Przechodzimy do debaty nad rządowym projektem ustawy o zmianie ustawy o ochronie przyrody. Proszę o zabranie głosu przedstawiciela wnioskodawców, panią premier Urszulę Zielińską.
Ustawa
z dnia ... 2030 roku
o zmianie ustawy o ochronie przyrody
W celu zapewnienia realizacji wynikającego z Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 16 sierpnia 2017 roku obowiązku strzeżenia dziedzictwa narodowego i zapewnienia ochrony środowiska, zgodnie z zasadą zrównoważonego rozwoju, a także umożliwienia realizacji obowiązku ochrony środowiska, wynikającego z art. 73 Konstytucji, stanowi się co następuje:
Art. 1. W ustawie o ochronie przyrody z 16 kwietnia 2004 roku wprowadza się następujące zmiany:
1) w art. 10 ust. 2 otrzymuje brzmienie:
"2. Utworzenie parku narodowego, zmiana jego granic oraz likwidacja może nastąpić po zaopiniowaniu projektu rozporządzenia, o którym mowa w ust. 1, przez właściwe miejscowo organy uchwałodawcze jednostek samorządu terytorialnego, Państwową Radę Ochrony Przyrody, oraz zainteresowane organizacje pozarządowe. Niezłożenie opinii w ciągu 30 dni uznaje się za brak uwag."
2) w art. 101 dodaje się ust. 2a w brzmieniu:
"2a. Minister właściwy do spraw środowiska może odwołać dyrektora parku narodowego przed upływem okresu, o którym mowa w ust. 2, wyłącznie ze względu na przyczyny podane w art. 52 i 53 Kodeksy pracy, po zasięgnięciu opinii Państwowej Rady Ochrony Przyrody, którą zawiadamia o przyczynie uzasadniającej odwołanie. Niezłożenie opinii w terminie 14 dni uznaje się za brak uwag."
Art. 2. Dotychczasowe rozporządzenia o utworzeniu parków narodowych i zmianie ich granic zachowuję moc.
Art. 3. Ustawa wchodzi w życie po upływie 14 dni od jej uchwalenia.
Sprawozdawca: Urszula Zielińska, Minister Klimatu i Środowiska
Szanowna Pani Marszałek,
Wysoka Izbo,
Przyroda jest jedną z najcenniejszych rzeczy jaką może poszczycić się nasz mocno doświadczony przez historię kraj. Obowiązkiem państwa jest jej ochrona - zarówno dla nas samych, jak i dla naszych dzieci i wnuków. Najpiękniejsze fragmenty polskiej przyrody powinny być chronione jako parki narodowe, gdyż te stanowią najbardziej popularną na świecie metodę wielkoobszarowej ochrony przyrody w odniesieniu do walorów o znaczeniu ponadlokalnym. Dziś parki narodowe obejmują około jednego procenta powierzchni Polski. Niestety od kilkudziesięciu lat nie powstał w Polsce żaden nowy park narodowy, choć wiadomo, że zasługują na to np. najcenniejsze przyrodniczo fragmenty Krainy Wielkich Jezior Mazurskich i unikatowe lasy wokół Arłamowa. Dotąd nie została włączona do parku narodowego cała polska część Puszczy Białowieskiej, choć powszechnie wiadomo, że ten wyjątkowy las naturalny Niżu Europejskiego w pełni na to zasługuje.
Parki narodowe nie powstają i nie są powiększane, bo obowiązujące przepisy dają samorządom prawo weta w tej sprawie. Ustawa o ochronie przyrody słusznie zapewnia samorządom i prywatnym właścicielom możliwość decydowania o należących do nich gruntach. Jednak prawo weta dla samorządów wszystkich szczebli dotyczy także terenów nie będących ich własnością. Jedna gmina może zablokować bez racjonalnej przyczyny włączenie do parku narodowego terenów należących do skarbu państwa, czyli wszystkich Polaków.
Jest to prawo niesprawiedliwe, bo daje bardzo niewielkim grupom mieszkańców wyjątkowy przywilej decydowania o powołaniu (lub nie) parku narodowego, a tym samym prawo decydowania w imieniu całego narodu (także wbrew woli większości) o zachowaniu (lub nie) dziedzictwa przyrodniczego wyjątkowego w skali kraju, Europy i świata. To samo niesprawiedliwe prawo daje możliwość odwoływania dyrektorów parków narodowych bez podania przyczyn. Praktycznie na zawołanie każdego wpływowego polityka partii rządzącej. To paraliżuje pracę parków. Niniejsza nowelizacja nakłada na właściwego ministra ds. środowiska obowiązek zasięgnięcia opinii Państwowej Rady Ochrony Przyrody przed odwołaniem dyrektora. Rada jest ciałem skupiającym ekspertów, którzy mają kompetencje do oceny pracy dyrektora oraz argumentów Ministra. Zaproponowane rozwiązanie zabezpieczy parki przynajmniej częściowo przed kaprysami polityków.
Chcemy by parki narodowe, na których spoczywa wielka odpowiedzialność, lepiej spełniały swoją rolę. By przestały zależeć od politycznego kaprysu na różnych szczeblach. Chcemy by parki narodowe znów należały do narodu, czyli nas wszystkich i dla nas chroniły skutecznie przyrodę.
Proponowane rozwiązania nie powodują dodatkowego obciążenie budżetu państwa ani budżetów jednostek samorządu terytorialnego. Nie mają też wpływu na rynek pracy, konkurencyjność wewnętrzną czy zewnętrzną, ani rozwój regionalny. Ocena skutków ewentualnych przyszłych decyzji Rady Ministrów o tworzeniu parków narodowych lub zmianie ich granic musi być przedmiotem każdorazowej indywidualnej analizy.
Uchwalenie projektowanej ustawy nie spowoduje konieczności wydania nowych lub zmiany istniejących aktów prawnych. Przedmiot projektowanej regulacji nie jest objęty prawem Unii Europejskiej, nie wpłynie także negatywnie na sytuację rodzin z dziećmi.
Dziękuję.
og: debata 48h
