Wotum zaufania dla rządu Aleksandra Sternickiego

[Mikołaj Liściowski]

Czetwertyńska-Liściowska
Na podstawie art. 154 ust. 3 Konstytucji, przystępujemy do wysłuchania wystąpienia Prezesa Rady Ministrów, pana Aleksandra Sternickiego, związanego z wnioskiem o udzielenie wotum zaufania Radzie Ministrów. Proszę o zabranie głosu Pana Premiera.

[Aleksander Sternicki]

Dostojna Pani Marszałek,
Szanowni Senatorowie i Senatorki,

Polacy w wyborach powszechnych zdecydowali się powierzyć władzę koalicji Reformatorskiego Zjednoczenia Obywatelskiego. Ich reprezentanci w Sejmie potwierdzili tę wolę udzielając mojemu rządowi wotum zaufania. Dziś mam nadzieję i Wysoka Izba zagłosuje za udzieleniem wotum zaufania dla przedstawionej przeze mnie Rady Ministrów. Taka jest wola Polek i Polaków, a Wy zostaliście wybrani aby działać zgodnie z nią.

Polacy, zarówno młodzi jak i starsi, w tych wyborach wysłali jasny przekaz: chcą zmiany i chcą abyśmy razem pracowali na rzecz reform, które są dla nich najważniejsze. Chcą abyśmy uporządkowali finanse publiczne i zmniejszyli deficyt, chcą abyśmy ułatwili życie przedsiębiorcom, chcą abyśmy uzdrowili służbę zdrowia i zdemokratyzowali edukację, chcą abyśmy zapewnili im bezpieczeństwo i umożliwili Polsce odniesienie sukcesu w niepewnym świecie.

Program rządu szczegółowo przedstawiłem w trakcie debaty nad expose w Sejmie więc nie będę już powtarzał poszczególnych tez. Jeśli ktoś z Senatorek i Senatorów ma jakieś pytania lub wątpliwości co do zaproponowanych reform to jestem tutaj dzisiaj do Waszej dyspozycji. Choć nasze podejścia i wartości mogą się różnić, dzielimy wspólne przekonanie, że rząd powinien wszędzie gdzie to możliwe sprawiać, aby życie Polaków było lepsze.

Słyszymy obawy Polaków, że świat stał się bardzo niepewny, a gospodarka ciągle się zmienia. W tym kontekście lokalne potrzeby i różnice mają olbrzymie znaczenie. Dlatego mój rząd będzie ściśle współpracował z gminami, miastami, powiatami i województwami, ale także z organizacjami społecznymi, przedsiębiorcami i wszystkimi Polakami, aby znaleźć najlepsze rozwiązania dla tych wyzwań. Kiedy znajdziemy miejsce na dialog i współpracę, wszystkie regiony naszego kraju mogą razem przezwyciężyć wyzwania współczesności i osiągnąć maksimum swojego potencjału w nowoczesnym świecie. Widzimy doniosłą rolę Senatu w tym dialogu między rządem i samorządami. Osobiście ręczę, że każdy głos przedstawiciela samorządu w tej izbie zostanie przez mój rząd wysłuchany i wzięty pod uwagę.

Jednocześnie nasze działania będą wzmacniać niezależność samorządów i zapewniać im odpowiednie finansowanie. Zasada subsydiarności przestanie być pustym frazesem i będzie w sercu wszystkich naszych działań zarówno na arenie krajowej, jak i na forum Unii Europejskiej. Będziemy bronić prawa obywateli, aby ich sprawy były załatwiane jak najbliżej nich czerpiąc z lokalnej wiedzy i różnorodności. Będziemy chcieli też zaangażować obywateli w większym stopniu w podejmowanie decyzji strategicznych dotyczących kierunków działania państwa. Jednym z naszych priorytetów w tej kadencji będzie powołanie stałego panelu obywatelskiego doradzającego nam politykom i pomagającego wypracować najlepsze rozwiązania zgodne z oczekiwaniami społeczeństwa.

Nie unikniemy w tej kadencji dyskusji o kształcie reformy Senatu i szerzej naszego ustroju. Chcemy, aby zmiany te nie były wypracowywane przez elity, ale przez samych obywateli. Nic o nich bez nich. Dlatego podejmiemy wysiłki, aby oddolnie wypracować propozycje zmian w Konstytucji, które doprowadzą do większej demokratyzacji naszego ustroju, zapewnią większy udział obywateli w sprawowaniu władzy i rozprawią się z wszelkimi brakami i niejasnościami w ustawie zasadniczej. Te zmiany wymagać będą szerokiego konsensusu i chcemy, aby głos wszystkich organów władzy, wszystkich ugrupowań parlamentarnych oraz wszystkich zainteresowanych obywateli i ich organizacji był uwzględniony w wypracowywaniu tych zmian.

Polacy oczekują od swoich liderów, aby dbali o wartości i interesy, które są kluczowe dla dobrobytu i bezpieczeństwa Polski - demokracja, wolny handel, prawa człowieka i poszanowanie prawa międzynarodowego. Polacy oczekują, że rząd zapewni naszemu krajowi i jego obywatelom możliwość odniesienia sukcesu w świecie. Będziemy, poszukiwać szans aby wykorzystać możliwości dla polskiego handlu, innowacji i przedsiębiorczości. Będziemy budować partnerstwa z podobnie myślącymi państwami, aby nasz głos był słyszalny na arenie międzynarodowej w kwestiach takich jak promocja demokracji i praw człowieka, rozwój i etyczne wykorzystanie sztucznej inteligencji czy zapewnienie pokoju i bezpieczeństwa na świecie.

Kiedy mój rząd będzie podążał za ambitnym planem, aby zrobić kolejne kroki ku naszej lepszej przyszłości, Senat może wspierać te wysiłki biorąc inspirację od samych obywateli. Zostaliście wybrani, aby wykonać ważną pracę i możecie działać efektywnie czerpiąc z dobrych wzorców jakie dają Wasi rodacy. Sąsiedzi pomagający sąsiadom. Ludzie działający na rzecz rozwoju lokalnych społeczności. Poszukiwanie wspólnego języka, wzmacnianie więzi i praca razem. To na tym fundamencie współpracy rząd i parlament mogą budować przyszłość naszego kraju i stworzyć lepszą Polskę dla wszystkich Polek i Polaków.

Możecie podnieść poprzeczkę tego co politycy mogą zrobić dla naszego kraju. Ostatecznie wiemy, że nasz rząd musi pracować z oboma izbami parlamentu, aby dowieźć oczekiwane przez obywateli rezultaty. Zaczynamy nowy rozdział w historii naszego kraju. Sprawmy, aby zapisy tego rozdziału były o współpracy, a nie o konflikcie, były o poświęceniu, a nie o podziałach, były o służbie a nie o egoizmie, były o tym co możemy dać, a nie o tym co możemy wziąć. Pozwólcie naszemu rządowi pracować razem z Wami, aby sprawić by Polska znów była warta swojej zaszczytnej przeszłości i pewna swojej dumnej przyszłości.

Dziękuję.

[Mikołaj Liściowski]

Wasza Wysokość Księżno Marszałek,
Czcigodni Senatorowie,
Szanowny Panie Premierze,

fakt, iż Reformatorskie Zjednoczenie Obywatelskie uzyskało bezwzględną większość w Sejmie nie oznacza jeszcze, że Senat musi ślepo popierać każdą inicjatywę nowego Sejmu. Nie oznacza także, że jest zobligowany do udzielenia wotum zaufania rządowi. Pragnę jednak uspokoić, że nie jest wolą Konserwatywnego Klubu Senatu blokowanie przejęcia władzy przez nowy gabinet. Cieszy przede wszystkim, że pomimo wcześniejszego krytycznego podejścia Pana Premiera do Senatu, nie zignorował Pan Izby Wyższej. Pamiętam już takich premierów, którzy wygłosili w Senacie kilkuzdaniowe expose, a później mieli problem ze zdobyciem wymaganego poparcia. Choć Pana wystąpienie było sporo krótsze, niż premier Olszewskiej sprzed kilku miesięcy, poruszył Pan wiele istotnych kwestii.

Zapowiedział Pan wzmacnianie niezależności samorządów i zapewnienie im odpowiedniego finansowania. Jakie konkretnie działania w tym kierunku zostaną podjęte? W szczególności chodzi mi o zmiany związane z planowanymi reformami podatkowymi. Może zasadne byłoby przyjęcie modelu takiego, jak na Górnym Śląsku, w którym władze wojewódzkie same odpowiadają za ściąganie podatków, a do budżetu centralnego przekazują jedynie pewną część uzyskanych w ten sposób dochodów?

W jakiej formie mają odbywać się rozmowy nad reformą Senatu? Czy rząd zamierza powołać komisję zbliżoną do funkcjonującej w poprzedniej kadencji komisji wspólnej rządu i dworu?

W Sejmie zapowiedział Pan praktyczną likwidację deficytu budżetowego poprzez uszczelnienie podatku VAT. Informacje o luce VATowskiej podał Pan porównując procent PKB stanowiący obecnie wpływy z tego podatku do budżetu ze stanem z 2007 roku. W mojej ocenie należy jednak uwzględnić, że obecnie około 10% wpływów z podatku VAT w ogóle nie wpływa do budżetu państwa, a bezpośrednio do budżetu Autonomicznego Województwa Górnośląskiego. Stąd szacowanie luki VATowskiej na aż 300 mld złotych jest w mojej ocenie niezasadne. Również "zmniejszenie dotacji do wielu przedsiębiorstw państwowych i fundacji" nie przyniesie aż takich oszczędności w budżecie, może natomiast zachwiać realizacją zadań publicznych. Należy pamiętać, że obecnie działa jedynie kilkanaście przedsiębiorstw państwowych, w większości są to niewielkie jednostki, które nie uzyskują znacznych środków z budżetu. Jedynym większym podmiotem jest Przedsiębiorstwo Państwowe "Porty Lotnicze", które jednak ze względów strategicznych musi mieć zapewnione odpowiednie finansowanie. Nie ma wątpliwości, że również na działaniu takich podmiotów, jak Zakład Unieszkodliwiania Odpadów Promieniotwórczych-Przedsiębiorstwo Państwowe nie można oszczędzać, szczególnie w sytuacji, gdy planujemy budowę elektrowni jądrowych.

Dziękuję.

[Aleksander Sternicki]

Pani Marszałek,
Wysoka Izbo,
Panie Prezydencie,

Nie potrzebne są te uszczypliwości podszyte szyderstwem w kluczowej debacie jaką jest dyskusja o programie rządu. Wiem, że jesteśmy z przeciwnych obozów, ale wierzę, że możemy merytorycznie i profesjonalnie współpracować przez najbliższe lata. Pan Prezydent zręcznie dobrał wyrwane fragmenty moich wystąpień, aby wbić szpilę tam gdzie mówimy o naprawdę krytycznych dla Polski i Polaków kwestiach.

Nie namawiam Senatu broń boże do ślepego poparcia jakiejkolwiek inicjatywy. Tak jak powiedziałem jestem tutaj dzisiaj, aby odpowiedzieć na wszelkie pytania i rozwiać wszelkie wątpliwości, aby Wysoka Izba mogła podjąć świadomą decyzje o poparciu wotum zaufania dla mojego rządu. Jednocześnie podkreślam, że zgodnie z Konstytucją RP senatorowie są przedstawicielami Narodu. Narodu, który w jasny sposób wyraził swoją wolę, aby powstał rząd koalicji RZO.

Nasz rząd planuje zmianę sposobu wyliczania udziału samorządów w podatkach dochodowych tak, aby zmiany stawek czy przyznawane ulgi nie wpływały na zmianę dochodów samorządów. Konkretne rozwiązanie będziemy jeszcze konsultować z samorządami, ale chcemy położyć na stole propozycję zastąpienia udziału procentowego we wpływach z podatków dochodowych stałą częścią stawki podatkowej. Ponadto będziemy chcieli odejść od dotacji i subwencji budżetowych, które jak pokazały ostatnie lata są podatne na decyzje władzy centralnej, zwiększeniem części wpływów podatkowych bezpośrednio przekazywanych samorządom.

W mojej ocenie bardzo złym pomysłem byłaby decentralizacja administracji skarbowej, która jak pokazują doświadczenia z dotychczasowymi podatkami lokalnymi nie zapewnia odpowiedniej ściągalności danin publicznych. Będziemy dążyć do konsolidacji organów odpowiedzialnych za pobór podatków, aby podnosić efektywność działania państwa w tym obszarze, zmniejszając koszty i poprawiając skuteczność działania administracji skarbowej.

Jak pokazała poprzednia kadencja powołanie komisji ds. reformy senatu to było marnotrawstwem publicznych pieniędzy. Efekty pracy komisji były delikatnie mówiąc niezadowalające, a jednocześnie oczekiwania obywateli zupełnie inne niż zaproponowane rozwiązania. Nie popełnimy tego błędu w obecnej kadencji. Naszym celem będzie wykorzystanie tego procesu do przebudowania równowagi sił pomiędzy obywatelami a władzą. Będziemy chcieli zrobić to za pomocą crowdsourcingu, a do redakcji konkretnych zmian legislacyjnych zaprosić ekspertów w dziedzinie prawa. Efektem ma być gotowy projekt zmian, a nie kolejny raport, który wyląduje w koszu.

Jeśli chodzi o lukę VAT to gdyby pan Prezydent zechciał wziąć kalkulator i wykonać proste obliczenia matematyczne to zapewniam, że ocena zasadności naszych szacunków byłaby zgoła inna. Proszę pozwolić, że przeprowadzę Wysoką Izbę przez kolejne kroki kalkulacji. Przede wszystkim nie bazujemy tylko i wyłącznie na danych z 2007 roku, ale na danych z ponad dwóch dekad. Jak wspominałem w Sejmie wpływy budżetowe z VAT w analizowanym przez nas okresie kształtowały się na poziomie od ponad 6% do nawet 8% PKB, a luka pomiędzy wpływami a potencjalnym poziomem wpływów wynosiła między 10 a 29%. Jeśli uwzględnimy wielkość tej luki to całkowity poziom oczekiwanych wpływów z podatku VAT będzie bliski 9% PKB. W naszych analizach przyjęliśmy 8,8% PKB, co dla tego roku daje łącznie 345 mld. złotych. Uwzględniając część dochodów VAT, która spływa do skarbu Górnego Śląska nawet jeśli jest to jak pan Prezydent wskazuje ok. 10% wszystkich wpływów to nadal mamy 310,5 mld. złotych. W Sejmie mówiłem, że budżet państwa tylko w 2038 roku straci z tytułu luki VAT ponad 300 miliardów złotych. Nie widzę tutaj nic co nie miałoby uzasadniać takiego szacunku.

W kwestii oszczędności budżetowych zręcznie pomija pan część mojej wypowiedzi. Po pierwsze wspomniane zmniejszenie dotacji jest tylko jednym z elementów. Po drugie wskazaliśmy, że będzie dotyczyć to przedsiębiorstw i fundacji wprost wskazując m.in. CBOS. Tylko dla tej fundacji dotacje w zależności od roku wynoszą od kilku do kilkunastu milionów złotych. Myślę, że to są "aż takie oszczędności" jakich potrzebujemy, aby zbalansować budżet. Oczywiście przy takiej wyrwie w budżecie do jakiej doprowadziły poprzednie rządy to kropla w morzu potrzeb, ale wiele takich mniejszych działań przełoży się na końcowy efekt w postaci wyeliminowania marnotrawstwa środków publicznych i zredukowania deficytu.

Przypomnę tylko żeby dać pełny obraz poza wyrwanym z całości przez pana Prezydenta zdaniem, że dalsze oszczędności planowane są w związku z automatyzacją procesów w administracji publicznej oraz likwidacją zbędnych instytucji jak chociażby OHP. Zaręczam, że żadne z zaplanowanych cięć nie wpłynie na realizację zadań publicznych do których powołane jest nasze państwo, a tylko i aż poprawi efektywność wydatkowania środków publicznych.

Korzystając z tego, że podjął pan Prezydent kwestię ograniczenia wydatków budżetowych chciałbym uzupełnić wcześniejsze informacje i dodać, że nasze plany obejmują także redukcję dotacji do przedsiębiorstw, w których Skarb Państwa posiada mniejszościowe lub większościowe udziały. Takim sztandarowym przykładem może być tutaj choćby Poczta Polska, która w dzisiejszych czasach przestała pełnić strategiczną rolę, a co roku dotujemy ją setkami milionów złotych, aby utrzymywać nierentowne i niepotrzebne obecnie usługi.

Zachęcam do dalszej debaty. Z chęcią rozwieję także ewentualne wątpliwości pozostałych Senatorek i Senatorów, aby nikt z Państwa nie czuł, że musi ślepo popierać ten rząd i aby każdy mógł podjąć świadomą decyzję o poparciu wniosku o udzielenie wotum zaufania mojemu rządowi.

Dziękuję.

[Mikołaj Liściowski]

Czetwertyńska-Liściowska
Czy są jeszcze jakieś pytania do Pana Premiera?

OG: Czas do godziny 17:00 1 listopada.

[Adrianna Wisłocka]

Przechodzimy do głosowania.

OG: Czas do godziny 18:00 3 listopada.

[Adrianna Wisłocka]

za

[Aleksander Sternicki]

za

[Marta Fornero-Piotrowska]

wstrzymuję się (brak dyscypliny)

[Nikodem Kepp]

Przeciw.