Przechodzimy do debaty nad rządowym projektem ustawy o świadczeniu honorowym z tytułu ukończenia 100 lat życia. Proszę o zabranie głosu przedstawicielkę wnioskodawców, panią minister Aleksandrę Gajewską.
Ustawa
z dnia
o świadczeniu honorowym z tytułu ukończenia 100 lat życia
Art. 1. Ustawa określa zasady i warunki nabywania prawa do świadczenia honorowego z tytułu ukończenia 100 lat życia, zwanego dalej „świadczeniem honorowym”, oraz zasady jego wypłaty.
Art. 2. Świadczenie honorowe przysługuje osobom posiadającym obywatelstwo polskie, które ukończyły 100 lat życia i które w ostatnim dniu miesiąca poprzedzającego miesiąc ukończenia 100 lat życia mają prawo do:
1) świadczeń, o których mowa w art. 2 pkt 1 lit. a i b ustawy z dnia 29 maja 1974 r. o zaopatrzeniu inwalidów wojennych i wojskowych oraz ich rodzin;
2) świadczeń z ubezpieczenia emerytalno-rentowego, o których mowa w art. 18 pkt 1–4 ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników;
3) świadczeń, o których mowa w art. 12 ust. 1–2 oraz w art. 16 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 24 stycznia 1991 r. o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego;
4) świadczeń, o których mowa w art. 2 pkt 1 lit. a–c ustawy z dnia 10 grudnia 1993 r. o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych oraz ich rodzin;
5) świadczeń, o których mowa w art. 2 ust. 1 pkt 1 lit. a–c ustawy z dnia 18 lutego 1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Straży Marszałkowskiej, Służby Ochrony Państwa, Państwowej Straży Pożarnej, Służby Celno-Skarbowej i Służby Więziennej oraz ich rodzin;
6) uposażenia sędziów sądów wojskowych w stanie spoczynku i uposażenia rodzinnego, o których mowa w art. 36a ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. – Prawo o ustroju sądów wojskowych;
7) emerytur i rent, o których mowa w art. 3 pkt 1–3 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych;
8) uposażenia sędziego w stanie spoczynku i uposażenia rodzinnego, o których mowa w art. 100 § 1 i 2 oraz art. 102 § 1 ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. – Prawo o ustroju sądów powszechnych;
9) rent, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 6 i 8 oraz art. 49, art. 50 i art. 52 ustawy z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych;
10) rent, o których mowa w art. 3 ust. 1 pkt 1 oraz ust. 3 i 4 ustawy z dnia 30 października 2002 r. o zaopatrzeniu z tytułu wypadków lub chorób zawodowych powstałych w szczególnych okolicznościach;
11) renty socjalnej, o której mowa w przepisach ustawy z dnia 27 czerwca 2003 r. o rencie socjalnej;
12) świadczenia, o którym mowa w art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 16 listopada 2006 r. o świadczeniu pieniężnym i uprawnieniach przysługujących cywilnym niewidomym ofiarom działań wojennych;
Art. 3. 1. W przypadku gdy osoba posiadająca obywatelstwo polskie, która ukończyła 100 lat życia, nie ma prawa do świadczenia, o którym mowa w art. 2, świadczenie honorowe przysługuje na jej wniosek, jeżeli osoba ta posiada po ukończeniu 16. roku życia centrum interesów osobistych lub gospodarczych (ośrodek interesów życiowych), o którym mowa w art. 3 ust. 1a pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez okres co najmniej 10 lat.
2. Wniosek, o którym mowa w ust. 1, składa się w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych.
3. Wniosek, o którym mowa w ust. 1, zawiera:
1) dane osoby, która ubiega się o świadczenie honorowe:
a) imię i nazwisko,
b) datę urodzenia,
c) numer PESEL albo, jeżeli nie nadano tego numeru, serię i numer dowodu osobistego lub serię i numer dokumentu paszportowego,
d) adres miejsca zamieszkania,
e) adres miejsca pobytu lub ostatniego miejsca zamieszkania w przypadku osoby
nieposiadającej adresu miejsca zamieszkania,
f) adres do korespondencji, jeżeli jest inny niż adres miejsca zamieszkania;
2) żądanie wnioskodawcy ze wskazaniem świadczenia, o które się ubiega;
3) wskazanie sposobu wypłaty świadczenia honorowego wraz z podaniem danych niezbędnych do jego wypłaty;
4) podpis wnioskodawcy lub jego przedstawiciela ustawowego albo pełnomocnika.
4. Do wniosku, o którym mowa w ust. 1, dołącza się oświadczenie o posiadaniu obywatelstwa polskiego i posiadaniu po ukończeniu 16. roku życia centrum interesów osobistych lub gospodarczych (ośrodka interesów życiowych), o którym mowa w art. 3 ust. 1a pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez okres co najmniej 10 lat.
5. Oświadczenie, o którym mowa w ust. 4, składa się pod rygorem odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych oświadczeń. Składający oświadczenie jest obowiązany do zawarcia w nim klauzuli następującej treści: „Jestem świadomy odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia.”. Klauzula ta zastępuje pouczenie organu o odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych oświadczeń.
6. Wniosek, o którym mowa w ust. 1, oraz oświadczenie, o którym mowa w ust. 4, mogą zostać złożone w postaci elektronicznej. Do wniosku złożonego w tej postaci stosuje się art. 47c, art. 71ab i art. 71ac ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń
społecznych.
7. Prawo do świadczenia honorowego ustala się od miesiąca złożenia wniosku, nie wcześniej niż od miesiąca ukończenia 100 lat życia.
8. Decyzje w sprawie świadczenia honorowego przysługującego osobom, o których mowa w ust. 1, wydaje i świadczenie to wypłaca Zakład Ubezpieczeń Społecznych w terminach płatności wskazanych w decyzji.
Art. 4. 1. Świadczenie honorowe przysługuje w wysokości 6246,13 zł miesięcznie.
2. Świadczenie honorowe podlega waloryzacji na zasadach i w terminach dotyczących waloryzacji świadczeń, o których mowa w art. 88–94 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.
3. Prezes Zakładu Ubezpieczeń Społecznych ogłasza, w formie komunikatu, w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”, co najmniej na 7 dni roboczych przed najbliższym terminem waloryzacji, kwotę świadczenia honorowego.
Art. 5. W razie zbiegu u jednej osoby prawa do więcej niż jednego świadczenia, o którym mowa w art. 2, osobie tej przysługuje tylko jedno świadczenie honorowe.
Art. 6. 1. Przyznanie świadczenia honorowego przysługującego osobie, o której mowa w art. 2, następuje z urzędu na podstawie decyzji.
2. Decyzje w sprawie świadczenia honorowego przysługującego osobie, o której mowa w art. 2, wydaje i świadczenie to wypłaca organ wypłacający świadczenie, o którym mowa w art. 2.
3. W razie zbiegu u jednej osoby prawa do świadczeń, o których mowa w art. 2, które są wypłacane przez dwa organy emerytalno-rentowe, decyzje w sprawie świadczenia honorowego przysługującego osobie, o której mowa w art. 2, wydaje i świadczenie to wypłaca Zakład Ubezpieczeń Społecznych.
4. Świadczenie honorowe przysługujące osobie, o której mowa w art. 2, wypłaca się, poczynając od miesiąca, w którym powstało prawo do tego świadczenia, w terminie wypłaty świadczeń, o których mowa w art. 2, albo w innym terminie, jeżeli nie jest możliwa wypłata świadczenia honorowego wraz ze świadczeniem, o którym mowa w art. 2.
Art. 7. 1. Decyzje w sprawie świadczenia honorowego sporządzone z wykorzystaniem systemu teleinformatycznego mogą zamiast podpisu zawierać nadruk imienia i nazwiska wraz ze stanowiskiem służbowym osoby upoważnionej do ich wydania.
2. Od decyzji w sprawie świadczenia honorowego stronie przysługuje prawo do wniesienia do organu, który wydał decyzję, wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy na zasadach dotyczących decyzji wydanej w pierwszej instancji przez ministra. Do wniosku stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące odwołań od decyzji, określone w ustawie z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego.
3. W przypadku decyzji w sprawie świadczenia honorowego wydanych przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych wniosek, o którym mowa w ust. 2, składa się do Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.
Art. 8. 1. Dla celów podatku dochodowego od osób fizycznych świadczenie honorowe stanowi świadczenie, o którym mowa w art. 12 ust. 7 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych.
2. Do kwoty świadczenia honorowego stosuje się odpowiednio art. 66 ust. 1 pkt 16, art. 81 ust. 8 pkt 2, art. 83 ust. 1 i art. 85 ust. 9–11 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych.
Art. 9. W sprawach nieuregulowanych w niniejszej ustawie stosuje się przepisy:
1) ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników;
2) ustawy z dnia 10 grudnia 1993 r. o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych oraz ich rodzin, z wyjątkiem art. 46 tej ustawy;
3) ustawy z dnia 18 lutego 1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Straży Marszałkowskiej, Służby Ochrony Państwa, Państwowej Straży Pożarnej, Służby Celno-Skarbowej i Służby Więziennej oraz ich rodzin, z wyjątkiem art. 47 tej ustawy;
4) ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. – Prawo o ustroju sądów wojskowych;
5) ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń
Społecznych, z wyjątkiem art. 136 tej ustawy;
6) ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. – Prawo o ustroju sądów powszechnych;
Art. 10. 1. Świadczenie honorowe oraz koszty obsługi jego wypłaty są finansowane z budżetu państwa.
2. Koszty obsługi, o których mowa w ust. 1, wynoszą 0,1 % kwoty wypłaconych świadczeń honorowych.
Art. 11. 1. Organy wypłacające świadczenia, o których mowa w art. 2, i organ, o którym mowa w art. 3 ust. 2, są uprawnione do pozyskiwania i przetwarzania danych osobowych w zakresie niezbędnym do przyznawania prawa do świadczenia honorowego oraz wypłacania tego świadczenia.
2. Zabezpieczenia przetwarzania danych osobowych przez organy wypłacające świadczenia, o których mowa w art. 2, i organ, o którym mowa w art. 3 ust. 2, polegają co najmniej na:
1) dopuszczeniu do przetwarzania danych osobowych wyłącznie osób posiadających pisemne upoważnienie wydane przez administratora danych;
2) pisemnym zobowiązaniu osób upoważnionych do przetwarzania danych osobowych do zachowania ich poufności.
Art. 12. W ustawie z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w art. 139 w ust. 1 po pkt 2d dodaje się pkt 2e w brzmieniu:
„2e) kwoty nienależnie pobranego świadczenia honorowego, o którym mowa w ustawie z dnia ... o świadczeniu honorowym z tytułu ukończenia 100 lat życia;”.
Art. 13. 1. Z dniem wejścia w życie niniejszej ustawy świadczenie z tytułu ukończenia 100 lat życia przyznane przed tym dniem staje się z mocy ustawy świadczeniem honorowym z tytułu ukończenia 100 lat życia, które jest wypłacane przez organ dotychczasowy i przysługuje w wysokości, o której mowa w art. 4 ust. 1.
2. W sprawach o świadczenia z tytułu ukończenia 100 lat życia wszczętych i niezakończonych przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy stosuje się przepisy niniejszej ustawy.
Art. 14. Osobom, które przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy ukończyły 100 lat życia i na dzień 31 grudnia 2037 r. mają prawo do świadczenia, o którym mowa w art. 2, przyznaje się z urzędu świadczenie honorowe z tytułu ukończenia 100 lat życia od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy.
Art. 15. Ustawa wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 2038 r.
Uzasadnienie:
Sprawozdawca: Aleksandra Gajewska, Minister Pracy i Polityki Społecznej
Pani Marszałek,
Wysoka Izbo,
Projekt ustawy o świadczeniu honorowym z tytułu ukończenia 100 lat życia zawiera propozycje regulacji, które mają na celu unormowanie prawne wieloletniej tradycji szczególnego honorowania osób, które ukończyły 100 lat życia, w postaci przyznawania im świadczenia honorowego, finansowanego przez budżet państwa.
Prezes Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz Prezes Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego, zgodnie z kilkudziesięcioletnią tradycją, przyznają świadczenie w drodze wyjątku osobom, które ukończyły 100 lat życia. W projekcie ustawy proponuje się wprowadzenie przepisów regulujących tę kwestię, które usankcjonują prawnie tę tradycję. Świadczenia dla osób, które ukończyły 100 lat życia, są przyznawane przez Prezesa ZUS w drodze wyjątku na mocy decyzji podjętej przez Prezesa Rady Ministrów w 1972 r. Zasadność jej stosowania była potwierdzana przez kolejnych ministrów właściwych do spraw zabezpieczenia społecznego.
Projektowana regulacja nie jest motywowana wyłącznie dążeniem do zapewnienia pełnej zgodności z Konstytucją utrwalonej praktyki w zakresie przyznawania świadczenia honorowego. Celem projektowanej regulacji jest bowiem także zapewnienie pewności i przewidywalności sytuacji prawnej najstarszej części społeczeństwa. Aktualnie bowiem utrzymanie świadczenia honorowego jest uzależnione od potwierdzenia przez każdego kolejnego ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego decyzji Prezesa Rady Ministrów z 1972 r. Projekt zmierza także do wyczerpującego uregulowania postępowania poprzedzającego przyznanie świadczenia honorowego. Obecnie bowiem kwestie te są regulowane szczątkowo za pomocą aktów wewnętrznych obowiązujących w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych i Kasie Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego.
Proponuje się, aby prawo do świadczenia honorowego z tytułu ukończenia 100 lat życia, zwanego dalej „świadczeniem honorowym”, przysługiwało niezależnie od prawa do świadczenia emerytalno-rentowego lub do uposażenia wypłacanego sędziom i prokuratorom pozostającym w stanie spoczynku, a także uposażenia rodzinnego. Natomiast w razie zbiegu u jednej osoby prawa do więcej niż jednego świadczenia o charakterze emerytalno-rentowym, byłoby wypłacane tylko jedno świadczenie honorowe (art. 5 projektowanej ustawy). W takim przypadku, w razie zbiegu prawa do świadczeń, które są wypłacane przez dwa organy emerytalno-rentowe, decyzje w sprawie świadczenia honorowego wydaje i świadczenie to wypłaca Zakład Ubezpieczeń Społecznych.
Projekt ustawy o świadczeniu honorowym z tytułu ukończenia 100 lat życia zawiera propozycje regulacji, które mają na celu unormowanie prawne wieloletniej tradycji szczególnego honorowania osób, które ukończyły 100 lat życia, w postaci przyznawania im świadczenia honorowego finansowanego przez budżet państwa.
Prawo do świadczenia honorowego będzie przysługiwać osobom posiadającym obywatelstwo polskie, które ukończyły 100 lat życia. Zgodnie z projektem ustawy – tak jak dotychczas – prawo do świadczenia będzie przysługiwać niezależnie od prawa do świadczenia emerytalno-rentowego. W razie zbiegu u jednej osoby prawa do więcej niż jednego świadczenia o charakterze emerytalno-rentowym, byłoby wypłacane tylko jedno świadczenie honorowe z tytułu ukończenia 100 lat życia. W takim przypadku, w razie zbiegu prawa do świadczeń, które są wypłacane przez dwa organy emerytalno-rentowe, decyzje 2 w sprawie świadczenia honorowego z tytułu ukończenia 100 lat życia wydaje i świadczenie to wypłaca Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Świadczenie honorowe z tytułu ukończenia 100 lat życia przysługiwałoby osobom posiadającym obywatelstwo polskie, które ukończyły 100 lat życia i które w ostatnim dniu miesiąca poprzedzającego miesiąc ukończenia 100 lat życia mają prawo do świadczenia o charakterze emerytalno-rentowym. Proponuje się, by prawo do świadczenia honorowego z tytułu ukończenia 100 lat życia było przyznawane z urzędu.
Świadczenie honorowe z tytułu ukończenia 100 lat życia będzie finansowane, tak jak obecnie z budżetu państwa. Projektowana regulacja będzie miała pozytywny wpływ na sytuację materialną osób, które osiągnęły wiek 100 lat (także na sytuację rodzin, które opiekują się takimi osobami), a także – zaufanie do państwa osób, które w niedługim czasie ukończą 100 lat. Projektowana ustawa nie tylko zapewnia gwarancję przyznania prawa do świadczenia honorowego, ale również zapewnia taką samą wysokość świadczenia dla wszystkich uprawnionych, bez względu na moment przyznania tego świadczenia.
W ocenie projektodawcy przedmiot projektowanej regulacji nie jest sprzeczny z prawem Unii Europejskiej. Projekt nie wpływa negatywnie na sytuację rodzin z dziećmi.
Dziękuję.
og: 48h
