu płci. Nie ma potrzeby w jakiś szczególny sposób wyróżniać tej grupy, bo zawiera się już we wcześniejszym sformułowaniem. Wydaje mi się, że znów wynika to z pewnej chęci afirmacji pewnych grup w ramach prowadzonej od lat przez lewicę polityki tożsamościowej. To jest jednak dyskusja nieco poboczna w kontekście całego projektu i sposobu określenia motywacji do nienawiści, które miałyby być szczególnie karane. Czy nie sądzi pan przewodniczący, że wystarczające byłoby sformułowanie "popełnienie przestępstwa motywowanego nienawiścią niezależnie od jej przyczyny" w zamian za wyliczanie subiektywnie dobranych przyczyn tej nienawiści? Abstrahując już od tego czy powinniśmy jakoś mocniej karać jeśli ten sam czyn był motywowany nienawiścią.

W końcu chciałbym zwrócić uwagę, że jesteśmy częścią władzy ustawodawczej w Rzeczypospolitej Polskiej więc to co twierdzą rządy Malty, Finlandii i Grecji nie powinno mieć wpływu na nasze ustawodawstwo, a tym bardziej ich twierdzenia nie stanowią dla mnie żadnego uzasadnienia do tego żeby dołączać do ustawy jakieś definicje, które oni uznali za stosowne.

Dziękuję.

[Nikodem Kepp]

Caroline Hantzsch
Zamykam debatę, przechodzimy do głosowania Kto jest za? Kto przeciw? Kto się wstrzymał? Dziękuję.
1) Poprawka
2) Ustawa.
Og: 50h

[Nikodem Kepp]

1. Za
2. Za

[Aleksander Sternicki]

1) za
2) przeciw

[Gabriela Dawidowska]

1) za
2) przeciw

[Mikołaj Liściowski]

1) za
2) przeciw