Urząd Prokuratury Europejskiej- prace wrą!Ściganie w sprawach karnych mających wpływ na budżet UE, w tym korupcji i nadużyć w wykorzystywaniu unijnych funduszy oraz transgranicznych oszustw związanych z VAT – to zadania dla Prokuratury Europejskiej, którą stworzy – w ramach wzmocnionej współpracy – 20 państw członkowskich UE. - Prokuratura Europejska pozwoli nam lepiej chronić pieniądze podatników- mówi Janina Dobrzyńska, europoseł zaangażowana w prace. Co roku budżety państw w całej Europie tracą co najmniej 50 mld euro dochodów z podatku VAT z powodu transgranicznych oszustw. Obchodząc przepisy krajowe i uciekając przed postępowaniami karnymi, transgraniczna przestępczość zorganizowana osiąga obecnie zyski sięgające miliardów euro rocznie. Poza obszarem podatku VAT, w 2024 r. państwa członkowskie wykryły i zgłosiły Komisji nieprawidłowości związane z nadużyciami finansowymi na kwotę około 943 mln EUR. Prokuratorzy krajowi mają ograniczone możliwości zwalczania transgranicznej przestępczości finansowej prowadzonej na szeroką skalę. Nowy unijny organ będzie mógł prowadzić szybkie dochodzenia w całej Europie oraz wymianę informacji w czasie rzeczywistym. Będzie to przełom w dotychczasowych działaniach.
Prokuratura Europejska funkcjonować będzie na dwóch szczeblach – jednostka centralna utworzona zostanie na szczeblu UE, a na szczeblu zdecentralizowanym w państwach członkowskich tworzyć ją będą delegowani prokuratorzy europejscy, którzy nadal będą sprawować również urząd prokuratorów krajowych („podwójna funkcja”). Szczebel centralny nadzorował będzie dochodzenia i postępowania karne prowadzone na szczeblu krajowym, aby zapewnić skuteczną koordynację i jednolite podejście w całej UE. Dzięki temu skoncentrowana zostanie wiedza fachowa na temat krajowych systemów prawnych i doświadczenie w tym zakresie, a jednocześnie zachowana zostanie niezależność. W przypadku, gdy Prokuratura zdecyduje się na prowadzenie dochodzenia w odniesieniu do określonego przestępstwa, organy krajowe nie będą podejmowały działań w tej sprawie.
European Public Prosecutor będzie mógł prowadzić skuteczne dochodzenia w sprawach przestępstw przeciwko budżetowi UE i oszustw związanych z podatkiem VAT, takich jak oszustwa z udziałem środków unijnych na kwotę ponad 10 000 EUR i transgraniczne oszustwa związane z VAT na kwotę ponad 10 mln EUR. Będzie ona w stanie szybko działać ponad granicami bez konieczności prowadzenia długich postępowań związanych ze współpracą sądową. Będzie wszczynać postępowania przeciwko przestępcom bezpośrednio przed sądami krajowymi. Powinno to umożliwić bardziej skuteczne ściganie i lepsze odzyskiwanie zdefraudowanych środków.
Prokuratura Europejska będzie odpowiedzialna za dochodzenia w sprawach karnych natomiast OLAF będzie nadal prowadził dochodzenia administracyjne w sprawach dotyczących nieprawidłowości i nadużyć finansowych naruszających interesy finansowe Unii we wszystkich państwach członkowskich Unii. Podejście to zapewni możliwie najszerszą ochronę budżetu UE poprzez zwiększenie liczby wyroków skazujących i odsetka odzyskiwanych kwot.
- Nie będziemy tolerować nadużyć finansowych godzących w unijny budżet. Każdy grosz, jaki z tego budżetu jest wydawany, powinien przynosić korzyści obywatelom UE. Silna, niezależna i skuteczna Prokuratura Europejska pozwoli nam lepiej chronić pieniądze podatników, bowiem zapewni europejskie podejście w ramach dochodzenia i ścigania przestępstw mających wpływ na budżet Unii. Jej działania będą stanowić istotne uzupełnienie środków istniejących obecnie na poziomie Unii, a mianowicie pracy OLAF-u w dziedzinie dochodzeń administracyjnych.- mówił Stefan Löfven, przewodniczący KE
W ostatnich miesiącach niektórzy politycy UE sygnalizowali, że przyszłe fundusze unijne będą uzależnione od zgody poszczególnych krajów na Prokuraturę Europejską. Ale Komisja Europejska – przynajmniej na razie – odrzuca takie pomysły.
Belgia, Bułgaria, Chorwacja, Cypr, Republika Czeska, Estonia, Finlandia, Niemcy, Grecja, Łotwa, Litwa, Luksemburg, Portugalia, Rumunia, Słowacja, Hiszpania i Słowenia rozpoczęły współpracę w ramach mechanizmu wzmocnionej współpracy. Za kilka miesięcy, według planu, sprawą ma zająć się Parlament Europejski. Do prac w każdej chwili mogą dołączyć inne państwa. Na razie z takiej możliwości nie skorzystali: Polska, Austria, Dania, Węgry, Francja, Holandia, Włochy, Wielka Brytania, Malta, Szwecja, i Irlandia.