PODCAST OŚRODKA STUDIÓW WSCHODNICHJAK POWSTAŁ NA BIAŁORUSI NOWY RZĄD WIELKIEJ KOALICJI ZE SWIATŁANĄ CICHANOUSKĄ NA CZELEW marcu 2037 r. odbyły się na Białorusi wybory do 110-osobowej Rady Przedstawicieli, które przyniosły znaczne zmiany w układzie sił politycznych w kraju. Ich formalnym zwycięzcą, jest Partia Reform, skupiająca nurty liberalno-demokratyczne, centrolewicowe i lewicowe, a także reformistycznie nastawionych przedstawicieli dawnej władzy Łukaszenków. To ugrupowanie opowiada się za dalszymi reformami politycznymi i gospodarczymi, pogłębianiem demokratyzacji oraz rozwijaniem współpracy z Polską i Zachodem, przy jednoczesnym zachowaniu bliskich relacji z Rosją. Najwięcej mandatów zdobyła jednak, co wynika z obowiązującej na Białorusi ordynacji większościowej z zastosowaniem okręgów wielomandatowych, Partia Konserwatywna, pod przewodnictwem Aleksandra Stralcov-Karwackiego. Konserwatyści, choć różnią się w poglądach od Partii Reform, również stanowczo popierają władzę wielkiej księżnej Emilii i dążą do bliskiej współpracy z Zachodem, zwłaszcza z Polską, przy jednoczesnym akcentowaniu białoruskich tradycji i wartości konserwatywnych. Trzecie miejsce w wyborach zajęła Białoruska Partia Komunistyczna. Choć nie występuje ona otwarcie przeciwko władzy wielkiej księżnej, sprzeciwia się integracji z Zachodem i opowiada się za zacieśnianiem więzów z Rosją, wbrew obecnemu prozachodniemu kursowi cara Jerzego. Komuniści zdobyli poparcie przede wszystkim wśród starszych obywateli oraz osób związanych z dawnym reżimem Łukaszenki.
Oto szczegółowy podział mandatów:
1. Partia Reform: 40 mandatów (spadek o 10 mandatów)
Pomimo że Partia Reform nadal utrzymuje znaczącą pozycję, straciła część poparcia na rzecz bardziej wyrazistych sił politycznych. Część elektoratu mogła uznać, że Partia Reform nie jest w stanie skutecznie reprezentować ich interesów w nowej, złożonej rzeczywistości. Jednak partia ta wciąż przyciąga wyborców pragnących stabilności i umiarkowanego podejścia do reform.
2. Partia Konserwatywna: 50 mandatów (wzrost o 5 mandatów)
Partia Konserwatywna zyskała na sile, zdobywając większe poparcie wśród elektoratu, który pragnie bardziej zdecydowanej polityki prozachodniej i narodowej. Jej twarde stanowisko w sprawach światopoglądowych i nacisk na dekomunizację znalazły większe poparcie, szczególnie wśród młodszych i bardziej konserwatywnych wyborców.
3. Białoruska Partia Komunistyczna: 12 mandatów (wzrost o 2 mandaty)
Komuniści nieznacznie zwiększyli swoją reprezentację, co można przypisać wzrostowi nastrojów nostalgicznych i antyzachodnich, szczególnie w obliczu spekulacji o roli Michała II i jego potencjalnych wpływach na politykę białoruską. Partia zyskała poparcie od części społeczeństwa obawiającej się rosnących wpływów Polski i Zachodu na Białorusi.
4. Nowa Partia Narodowa: 5 mandatów (nowy gracz)
Nowo powstała partia, odwołująca się do idei białoruskiej suwerenności i przeciwstawiająca się wszelkim wpływom zagranicznym, zarówno ze strony Rosji, jak i Zachodu. Populistyczne hasła i krytyka zarówno Partii Reform, jak i Partii Konserwatywnej, przyciągnęły wyborców rozczarowanych dotychczasowym układem politycznym.
5. Inni i bezpartyjni: 3 mandaty (spadek o 7 mandatów)
Liczba mandatów zdobytych przez niezależnych kandydatów i mniejsze ugrupowania znacznie się zmniejszyła, co może wskazywać na polaryzację sceny politycznej wokół kluczowych tematów związanych z obecną sytuacją polityczną.
Wyniki wyborów pokazują, że scena polityczna na Białorusi uległa polaryzacji nie dającej jednak przewagi żadnej ze stron. Z jednej strony, rośnie poparcie dla bardziej konserwatywnych i narodowych sił, które postrzegają obecną sytuację jako zagrożenie dla białoruskiej tożsamości i suwerenności. Z drugiej strony, umiarkowani reformatorzy tracą na popularności, choć nadal utrzymują znaczącą pozycję, co świadczy o tym, że część społeczeństwa pragnie stabilności i kontynuacji reform w dotychczasowym duchu. Nieznaczny wzrost poparcia dla komunistów i pojawienie się Nowej Partii Narodowej wskazują na rosnące obawy społeczne związane z wpływami zagranicznymi oraz niepewność co do przyszłości kraju w obliczu napięć wewnętrznych.
Po wyborach, które wykazały znaczącą dominację dwóch głównych partii na białoruskiej scenie politycznej, powołano nowy rząd, który stanowi rezultat kompromisu między Partią Reform a Partią Konserwatywną. Na czele gabinetu stanęła bezpartyjna Swiatłana Cichanouska, dotychczasowa szefowa dyplomacji, która w swojej karierze zyskała reputację zręcznej dyplomatki, zdolnej do prowadzenia trudnych negocjacji. Nominacja Cichanouskiej na stanowisko premiera była w dużej mierze efektem aktywnego zaangażowania wielkiej księżnej Emilii, której wpływy w procesie formowania rządu pozostają znaczące, co wynika z jej konstytucyjnej pozycji na Białorusi.
Swiatłana CichanouskaNominacja Swiatłany Cichanouskiej na stanowisko premiera była wynikiem intensywnych negocjacji między Partią Reform a Partią Konserwatywną. Cichanouska, która wcześniej pełniła funkcję szefowej dyplomacji, zyskała reputację polityka o umiarkowanych poglądach, zdolnego do prowadzenia dialogu zarówno z Zachodem, jak i z Rosją. Jej wybór na premiera ma symbolizować jedność i gotowość do kompromisów w trudnym czasie dla Białorusi. Koalicja między Partią Reform a Partią Konserwatywną jest wynikiem skomplikowanych negocjacji. Celem obu ugrupowań jest zapewnienie stabilności kraju i kontynuacji reform, mimo znacznych różnic ideologicznych. Wybór Swiatłany Cichanouskiej na premierkę został zaakceptowany przez obie strony jako wyraz kompromisu, mającego na celu zrównoważenie interesów politycznych i strategicznych.
Iosif LorenzNowy rząd, choć zdominowany przez przedstawicieli dwóch głównych partii, ma także silne osobowości spoza tradycyjnych struktur politycznych. Iosif Lorenz, dotychczasowy premier i lider Partii Reform, został mianowany wicepremierem oraz ministrem spraw wewnętrznych. Jego doświadczenie i wcześniejsze sukcesy w zarządzaniu krajem mają zapewnić kontynuację reform oraz stabilność w polityce wewnętrznej. W rządzie znalazła się także Anna Matsiyeuskaya, w przeszłości wykładowczyni prawa handlowego na Uniwersytecie Warszawskim, która objęła tekę ministra gospodarki. Jej głównym celem będzie kontynuacja liberalnych reform gospodarczych, które mają przyciągnąć inwestycje zagraniczne i zwiększyć konkurencyjność białoruskiej gospodarki, przy jednoczesnym uwzględnieniu interesów społecznych.
Anna MatsiyeuskayaNowy rząd, mimo deklarowanych prozachodnich inklinacji, zamierza utrzymać zrównoważone stosunki z Rosją, szczególnie w kluczowych obszarach takich jak obronność i energetyka jądrowa. Współpraca z Moskwą w tych dziedzinach jest postrzegana jako niezbędna dla zapewnienia stabilności i bezpieczeństwa kraju. Koalicja opracowała ambitny program, który łączy wizje obu partii:
1. Kontynuacja reform gospodarczych: Rząd będzie dążył do dalszej liberalizacji gospodarki, przy jednoczesnym wzmacnianiu ochrony socjalnej, aby złagodzić skutki reform dla najuboższych warstw społeczeństwa. Reformy te mają na celu modernizację białoruskiego sektora przemysłowego i usługowego oraz zwiększenie integracji gospodarki z rynkami zachodnimi.
2. Zachowanie równowagi w polityce zagranicznej: Mimo prozachodnich inklinacji, nowy rząd zapowiedział utrzymanie stabilnych relacji z Rosją. Swiatłana Cichanouska, jako premier, podkreśla konieczność prowadzenia polityki równoważenia wpływów, co ma zapewnić Białorusi suwerenność i niezależność w zmieniającym się środowisku międzynarodowym.
3. Białorutenizacja administracji: Wicepremier Lorenz będzie nadzorował proces stopniowego zwiększania roli języka białoruskiego w administracji publicznej, choć jest to jednym z kluczowych postulatów Partii Konserwatywnej. Rząd zobowiązał się także do promowania białoruskiej kultury i historii, aby umocnić narodową tożsamość.
4. Demokratyzacja i praworządność: Nowy rząd kontynuuje politykę zwiększania przejrzystości działania instytucji publicznych, walki z korupcją oraz wzmacniania niezależności wymiaru sprawiedliwości.
Nowy rząd planuje kontynuację projektów wojskowych z Rosją, mających na celu modernizację białoruskich sił zbrojnych. Resort oborny przypadł Partii Reform, co jest wyraźnym sygnałem, że Białoruś nie zamierza zrywać swoich tradycyjnych sojuszy na Wschodzie. Anna Matsiyeuskaya, nowa minister gospodarki, będzie odpowiadać za rozwój współpracy z Rosją w zakresie energetyki jądrowej. Białoruś, dysponując już działającymi reaktorami jądrowymi, zamierza zwiększyć swoją niezależność energetyczną, jednak dalsze inwestycje w tej dziedzinie będą realizowane w ścisłej współpracy z Rosją. Pod rządami Cichanouskiej, Białoruś będzie kontynuować dialog z Unią Europejską i USA, dążąc do pogłębienia współpracy handlowej i politycznej. Jednak w przeciwieństwie do bardziej jednoznacznych prozachodnich rządów w regionie, Białoruś zamierza zachować balans między Wschodem a Zachodem.
Rola wielkiej księżnej Emilii w formowaniu nowego rządu jest nie do przecenienia. Jej wpływy, wynikające z pozycji konstytucyjnej oraz autorytetu w kraju, umożliwiły powołanie na stanowisko premiera osoby spoza bezpośredniego kierownictwa partyjnego. Cichanouska, jako premierka, będzie musiała balansować między różnymi frakcjami politycznymi, dbając o zachowanie stabilności kraju i jego suwerenności. Dążenie do modernizacji kraju, przy jednoczesnym zachowaniu bliskich relacji z Rosją, wymaga zręcznej dyplomacji i umiejętności prowadzenia polityki wielowektorowej. Kluczową rolę w tej misji odgrywać będą zarówno doświadczeni politycy, tacy jak Iosif Lorenz, jak i nowi członkowie rządu, jak Anna Matsiyeuskaya, których kompetencje mają przyczynić się do dalszego rozwoju Białorusi.
Powołanie nowego rządu wywołało mieszane reakcje zarówno w kraju, jak i za granicą. W Białorusi decyzje te są postrzegane jako kontynuacja polityki stabilności i pragmatyzmu, jednak nie brakuje krytyków, zwłaszcza ze strony skrajnych ugrupowań politycznych. W Rosji nominacja Cichanouskiej, mimo jej prozachodnich sympatii, została przyjęta z umiarkowanym optymizmem, zwłaszcza ze względu na zapowiedzi dalszej współpracy w kluczowych obszarach. Na Zachodzie natomiast, nowy rząd jest postrzegany jako partner godny zaufania, choć z pewnymi zastrzeżeniami co do jego zdolności do pełnej integracji z Unią Europejską w kontekście utrzymania bliskich relacji z Moskwą.
Nowy rząd Białorusi, pod przewodnictwem Swiatłany Cichanouskiej, staje przed wieloma wyzwaniami. Kluczowym zadaniem będzie utrzymanie równowagi między dążeniem do integracji z Zachodem a zachowaniem strategicznych relacji z Rosją. Wielka koalicja Partii Reform i Partii Konserwatywnej, wspierana przez wielką księżną Emilię, ma przed sobą trudne zadanie zapewnienia stabilności i dalszego rozwoju kraju w wymagającym międzynarodowym środowisku. Czas pokaże, czy Białoruś pod rządami Cichanouskiej zdoła skutecznie realizować swoją złożoną i ambitną politykę.