[Rząd] o zniesieniu NAKiOJP

[Marek Kohn]

Jacek Żalek

Wysoka Izbo,

Przechodzimy do dyskusji nad rządowym projektem ustawy o zniesieniu Narodowej Akademii Kultury i Ochrony Języka Polskiego. Sprawozdawcą projektu jest minister Danuta Jędrzejczak.

Ustawa
o zniesieniu Narodowej Akademii Kultury i Ochrony Języka Polskiego

Art. 1.
W ustawie z dnia 20 września 2021 roku o utworzeniu Narodowej Akademii Kultury i Ochrony Języka Polskiego, zwanej dalej "ustawą o Akademii", uchyla się art. 1-3, 7-29.

Art. 2.
Wygasza się kadencje członków Narodowej Akademii Kultury i Ochrony Języka Polskiego, powołanych na mocy ustawy o Akademii.

Art. 3.
Ilekroć w art. 4-6 ustawy o Akademii mowa o Akademii, rozumie się przez to Instytut Promocji Zewnętrznej Rzeczypospolitej Polskiej im. Adama Mickiewicza, powołany art. 11 ustawy z dnia 30 listopada 2022 roku o konsolidacji i reorganizacji organów administracji centralnej.

Art. 4.
Art. 5 ustawy o Akademii uzyskuje brzmienie "Art. 5.
1. Kwota stypendium, o którym mowa w art. 4, nie może przekraczać 50.000 zł.
2. Maksymalna liczba stypendiów, jakie mogą zostać przyznane w jednym roku to 20.
3. Łączna kwota stypendiów nie może wynosić więcej niż:
a) w roku 2023 - 500.000 zł
c) w latach następnych - wartości większej niż wartość z roku poprzedniego powiększona o wskaźnik inflacji wg prognozy zawartej w ustawie budżetowej"

Art. 5.
Ustawa wchodzi w życie po upływie 30 dni od dnia ogłoszenia.

UZASADNIENIE

Głównym założeniem projektu ustawy jest likwidacja Narodowej Akademii Kultury i Ochrony Języka Polskiego. W opinii rządu instytucja ta nie jest potrzebna, a jej koszty jej utrzymania są niewspółmierne do korzyści wynikających z jej istnienia. Na stypendia literackie i naukowe, których przyznawanie było jednym z głównych celów jej powołania Akademia wydaje rocznie 200 tys. złotych, podczas gdy koszt jej utrzymania to 0,5 mln.
Likwidacja Akademii stanowi jednocześnie kontynuację zapoczątkowanej kilka miesięcy temu reorganizacji i konsolidacji administracji centralnej, a jednym z jej celów jest zmniejszenie, a w dalszej perspektywie likwidacja deficytu budżetowego. Warto zwrócić uwagę, że Akademia dubluje zadania z sukcesami wykonywane przez Instytut Promocji Zewnętrznej im. Adama Mickiewicza, Polską Akademię Nauk i Radę Języka Polskiego.

Projekt ustawy przekazuje pierwszej z tych instytucji dotychczasowe kompetencje Akademii w kwestii wypłacania stypenium literackiego i naukowego. Jednocześnie projektodawcy zdecydowali, że środki finansowe, które uda się zaoszczędzić dzięki likwidacji Akademii zostaną przeznaczone na zwiększenie finansowania dla kultury – w projekcie zawarto wzrost maksymalnej kwoty stypendiów do 0,5 mln z 200 tys. złotych; a liczbę osób możliwych do uhonorowania z 15 do 20.

Projekt ustawy nie powoduje wzrostu wydatków budżetowych, a oszczędność około 200 tys. złotych w skali roku.

Ustawa nie wpływa na sytuację rodzin z dziećmi i jest zgodna z prawem UE.

Projekt ustawy jest efektem współpracy Ministerstwa Oświaty i Kultury i ekspertów Partii Liberalno-Konserwatywnej.

og: do 18 14 czerwca.

[Marek Kohn]

Panie Marszałku,
Wysoka Izbo,

Mówiąc krótko: spełniamy obietnicę.

Podwyższamy kwotę stypendiów - maksymalny poziom dla stypendysty wyniesie 50 tys., zamiast 25 tys.

Podwyższamy ilość stypendystów - z 15 do 20.

Ograniczamy przy tym wydatki o ok. 200 tys. złotych.

Łączymy instytucję - czym realizujemy wolę Sejmu, wyrażoną w ustawie o reorganizacji i konsolidacji.

Realnie pomagamy polskiej kulturze, realnie pomagamy twórcom, realnie zwiększamy finansowanie.

Likwidujemy instytucję, która wdała się ostatnio w polityczny spór i wykazała się zachowaniami niestosownymi w stosunku do oczekiwań, jakie społeczeństwo w niej pokładało.

Cieszę się, że rząd przedstawił ten projekt. Partia Liberalno-Konserwatywna udzieli mu poparcia.

Dziękuję.

[Gniewomir Maj-Ołyński]

Pasławska:

Panie Marszałku,
Wysoka Izbo!

Wnoszę o przedłużenie debaty (og: chociaż do północy do czwartku). Uważam, że tak poważna sprawa jak likwidowanie instytucji kultury, tworzonej przez długi czas i działającej zaledwie kilkanaście miesięcy potrzebuje rzetelnej, długiej debaty.

Mam nadzieję, że PLK nie będzie ślepo dążyć do uzyskania prywatnych celów i likwidacji Akademii, która nie ma nawet dwóch lat i nie zdążyła jeszcze uzyskać odpowiedniego autorytetu.

[Marek Kohn]

Panie Marszałku,
Wysoka Izbo,

Prywatne cele realizowała wyłącznie była koalicja, obsadzając stanowiska w Akademii wyłącznie swoimi ludźmi.

Natomiast autorytetu Akademia, istotnie, nie wypracowała. A mimo to, politycznym zaangażowaniem, zdążyła go ostatnio utracić. To jest skala instytucji tworzonych przez poprzednią koalicję.

Nie oponuję przeciwko wnioskowi pani poseł, bo intencją tej koalicji - inaczej niż bywało w czasach poprzedników - jest zawsze gotowość do rozmowy, do dialogu, do dyskusji o polskich sprawach. Kto potrzebuje czasu, niechaj go dostanie.

Dziękuję.

Jacek Żalek

Wysoka Izbo,

Przedłużam debatę.

OG: Zgodnie z prośbą - do czwartku do północy. Tylko nie wrzucajcie w ostatniej chwili, dając szansę na replikę na ewentualne wystąpienie

[Mikołaj Liściowski]

Debacie przysłuchuje się marszałek Liściowski, który zajmuje zarezerwowane dla niego miejsce za tronem królewskim.

[Gniewomir Maj-Ołyński]

Gniewomir Maj-Ołyński wchodzi spokojnie na mównicę, rozgląda się po sali, odchrząkuje i zaczyna:

Panie Marszałku,
Wysoka Izbo!

Serdecznie witam na sali sekretarza Akademii, panią Sylwię Chutnik oraz kanclerza Akademii, pana doktora Michała Rusinka. (gromkie brawa z ław PD)

Narodowa Akademia Kultury i Ochrony Języka Polskiego powstała po długich debatach zarówno w Sejmie, jak i Senacie. Formalnie działa od momentu powołania wszystkich 30 członków, co miało miejsce, jeśli dobrze pamiętam, w listopadzie 2021 roku.

Szanowna pani minister,

rząd, którego jest pani częścią dąży do zlikwidowania instytucji, która ma dbać o polszczyznę. Zupełnie nie wiem, dlaczego państwu nie zależy na naszym wspólnym dobru.

Rządzący zarzucają szacownym członkom Akademii, że upolityczniają to gremium. To nonsens i chwyt propagandowy rządzących, którzy nie szanują polskiej kultury i, przede wszystkim, polskich obywateli. Aż 70% społeczeństwa nie jest negatywnie nastawione do Akademii. Chcecie zrobić coś wbrew Polakom! (buczenie)

Nie sposób nie wspomnieć jak prorocze są słowa ówczesnego ministra kultury śp. Piotra Wiśniewskiego, który mówił - tu cytuję "W przyszłości, chciałbym dążyć do zapisania instytucji w polskiej Konstytucji po to, by żadnej władzy, nie przyszło do głowy likwidować instytucję, która decyduje o wykładni języka polskiego". Wy chcecie likwidować instytucję, która troszczy się o nasze dziedzictwo - polszczyznę!

Warto równie przypomnieć, że każdy senator mógł zgłosić swojego kandydata, jednak niewielu z nich skorzystało z tej możliwości, dając państwu argument o tym, że NAKiOJP jest instytucją "Postępowych Demokratów". To absolutna nieprawda, wielu członków wcale nie sympatyzuje z PD, a to, że zostali powołani przez ministra wywodzącego się z naszej formacji - to chyba nie jest nasza wina? Czy może jednak według waszej filozofii - jest?

Według państwa wszystko, co zrobili Postępowi Demokraci jest złe i, oczywiście, pełne ich wpływów. To nonsens równie oczywisty jak to, że Ziemia jest płaska. Dożywotnie kadencje zostały wprowadzone celowo, by uniezależnić Akademię od wpływów polityków, a każda rezygnacja z zasiadania w Akademii mówi zostać potwierdzona głosami 24 członków - to wystarczy, by mieć pewność, że ta rezygnacja nie została umotywowana szantażem lub groźbą z czyjejkolwiek strony.

(chwila przerwy, spojrzenie w stronę rządowych ław)

Pani premier, pani minister!

Chcecie państwo pozbawić młodych artystów stypendiów oraz mecenatów Akademii! Choć przyznawane od niedawna to już są wystarczającą nobilitacją dla wydawców, którzy z chęcią umieszczają na okładkach książek stypendystów tekst o uhonorowaniu przez Akademię.

Mam pytanie do wnioskodawców - czy uważają państwo, że pół miliona złotych na najważniejszą instytucję kultury zajmującą się stypendiami, ustalaniem reguł języka, chronieniem polszczyzny to dużo? Ja mam w tym względzie duże wątpliwości. Owszem, jesteśmy skłoni poprzeć propozycje o zwiększeniu liczby stypendiów, ich kwocie, ale nie pozwolimy na likwidację Akademii! (brawa)

I najważniejsze - według nas ta ustawa jest po prostu niekonstytucyjna. Przypomnę tutaj uchwałę Trybunału Konstytucyjnego z 10 maja 1994 r. w sprawie o sygn. akt W 7/94, gdzie w uzasadnieniu sędziowie wprost napisali, że "Kadencyjność organu zakłada zasadniczo jego ciągłość, zaś upływ kadencji jest naturalnym sposobem ustania członkostwa.", wobec czego sądzimy, że likwidacja Akademii, a więc i wygaszenie kadencji członków wprost narusza tę zasadę, bowiem jedyną formą ustania członkostwa w Akademii jest śmierć lub rezygnacja potwierdzona głosami 4/5 ustawowej liczby członków. W tym samym uzasadnieniu napisane jest, że "Zdaniem Trybunału Konstytucyjnego z konstytucyjnej zasady legalności jak również z zasady demokratycznego państwa prawa wynika jednoznaczny wniosek, że w przypadku, gdy normy prawne nie przewidują wyraźnie kompetencji organu państwowego, kompetencji tej nie wolno domniemywać i w oparciu o inną rodzajowo kompetencję przypisywać ustawodawcy zamiaru, którego nie wyraził." - wobec czego ustawa jest wprost niezgodna z art. 2 Konstytucji.

Według nas ustawa może być również niezgodna z art. 4 Konstytucji, bowiem polszczyzna to dziedzictwo narodowe naszego kraju, a państwo chcecie likwidować instytucję, która, w końcu, zajmuje się ochroną tegoż dziedzictwa, a także art. 5 jako ograniczająca dostęp do dobra kultury jakim jest polszczyzna, która jest źródłem rozwoju narodu.

Szanowne posłanki, szanowni posłowie!

Apeluję do waszych sumień! Nie podnoście ręki za niekonstytucyjną ustawą!

Jeśli ustawa przejdzie głosowanie w Sejmie i nie upadnie w Senacie, złożymy wniosek do Trybunału Konstytucyjnego.

Dziękuję. (brawa z ław PD, Maj-Ołyński schodzi zadowolony z mównicy, patrząc w stronę ław PLK)

[Karol Malinowski]

Na mównicę wchodzi poseł Jarosław Sellin.

Panie Marszałku!
Wysoka Izbo!

Panie pośle Kohn, trochę zadziwiające jest to, że atakuje pan Prawo i Sprawiedliwość, które chyba pan zapomniał jest koalicjantem Partii Liberalno-Konserwatywnej, bowiem do Akademii został wybrany m.in. Jan Pospieszalski, czy Jerzy Zelnik, którzy byli kandydatami Prawa i Sprawiedliwości do Akademii.
Wnioski wyciągnijcie państwo sami.

Dziękuję.

[Marek Kohn]

Og: przypomnialem sobie o jutrzejszym swiecie i wyjezdzie, wiec przedluzam do polnocy w piatek, zeby sie podnosić

[Gniewomir Maj-Ołyński]

og: Ale dodaj o jakiejś normalnej porze, żebym mógł zripostować

[Karol Malinowski]

OG: Napiszę krótko. hehe