Przechodzimy do debaty nad ustawą o zmianie ustawy Prawo o zgromadzeniach, zgłoszonej przez grupę posłów Stronnictwa Narodowo-Konserwatywnego i Prawa i Sprawiedliwości. Sprawozdawcą projektu jest pan poseł Marek Jurek.
Ustawa
z dnia ... 2027
o zmianie ustawy Prawo o zgromadzeniach
Art. 1.
W ustawie z dnia 24 lipca 2015 r. – Prawo o zgromadzeniach wprowadza się następujące zmiany:
1) w art. 10 ust. 2 pkt 2 kropkę zastępuje się średnikiem oraz wprowadza się punkt 3, który otrzymuje następujące brzmienie:
"3) pisemną zgodę podmiotu, o którym mowa w art. 14 pkt 4 lub oświadczenie organizatora, że zgromadzenie nie będzie odbywać się w miejscach kultu religijnego lub innych miejscach, o których mowa w tym przepisie, lub w odległości mniejszej niż 200 m od tych miejsc."
2) art. 10 ust. 3 otrzymuje następujące brzmienie:
„3. W przypadku wniesienia zawiadomienia o zamiarze zorganizowania zgromadzenia za pomocą środków komunikacji elektronicznej zamiast pisemnej zgody na przyjęcie obowiązków przewodniczącego zgromadzenia oraz zgody lub oświadczenia, o których mowa w ust. 2 pkt 3, można dołączyć elektroniczną kopię tego dokumentu.”
3) w art. 10 dodaje się ustęp 3a, który otrzymuje następujące brzmienie:
„3a. Jeżeli organ gminy poweźmie uzasadnioną wątpliwość co do autentyczności elektronicznej kopii zgody lub oświadczenia, o których mowa w ust. 2 pkt 3, może wezwać organizatora zgromadzenia do niezwłocznego przedłożenia ich oryginałów. Wezwanie może nastąpić w formie elektronicznej lub telefonicznie.”
4) w art. 14 pkt 3 kropkę zastępuje się średnikiem oraz wprowadza się punkt 4, który otrzymuje następujące brzmienie:
„4) zgromadzenie ma się odbyć w miejscach kultu religijnego sprawowanego przez Kościół Katolicki lub kościoły i związki wyznaniowe ujawnione w rejestrze kościołów i innych związków wyznaniowych, o którym mowa w art. 30 ustawy z dnia 17 maja 1989 r. o gwarancjach wolności sumienia i wyznania, w szczególności kościołach oraz kaplicach lub w innych budynkach kościelnych, pomieszczeniach służących katechizacji lub organizacjom kościelnym oraz na cmentarzach wyznaniowych, lub w odległości mniejszej niż 200 m od tych miejsc, chyba że organizator zgromadzenia uzyska pisemną zgodę na odbycie zgromadzenia od podmiotu administrującego miejscem kultu religijnego lub innym wymienionym miejscem.”
5) art. 21 otrzymuje następujące brzmienie:
„Art. 21. 1. W przypadku gdy organizator zgromadzenia uzna, że planowane zgromadzenie nie będzie powodować utrudnień w ruchu drogowym, a w szczególności powodować zmiany w jego organizacji, do organizacji takiego zgromadzenia organizator może zastosować przepisy niniejszego rozdziału. 2. Przepisów niniejszego rozdziału nie stosuje się do zgromadzeń mających się odbyć w miejscach kultu religijnego sprawowanego przez Kościół Katolicki lub kościoły i związki wyznaniowe ujawnione w rejestrze kościołów i innych związków wyznaniowych, o którym mowa w art. 30 ustawy z dnia 17 maja 1989 r. o gwarancjach wolności sumienia i wyznania, w szczególności kościołach oraz kaplicach lub w innych budynkach kościelnych, pomieszczeniach służących katechizacji lub organizacjom kościelnym oraz na cmentarzach wyznaniowych, lub w odległości mniejszej niż 200 m od tych miejsc.”
Art. 2.
Ustawa wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia
Sprawozdawca: poseł Marek Jurek
Uzasadnienie:
Pani Marszałek!
Wysoka Izbo!
Celem proponowanych regulacji – ujętych w formie projektu ustawy o zmianie ustawy Prawo o zgromadzeniach - jest zapewnienie należytej ochrony prawnej kościołom i związkom wyznaniowym, jak również wiernym tych wspólnot religijnych, poprzez uniemożliwienie zakłócania sprawowania kultu przez manifestacje o charakterze politycznym, organizowane na podstawie ustawy z dnia 24 lipca 2015 r. – Prawo o zgromadzeniach. Proponowane rozwiązania mają ponadto rozciągać się na zabezpieczenie prawidłowego funkcjonowania innych budynków oraz pomieszczeń, służących wykonywaniu czynności administracyjnych, kulturowych lub katechetycznych, jak również cmentarzy wyznaniowych. Planowane modyfikacje stanowią rozwinięcie zasad, praw i wolności konstytucyjnych, których optymalizacja jest podstawowym zadaniem prawodawcy zwykłego.
Zgodnie z art. 24 ust. 3 Konstytucji RP stosunki między państwem a kościołami i innymi związkami wyznaniowymi są kształtowane na zasadach poszanowania ich autonomii oraz wzajemnej niezależności każdego w swoim zakresie, jak również współdziałania dla dobra człowieka i dobra wspólnego. Oznacza to, że Kościół Katolicki, jak również inne kościoły i związki wyznaniowe, nie są stronami bieżących sporów politycznych i partyjnych. Jednocześnie uczestniczą one w kształtowaniu polskiego życia społecznego, partycypując w dyskursie publicznym dla dobra człowieka i dobra wspólnego. Dotyczy to zwłaszcza Kościoła Katolickiego, którego szczególna rola uzasadniona jest zarówno względami historycznymi, jak i dużą ilością wiernych.
Państwo Polskie zobowiązane jest do zapewnienia odpowiednich ram instytucjonalnych dla wspomnianego uczestnictwa, m.in. poprzez wprowadzanie prawnych gwarancji poszanowania sprawowania kultu religijnego oraz bieżącej (administracyjnej, katechetycznej oraz kulturalnej) działalności kościołów i związków wyznaniowych - jak bowiem zauważa się nauce prawa konstytucyjnego, podstawowym celem istnienia takich organizacji jest „szeroko rozumiane organizowanie życia religijnego swoich wyznawców".
Proponowane zmiany nie wywołają skutków gospodarczych i finansowych. Przewidywane skutki społeczne przejawią się głównie w sferze zapewnienia osobom praktykującym religijnie komfortu spokojnego uczestnictwa w obrzędach religijnych i pogrzebowych, jak również świadomość lepszej ochrony ich wspólnot. Niezadowolenie może dotyczyć jedynie nielicznych, skrajnych grup o nastawieniu antyklerykalnym. Skutki w sferze prawnej to przede wszystkim pełniejsza realizacja zasad, wolności i praw konstytucyjnych, określonych w art. 25 oraz art. 52 Konstytucji RP.
Limitacji podlegać będzie natomiast wolność zgromadzeń, o której mowa w art. 56 Konstytucji RP. Trzeba jednakże zauważyć, że proponowane zmiany mają jedynie charakter porządkowy i nie naruszają istoty wolności zgromadzeń, co czyni je dopuszczalnymi w świetle art. 30 ust. 3 Konstytucji RP. Należy w tym miejscu podkreślić, że przepis ten wymaga by ograniczenia konstytucyjnych wolności i praw:
1) ujęte były w formie ustawy – warunek ten jest spełniony; ponadto Projekt czyni zadość zasadzie określoności, bowiem proponowane przepisy są maksymalnie precyzyjne i wyczerpujące;
2) następowały z uwagi na dobra prawnie doniosłe określone tym przepisem, tj. bezpieczeństwo państwa, porządek publiczny, ochrona środowiska, zdrowia i moralności publicznej, wolności i praw innych osób – projektowane zmiany są konieczne z uwagi na konieczność ochrony wolności i praw innych osób (osób wierzących), w tym w szczególności wolności religijnej, która ma charakter osobisty, i jako taka ma prymat w stosunku do wolności i praw politycznych; projektowane zmiany chronią również moralność publiczną, bowiem odbywanie manifestacji w miejscach, które osoby wierzące uznają za święte (miejsca kultu) lub godne szczególnego szacunku (cmentarze, kurie, domy zakonne, itd.) wywołują zgorszenie i godzą w uczucia religijne wyznawców; limitacja wolności zgromadzeń w zakresie przewidzianym Projektem przyczynia się do poprawy porządku publicznego;
3) nie mogą naruszać istoty wolności i praw – istota wolności zgromadzeń nie podlega naruszeniu, bowiem nie wprowadza się zakazu odbywania zgromadzeń skierowanych przeciwko kościołom i związkom wyznaniowym w ogóle (pomimo, że ich zasadność – z uwagi na to, że kościoły i związki wyznaniowe nie są stronami bieżących sporów politycznych – jest mocno wątpliwa), a jedynie limituje możliwość ich odbywania w miejscach o szczególnym znaczeniu dla osób wierzących i w ich najbliższym sąsiedztwie.
Proponowane zmiany posłużą również do zapewnienia realnych gwarancji nienaruszalności miejsc kultu religijnego i grzebania zmarłych, o której mowa w art. 8 ust. 3 zdanie pierwsze Konkordatu. Projekt ustawy nie pociąga za sobą obciążenie budżetu państwa lub budżetów jednostek samorządu terytorialnego. Projekt ustawy nie przewiduje wydania aktów wykonawczych. Materia objęta proponowaną zmianą nie jest objęta prawem Unii Europejskiej, nie wpłynie także negatywnie na sytuację rodzin z dziećmi.
Dziękuję.
