Komentarze do wiadomości z kraju

[Fryderyk Skarbinski]

Fryderyk Skarbiński w TVN24

Z całego serca kibicuję Szymonowi Hołowni. To osoba zaangażowana w pomoc najsłabszym poprzez liczne działania wolontariackie i charytatywne. Jest w stanie wnieść na scenę polityczną kolejny powiew świeżości i zatrząść starymi partiami. Wiem z własnego doświadczenia, że z pewnością spotka się z falą przeciwności. Obecna klasa polityczna będzie chciała go powstrzymać, tak jak próbowała powstrzymać Rządzić Inaczej. Energia obywateli jest jednak jak reakcja łańcuchowa, raz zapoczątkowana jest nie do zatrzymania.

[Michał Ajna]

Król senior w Polsat News

Niektórzy działacze republikańscy w ferworze krytyki monarchii i królowej Moniki posuwają się niestety do nader swobodnego przytaczania faktów z ojczystej historii, a może po prostu zdradzają słabą jej znajomość. Jak można traktować deklaracje, że dziedziczna monarchia cofa nas do XVI wieku? Jakby ktoś nie wiedział, monarchia dziedziczna została przywrócona w wielkim reformatorskim dziele Konstytucji 3 Maja. Potem utrwalała to postanowienie konstytucja Księstwa Warszawskiego, które było niedoskonałą z uwagi na uwarunkowania ale jednak emanacją polskich aspiracji niepodległościowych. Nawet w powstaniu listopadowym, sejm Królestwa Polskiego, w akcie rewolucyjnym, w dobrym tego słowa znaczeniu, nie znosił monarchii, a jedynie detronizował cara. Nawet po odzyskaniu niepodległości w 1918 r. wcale nie było od początku oczywiste, że odrodzona Polska będzie republiką.

Co warto zaznaczyć, zarówno Konstytucja 3 Maja, jak i konstytucja Księstwa Warszawskiego na dziedzicznym tronie obsadzały dynastię saską, dom Wettynów. Także po przywróceniu monarchii Wettynowie byli liczącą się opcją do obsady tronu. Mąż królowej Moniki i ojciec następcy jest właśnie przedstawicielem tego rodu, mamy więc tutaj jak najbardziej ciągłość polskiej tradycji.

Monarchia została w Polsce wprowadzona w sposób legalny i demokratyczny, za pomocą przepisanych prawem zmian konstytucyjnych, które znalazły aprobatę w referendum. Monarchia istnieje, a obecna dynastia panuje w Polsce z woli narodu i jego reprezentantów. Sondaże wskazują, że Polki i Polacy wciąż są z obecnego ustroju zadowoleni.

Zarzuty, że królowa dysponuje prawem weta są absurdalne, dysponowali nim także wybierani prezydenci. I nie jest prawdą, że weto przekreśla owoce pracy parlamentarzystów, bo przecież można je odrzucić. Najlepiej jednak skupić się na prawodawstwie takiej jakości, by środek ten w ogóle był zbędny. Poprawa stanu, w którym znajduje się edukacja, służba zdrowia, system ubezpieczeń społecznych leży w gestii reprezentantów i może lepiej tym się zająć, zamiast populistycznie oskarżać o wszystko co najgorsze monarchię i moją córkę.

Jestem ciekaw, czy kolejnym postulatem środowisk republikańskich będzie zniesienie święta Trzeciego Maja? Czy republikanie go nie obchodzą? Czy nie wiedzą, co wtedy świętują?

[Fryderyk Skarbinski]

Fryderyk Skarbiński w Polsat News

To dowodzi, że król Michał żyje w rozwiązaniach z przeszłości. Dzisiaj szukamy rozwiązań, aby zwiększyć partycypację obywateli w sprawowaniu władzy, w procesie legislacyjnym, a nie oddawać decydowanie o naszym losie w ręce jednej osoby.

Prawo weta nie jest tylko narzędziem kontroli jakości ustaw, daje także możliwość odrzucania dobrych projektów ze względów ideologicznych czy światopoglądowych. Niezależnie od woli obywateli. Tego dotyczy nasza krytyka. Dożywotnio siedzący na pięknym tronie w swoich zamkach monarcha może być zupełnie oderwany od codziennych potrzeb i problemów Polaków. A jednak jednym podpisem może zniweczyć pracę ich reprezentantów.

Co do samego referendum przywracającego monarchię to od dawna o tym mówimy, że zostało ono przeprowadzone w sposób urągający idei merytorycznej partycypacji obywateli. Nie mam wątpliwości, że wynik referendum był w dużym stopniu efektem kampanii i poparcia głównych sił politycznych dla poszczególnych opcji. Zabrakło znanego chociażby z systemu szwajcarskiego jasnego wyłożenia plusów i minusów konkretnych rozwiązań. Obywatele głosowali w ciemno, bo za pytaniami nie stały konkretne projekty zmian. To później dopiero politycy tworzyli rozwiązania, które nie były już z obywatelami konsultowane.

Nie wiem co próbuje insynuować król Michał ale Święto Narodowe Trzeciego Maja to nigdy nie była celebracja monarchii. To dziś nie tylko upamiętnienie tego doniosłego aktu, ale celebracja kompromisu jaki legł u jej podstaw, kompromisu zawartego w ramach demokratycznej instytucji jaką był Sejm Czteroletni.

[Fryderyk Skarbinski]

Fryderyk Skarbiński w RMF FM o propozycjach programowych Naprzód

To bardzo niebezpieczny program dla polskiej gospodarki stojący w sprzeczności z elementarną wiedzą ekonomiczną. Jest w nim mnóstwo populistycznych propozycji, które doprowadzą do ruiny nasze finanse publiczne. Jestem ciekaw czy ktoś z Naprzód policzył koszty tych propozycji. Choćby emerytury od 60 roku życia w wysokości minimalnego wynagrodzenia, które ma według Naprzód stanowić 66% średniej płacy. Nie da się tego sfinansować przy malejącej liczbie aktywnych zawodowo i rosnącej liczbie emerytów. Naprzód przydałyby się lekcje ekonomii. Możemy takie dla nich zorganizować żeby zrozumieli konsekwencje swoich propozycji.

[Aleksander Lichtenberg]

Aleksander Lichtenberg w odpowiedzi do F. Skarbińskiego dla RMF FM:
Za każdym razem jak ktoś ma propozycje ograniczające ubóstwo i nierówności, to nagle pojawi się ekonomista. Ekonomista będzie mówił o prawach ekonomii czy innych konstruktach, które mają uprawomocnić jego pogląd na świat. Opinia publiczna ma być przekonana, że ekonomista mówi z perspektywy obiektywnego badacza, naukowca. Wszyscy mają wierzyć, że w ekonomii wszystko da się wszystko policzyć. Debata staje się wtedy zamknięta. Jednocześnie ten ekonomista, nibynaukowiec zawsze pochodzi z neoliberalnych środowisk. Na szczęście powoli udaje nam się odejść od tak niedemokratycznych sposobów kształtowania opinii publicznej.
Mity o deficytach krępują nas jako kraj. Budżet rządowy nie funkcjonuje jak budżet gospodarstwa domowego. Deficyty nie szkodzą następnym pokoleniom - nikt nie będzie wymagał nagłej spłaty długów publicznych. Narracja o niedostatku służy ograniczaniu naszych praw. My proponujemy narrację odnoszącą się do szans.

[Fryderyk Skarbinski]

Źle pan trafił z tymi argumentami. Jeśli przyjrzałby się pan temu co od lat postuluję w mojej politycznej działalności oraz mojemu dorobkowi naukowemu to dobrze by pan wiedział, że jestem daleki od marginalistycznych teorii w ekonomii. Ekonomia to nauka społeczna a nie ścisła. Tym nie mniej pewne prawidła funkcjonowania gospodarki można zaobserwować. Akceptują je wszystkie szkoły ekonomiczne choć różnią się w zakresie proponowanych rozwiązań polityki gospodarczej.

Według mnie największą rolę w budowaniu dobrobytu obywateli pełni odpowiedni system instytucjonalny i to jest fundament, na którym trzeba budować. W oparciu o ten fundament i w zgodzie z dorobkiem naukowym można rozwiązywać takie problemy jak ubóstwo czy nierówności. Nie jest dobrym kierunkiem przyjmowanie postawy anty-naukowej i odrzucaniu dorobku naukowców, którzy zjedli zęby na badaniu funkcjonowania gospodarek.

Deficyt to nie jest problem kolejnych pokoleń, ale problem bieżący. Dziś wydajemy na obsługę długu publicznego 42 miliardy złotych rocznie. To środki, które moglibyśmy spożytkować na cele społeczne. Nie jestem dogmatykiem w dziedzinie deficytu budżetowego, w pewnych sytuacjach finansowanie długiem jest niezbędne. Natomiast musi ono służyć inwestycjom, które będą w przyszłości procentować efektywniejszym funkcjonowaniem gospodarki. To co proponuje Naprzód to przejadanie tych środków na rozdawnictwo. W ten sposób napędzamy gospodarkę od strony popytowej nie dbając o jej stronę podażową, która jest kluczowa jeśli chodzi o długofalowy rozwój i trwałe podstawy wzrostu dobrobytu.

No i proszę się nie bać matematyki. Pewne rzeczy jak chociażby koszty obsługi długu można policzyć. A jak powszechnie wiadomo (i to jest dowiedzione empirycznie) prowadzona polityka fiskalna ma znaczący wpływ na rentowność obligacji skarbowych, a co za tym idzie na koszty obsługi długu. Nie ma żadnej nowej ekonomii jest po prostu ekonomia.

[Aleksander Lichtenberg]

Tak, pamiętam, że bawi się pan w te eksperymenty Kahnemana czy heurystyki. Bawi się oczywiście w cudzysłowie, nie neguję znaczenia badań podstawowych. Niemniej w finansach publicznych dalej funkcjonuje pan w głównym nurcie.
Te pewne prawidła funkcjonowania gospodarki są wysoce zależne, warunkowe, niepewne odnośnie do związku przyczynowego albo tak oczywiste, że wspomnienie o nich jest wystarczające.
System instytucjonalny jest w rzeczy samej jednym z czynników istotnych dla jakkolwiek rozumianego dobrobytu. Jednak opieranie się wyłącznie na instytucjach, to dalej strategia polegająca na poświęceniu niektórych ludzi, aby reszta mogła nadal utrzymywać standard życia.
Z łatwością powiedział pan, że wydajemy 42 miliardy na obsługę długu publicznego i że te środki moglibyśmy przeznaczyć na coś innego, gdyby nie dług zaciągany przez poprzednie rządy. Te 42 miliardy to niewielki koszt w porównaniu do tego ile więcej środków mogliśmy wydać w przeszłości. Oczywiście część środków budżetowych była wydawana na projekty, które nie stworzyły warunków do dalszego rozwoju. Jednocześnie uznanie, że każdy dług jest zły albo mniej radykalnie, że dług jest dobry, ale tylko w czasie kryzysu i jeśli zostanie zrównoważony później, czyli cały dorobek polityki antycyklicznej, to za duże uproszczenie, które nie jest wystarczające w obecnych warunkach.
Nie postulujemy nieograniczonych wydatków budżetowych czy jak to będą chcieli mówić, masowego dodruku pieniądza. Jednak należy mieć świadomość co zyskujemy na długu, a co tracimy.
W rzeczy samej da się policzyć koszty długu, to każdy potrafi. I w rzeczy samej jest, według mojej opinii, jakiś wpływ polityki fiskalnej na rentowność obligacji skarbowych. Niemniej dziwne, że z taką łatwością powiedział, że jest to wpływ znaczący i, w domyśle, każdy kto jakkolwiek zna się na ekonomii, tego wpływu nie podważa. Chyba, że jednak chodziło o politykę pieniężną. Wtedy rzeczywiście, trudno o inną konstatację. Z tego co wiem, wpływ polityki fiskalnej na rentowność obligacji skarbowych jest trudny do obliczenia, niepewny a często nieistotny statystycznie. Trudne jest określenie które instrumenty polityki fiskalnej rzeczywiście determinują rentowność albo jaki jest kierunek tego wpływu. Jeśli tak ma wyglądać "po prostu ekonomia", to jednak wolę (czymkolwiek jest) "nową ekonomię".

[Aleksander Lichtenberg]

Aleksander Lichtenberg odnośnie do platform cyfrowych dla TOKFM:
Ze względu na swoją elastyczność platformy cyfrowe mogą łatwo skalować swoją siłę roboczą, a gdy zapotrzebowanie jest wysokie, kierować tysiące pracowników platformy przez miasto za pośrednictwem aplikacji. Model biznesowy platformy systematycznie unika odpowiedzialności, którą przedsiębiorstwa zwykle muszą ponosić za stałych pracowników. Nie jest to zdrowa sytuacja na rynku.
Swoją drogą mamy wiele przykładów z zagranicy, gdzie w ramach samoorganizacji tworzono spółdzielcze platformy cyfrowe, gdzie spółdzielcy dzielili się po równo zyskiem i tworzyli godne miejsca pracy. Jednak warunki tej działalności są bardzo agresywne i nie pozwalają na trwałość. Dlatego konieczna jest silna działalność państwa w tym zakresie, obowiązkowe zatrudnienie dostawców na godnych warunkach i uzwiązkowienie dostawców platform cyfrowych. Niemniej nie są to jednak działania wystarczające.
Problem z wyzyskiem przy platformach cyfrowych wynika w naszej opinii ze stosunków własnościowych oraz przymusu pracy.
Akcje zbywalne napędzały historię kapitalizmu. Pozwoliły prywatnym firmom rosnąć w siłę szybciej niż państwa. Jednocześnie zysk stał się kategorią nadrzędną. Próby wprowadzania społecznej odpowiedzialności biznesu czy innych drobnych działań są jedynie grą pozorów.
Żądanie od członków zarządu nie tylko pilnowania zysków byłoby wspaniałe, gdyby nie fakt, że o wynagrodzeniu i kadencji członków zarządu decydują sami akcjonariusze. Wezwanie do ograniczenia wygórowanej żądzy zysków byłoby wspaniałe, gdyby nie inny niewygodny fakt: większość przedsiębiorstw jest kierowana przez graczy rynków finansowych, którzy posiadają większość ich akcji. Konieczne jest więc ograniczenie rynków finansowych a w dłuższej perspektywie na przykład zakaz zbywania udziałów spółki. Równe udziały otrzymywaliby wyłącznie pracownicy. Nagle zniknąłby rozrzut między zyskiem a płacą. Przedsiębiorstwa zmniejszyłyby się, co sprzyjałoby zdrowej, nie lubię tego słowa, konkurencji na rynku.
Z drugiej strony kłopotliwy jest systemowy przymus pracy przy malejącej liczbie miejsc pracy. Coraz więcej prac wykonujemy sami. Na przykład nikt już nie tankuje za nas na stacjach benzynowych, biura podróży zanikają. Też coraz więcej zawodów jest wypierana przez maszyny. Nie możemy wierzyć, że wszyscy znajdą pracę w takich warunkach.
Państwo opiekuńcze wciąż opiera się na obowiązku pracy. Jednocześnie nie ma mechanizmów, programów i struktur, które umożliwiłyby osobom o niskich kwalifikacjach na godną egzystencję nawet po zastąpieniu ich przez maszyny. Dzisiaj przedsiębiorstwa mogą sprytnie wykorzystać trudności finansowe wielu nisko wykwalifikowanych pracowników dla własnego zysku, oferując złe warunki pracy i płacąc niskie pensje.

[Laura]

Tomasz Lepper o wypowiedzi Aleksandra Lichtenberga

Próby unikania stosowania się do kodeksu pracy, gwarancji pełni praw pracowniczych, wykorzystywanie luk prawnych nie mogą być bagatelizowane i nie stanowić elementu działań prawotwórczych z uwagi na bezrobocie czy zmniejszającą się liczbę miejsc pracy. Konieczność pracy nie musi oznaczać wyzysku, czy wypychania ludzi poza nawias praw pracowniczych To właśnie praktyki, które dostrzegł sąd hiszpański, są nieuczciwe wobec pracowników, wykorzystywana jest ich trudna sytuacja materialna, ale także wobec przedsiębiorstw uczciwych. W tym spółdzielców o których p. Lichtenberg wspomina. Fakt, iż pojawia się pokusa i pole do nadużyć tym bardziej musi mobilizować władze państw do monitorowania gwarancji przestrzegania prawa, wzmacniania w niektórych obszarach. Co jest dostrzegane przez część instytucji decyzyjnych.

[Fryderyk Skarbinski]

W odpowiedzi do Lichtenberga o programie Naprzód

No cóż znów trafił pan jak kulą w płot. Swoją krytykę nierównowagi budżetowej wyprowadzam przede wszystkim z dorobku podejścia instytucjonalnego. Widząc w deficycie przede wszystkim objaw problemów instytucjonalnych gospodarki i złego ukształtowania ładu społeczno-gospodarczego. Bez ich naprawy trudno będzie zapewnić stabilność, stwarzając warunki dla trwałego wzrostu gospodarczego. Osiągnięcie równowagi instytucjonalnej jest kluczowe dla uzyskania równowagi długiego trwania co jest ogromnym wyzwaniem polskiej polityki gospodarczej. Instytucje formalne i nieformalne to krwioobieg gospodarki i od ich kondycji zależy kondycja całego organizmu gospodarczego oraz jego poszczególnych trzymając się tej metafory komórek czyli obywateli.

Co z tego, że wydaliśmy więcej w przeszłości skoro z punktu widzenia dzisiejszych potrzeb te środki zostały wydane na nieoptymalne z dzisiejszego punktu widzenia projekty. Nie mówiąc już o tej części, która została po prostu przejedzona to czy np. wydanie w przeszłości środków na przykładowo ratowanie kopalni węgla kosztem dzisiejszej możliwości zainwestowania tych środków w zielone źródła energii daje uzasadnienie dla deficytu? No i przede wszystkim dlaczego decyzja poprzednich rządów o zaciągnięciu długu ma wpływać na to ile dzisiaj obywatele mogą realnie wydać na projekty z ich punktu widzenia są pożądane?

Widać nie dość pan wie skoro jest wiele prac naukowych wskazujących na wpływ polityki fiskalnej na rentowność obligacji. Zależność jest prosta wzrost zadłużenia skarbu państwa oraz większa podaż obligacji musi prowadzić do wyższych stóp procentowych i wyższej rentowności obligacji, aby przyciągnąć dodatkowy popyt na rynek obligacji. I to jest ekonomia. Innej nie ma.

W TOK FM o platformach cyfrowych

Oczywiście sprzeciwiamy się ingerencji władzy w swobodę kształtowania umów wynikającej wprost z art. 31 Konstytucji. Państwo wkraczając w kolejne obszary życia społeczno-gospodarczego ogranicza możliwość swobodnego ustalania warunków dobrowolnej umowy między partnerami gospodarczymi. Nie bez powodu obywatele wybierają możliwość zarabiania przez platformy cyfrowe od innych możliwości zarobkowych. Trzeba z tym skończyć i dać Polakom możliwość wyboru w jakiej formule chcą podejmować swoją aktywność zawodową.

W tak dynamicznie rozwijającej się gospodarce cyfrowej i tzw. sharing economy za chwilę powstaną kolejne modele współpracy wymykające się obecnym czy planowanym regulacjom i znów politycy będą mieli pokusę zbiurokratyzowania tej działalności. Ludzie są jednak kreatywni w szukaniu rozwiązań dla swoich potrzeb i zawsze znajdą metody, aby wymknąć się sztywnym ramom regulacji jeśli taka będzie ich potrzeba. Wiele osób korzystających z możliwości zarobkowania na platformach cyfrowych ceni sobie elastyczność tej formy w przeciwieństwie do wiązania się z firmą umową o pracę.

Z drugiej strony stosunek między pośrednikiem jakim jest platforma cyfrowa a wykonawcą zadań nie spełnia podstawowych wymogów definicji zatrudnienia pracowniczego określonej w art. 22 Kodeksu Pracy. Są to chociażby niestałość współpracy czy ograniczona zależność, której w świetle obowiązującego prawa nie można interpretować jako podporządkowania właściwego pracownikowi. Ta forma współpracy jest bliższa innym formom zatrudnienia niepracowniczego przede wszystkim konstrukcji samozatrudnienia, ale także wykazuje wiele cech zbieżnych z pracą nakładczą. Dlatego od strony czysto regulacyjnej za błędne uważam klasyfikowanie tej formy współpracy jako stosunku pracy. Narzucanie takiej interpretacji przez regulacje unijne to zbyt daleko idąca ingerencja w regulacje naszego rynku pracy. Otwarta Europa od początku walczyła przeciw tym regulacjom i nadal będzie dążyć do ich zmiany tak, aby zapewnić swobodę kształtowania umów i rozumienie poszczególnych form współpracy zgodnie z obowiązującym w naszym kraju Kodeksem Pracy.