Przechodzimy do debaty nad rządowym projektem ustawy o Rzeczniku Praw Przedsiębiorcy.
Ustawa
z 2019 roku
o Rzeczniku Praw Przedsiębiorcy
Art. 1.
1. Ustanawia się Rzecznika Praw Przedsiębiorcy.
2. Rzecznik Praw Przedsiębiorcy, zwany dalej „Rzecznikiem”, stoi na straży wolności i praw osób fizycznych i prawnych prowadzących działalność gospodarczą.
3. W sprawach o ochronę wolności i praw przedsiębiorcy Rzecznik bada, czy wskutek działania lub zaniechania organów, organizacji i instytucji, obowiązanych do przestrzegania i realizacji tych wolności i praw, nie nastąpiło naruszenie prawa, a także praw ekonomii i wolności prowadzenia działalności gospodarczej, w szczególności prawa podatkowego.
4. Rzecznikiem może być ten, kto:
1) jest obywatelem polskim,
2) posiada pełną zdolność do czynności prawnych i korzysta z pełni praw publicznych,
3) nie był skazany prawomocnym wyrokiem za przestępstwo umyślne,
4) ukończył studia wyższe i uzyskał tytuł magistra lub tytuł równorzędny,
5) ma co najmniej pięcioletnie doświadczenie w pracy z przedsiębiorcami lub na ich rzecz,
6) jest nieskazitelnego charakteru i wyróżnia się wysokim autorytetem ze względu na walory moralne i wrażliwość społeczną,
7) posiada wiedzę z zakresu ekonomii.
Art. 2.
1. Rzecznika powołuje Sejm na wniosek Marszałka Sejmu lub grupy co najmniej 35 posłów.
2. Przed przystąpieniem do wykonywania obowiązków Rzecznik składa przed Sejmem następujące ślubowanie:
„Ślubuję uroczyście, że przy wykonywaniu powierzonych mi obowiązków Rzecznika Praw Przedsiębiorców dochowam wierności Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, będę strzec wolności i praw przedsiębiorców, kierując się przepisami prawa oraz zasadami praw ekonomii i wolności prowadzenia działalności gospodarczej. Ślubuję, że powierzone mi obowiązki wypełniać będę bezstronnie, z najwyższą sumiennością i starannością, że będę strzec godności powierzonego mi stanowiska oraz dochowam tajemnicy prawnie chronionej.”
Art. 3.
1. Kadencja Rzecznika trwa pięć lat, licząc od dnia złożenia ślubowania przed Sejmem.
2. Ta sama osoba nie może być Rzecznikiem więcej niż przez dwie kadencje.
Art. 4.
1. Sejm, odwołuje Rzecznika przed upływem kadencji, jeżeli:
1) zrzekł się on sprawowania urzędu,
2) stał się trwale niezdolny do pełnienia obowiązków na skutek choroby lub utraty sił, stwierdzonych orzeczeniem lekarskim,
3) sprzeniewierzył się złożonemu ślubowaniu,
4) został skazany prawomocnym wyrokiem za przestępstwo umyślne.
2. Sejm podejmuje uchwałę w sprawie odwołania Rzecznika na wniosek Marszałka Sejmu, lub grupy co najmniej 35 posłów.
3. Sejm podejmuje uchwałę w sprawie odwołania Rzecznika, w przypadkach określonych w ust. 1 pkt. 1 oraz pkt. 4, większością co najmniej 3/5 głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów.
Art. 5.
1. Rzecznik podejmuje czynności przewidziane w ustawie, jeżeli poweźmie wiadomość wskazującą na naruszenie wolności i praw osób fizycznych i prawnych prowadzących działalność gospodarczą.
2. Rzecznik regularnie sprawdza sposób traktowania osób wobec których toczy się postępowanie w związku ze sprawami dotyczącego prawa podatkowego i podejrzeń o przestępstwa gospodarcze.
Art. 6.
Podjęcie czynności przez Rzecznika następuje:
1) na wniosek obywateli lub ich organizacji,
2) na wniosek organów samorządów,
3) na wniosek osób prawnych,
4) na wniosek Rzecznika Praw Obywatela,
5) z własnej inicjatywy.
Art. 7.
Wniosek kierowany do Rzecznika jest wolny od opłat, nie wymaga zachowania szczególnej formy, lecz powinien zawierać oznaczenie wnioskodawcy oraz osoby, której wolności i praw sprawa dotyczy, a także określać przedmiot sprawy.
Art. 8.
Podejmując sprawę Rzecznik może:
1) samodzielnie prowadzić postępowanie wyjaśniające,
2) zwrócić się o zbadanie sprawy lub jej części do właściwych organów, w szczególności organów nadzoru, prokuratury, kontroli państwowej, zawodowej lub społecznej,
3) zwrócić się do Sejmu o zlecenie Najwyższej Izbie Kontroli przeprowadzenia kontroli dla zbadania określonej sprawy lub jej części.
Art. 9.
1. Samodzielnie prowadząc postępowanie Rzecznik może:
1) zbadać, nawet bez uprzedzenia, każdą sprawę na miejscu,
2) żądać od organów władzy publicznej, organizacji lub instytucji złożenia wyjaśnień lub udzielenia informacji, a także udostępnienia akt i dokumentów, w tym zawierających dane osobowe,
3) zgłosić udział w postępowaniach przed Trybunałem Konstytucyjnym wszczętych na podstawie wniosku Rzecznika lub w sprawach skargi konstytucyjnej, dotyczących praw przedsiębiorcy oraz brać udział w tych postępowaniach,
4) występować do Sądu Najwyższego z wnioskami w sprawie rozstrzygnięcia rozbieżności wykładni prawa w zakresie przepisów prawnych dotyczących praw przedsiębiorcy,
5) wnieść kasację albo skargę kasacyjną od prawomocnego orzeczenia, w trybie i na zasadach określonych w odrębnych przepisach,
6) żądać wszczęcia postępowania w sprawach cywilnych oraz wziąć udział w toczącym się już postępowaniu - na prawach przysługujących prokuratorowi,
8 ) wziąć udział w toczącym się już postępowaniu w sprawach przedsiębiorców – na prawach przysługujących prokuratorowi,
9) żądać wszczęcia przez uprawnionego oskarżyciela postępowania przygotowawczego w sprawach o przestępstwa,
10) zwrócić się o wszczęcie postępowania administracyjnego, wnosić skargi do sądu administracyjnego, a także uczestniczyć w tych postępowaniach - na prawach przysługujących prokuratorowi,
11) wystąpić z wnioskiem o ukaranie w postępowaniu w sprawach o wykroczenia, w trybie i na zasadach określonych w odrębnych przepisach,
12) żądać przedłożenia informacji o stanie sprawy prowadzonej przez sądy, a także prokuraturę i inne organy ścigania oraz żądać do wglądu w Biurze Rzecznika Praw Obywatelskich akt sądowych i prokuratorskich oraz akt innych organów ścigania po zakończeniu postępowania i zapadnięciu rozstrzygnięcia,
13)wystąpić z wnioskiem o ukaranie, a także o uchylenie prawomocnego rozstrzygnięcia w postępowaniu w sprawach o wykroczenia, na zasadach i w trybie określonych w odrębnych przepisach,
14) żądać wszczęcia postępowania dyscyplinarnego lub zastosowania sankcji służbowych,
15) zlecać przeprowadzanie badań oraz sporządzanie ekspertyz i opinii.
2. Rzecznik może odmówić ujawnienia danych osobowych osoby, od której uzyskał informację wskazującą na naruszenie praw lub dobra dziecka, oraz osoby, której naruszenie dotyczy, w tym także wobec organów władzy publicznej, jeżeli uzna to za niezbędne dla ochrony wolności, praw i interesów jednostki.
3. Organ, organizacja lub instytucja, do których zostało skierowane wystąpienie, obowiązane są bez zbędnej zwłoki, nie później jednak niż w terminie 30 dni, poinformować Rzecznika o podjętych działaniach lub zajętym stanowisku. W wypadku gdy Rzecznik nie podziela tego stanowiska, może zwrócić się do właściwej jednostki nadrzędnej o podjęcie odpowiednich działań.
Art. 10.
1. W związku z rozpatrywanymi sprawami Rzecznik może przedstawiać właściwym organom, organizacjom i instytucjom oceny i wnioski zmierzające do zapewnienia skutecznej ochrony wolności i praw przedsiębiorców i usprawnienia trybu załatwiania ich spraw.
2. Rzecznik może również występować do właściwych organów z wnioskami o podjęcie inicjatywy ustawodawczej bądź o wydanie lub zmianę innych aktów prawnych w tych sprawach.
Art. 11.
Rzecznik może przetwarzać wszelkie informacje, w tym dane osobowe, o których mowa w art. 27 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych, niezbędne do realizacji swoich ustawowych zadań.
Art. 12.
1. Rzecznik przedstawia Sejmowi, corocznie, nie później niż do dnia 31 marca, informację o swojej działalności i uwagi o stanie przestrzegania praw przedsiębiorców.
2. Informacja Rzecznika jest podawana do wiadomości publicznej.
Art. 13.
1. Rzecznik wykonuje swoje zadania przy pomocy Biura Rzecznika Praw Przedsiębiorcy.
2. Rzecznik nadaje, w drodze zarządzenia, statut, który określa organizację Biura.
3. Rzecznik może powołać do dwóch zastępców Rzecznika. Rzecznik odwołuje zastępców Rzecznika.
4. Rzecznik określa zakres zadań zastępców Rzecznika.
5. Do zastępców Rzecznika oraz pracowników Biura Rzecznika Praw Przedsiębiorcy stosuje się odpowiednio przepisy o pracownikach urzędów państwowych.
Art. 14.
Wydatki związane z funkcjonowaniem Rzecznika są ujmowane w ustawie budżetowej i pokrywane z budżetu państwa.
Art. 15.
W ustawie z dnia 31 lipca 1981 r. o wynagrodzeniu osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe w art. 2 w pkt 2 po wyrazach „Rzecznika Praw Dziecka,” dodaje się wyrazy „Rzecznika Praw Przedsiębiorcy,”.
Art. 16.
W ustawie z dnia 16 września 1982 r. o pracownikach urzędów państwowych wprowadza się następujące zmiany:
1) w art. 1 w ust. 1 po pkt 7a dodaje się pkt 7b w brzmieniu:
„7b) Biurze Rzecznika Przedsiębiorcy,”;
2) w art. 36 w ust. 5 po pkt 9b dodaje się pkt 9c w brzmieniu:
„9c) Rzeczniku Praw Przedsiębiorcy - dla urzędników Biura Rzecznika Praw Przedsiębiorcy,”;
3) w art. 48:
a) w ust. 1a wyrazy „pkt 1, 2, 6, 7, 7a, 9, 10 i 13”zastępuje się wyrazami „pkt 1, 2, 6, 7, 7a, 7b, 9, 10 i 13”,
b) w ust. 2 wyrazy „pkt 6, 7 i 7a” zastępuje się wyrazami „pkt 6, 7, 7a i 7b”,
c) w ust. 3 wyrazy „pkt 1, 2, 6, 7, 7a, 9, 10 i 13” zastępuje się wyrazami „pkt 1, 2, 6, 7, 7a, 7b, 9, 10 i 13”.
Art. 17.
W ustawie z dnia 15 lipca 1987 r. o Rzeczniku Praw Obywatelskich wprowadza się następujące zmiany:
1) w art. 1 po ust. 2a dodaje się ust. 2b w brzmieniu:
„2b. W sprawach przedsiębiorców Rzecznik współpracuje z Rzecznikiem Praw Przedsiębiorcy.”;
2) w art. 9 po pkt 2a dodaje się pkt 2b w brzmieniu:
„2b) na wniosek Rzecznika Praw Przedsiębiorcy,”.
3) w art. 16 po ust 3. Dodaje się ust 4. W brzmieniu:
„4. W przypadku wystąpienia przez Rzecznika do Trybunału Konstytucyjnego z wnioskiem, o którym mowa w ust. 2 pkt 2, informuje on o tym Rzecznika Praw Przedsiębiorcy, jeżeli wniosek dotyczy praw przedsiębiorcy.”
Art. 18.
W ustawie z dnia 23 grudnia 1994 r. o kształtowaniu środków na wynagrodzenia w państwowej sferze budżetowej w art. 2 w ust. 2 w pkt 1 po wyrazach „Biurze Rzecznika Praw Dziecka,” dodaje się wyrazy „Biurze Rzecznika Praw Przedsiębiorcy,”.
Art. 19.
W ustawie z dnia 9 maja 1996 r. o wykonywaniu mandatu posła i senatora w art. 30 w ust. 1 po wyrazach „w Biurze Rzecznika Praw Dziecka,” dodaje się wyrazy „w Biurze Rzecznika Praw Przedsiębiorcy,”.
Art. 20.
W ustawie z dnia 26 listopada 1998 r. o finansach publicznych w art. 83 w ust. 2 po wyrazach „Rzecznika Praw Dziecka,” dodaje się wyrazy „Rzecznika Praw Przedsiębiorcy,”.
Art. 21.
Ustawa wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 2020 r.
Uzasadnienie
Poseł sprawozdawca: minister gospodarki Ilona Antoniszyn-Klik
Pani Marszałek!
Wysoka Izbo!
Projekt rządowy powołuje na wzór Rzecznika Praw Obywatelskich i Rzecznika Praw Dziecka nową instytucję Rzecznika Praw Przedsiębiorcy. Chyba nie muszę żadnemu z posłów tłumaczyć jak ważna to instytucja. Rzecznik ma bronić zarówno osoby fizyczne jak i osoby prawne, które prowadzą działalność gospodarczą przed nadmierną ich "opieką" przez instytucje publiczne z naciskiem na izby skarbowe. Wszyscy nie raz słyszeliśmy o wszechwładnej władzy urzędników podatkowych. Uważamy że jednoznacznie należy takie działania kontrolować za pomocą organu niezależnego.
Powołanie Rzecznika i Biura to koszt nie przekraczający kwoty 20 mln zł. (RPO kosztuje ok. 40 mln, RPD ok. 20 mln.), kwota ta powinna pochodzić z rezerwy budżetowej, gdyż możliwe oszczędności są niewyobrażalne, rok rocznie Budżet Państwa za błędne decyzje podatkowe wypłaca kwoty w granicach 0,5 mld zł. Nieoceniona zaś jest korzyść dla gospodarki, zwiększone bezpieczeństwo i pewność przedsiębiorców inwestujących w kraju przy świadomości, że mają swojego "Anioła stróża".
Proponowane regulacje nie są sprzeczne z prawem Unii Europejskiej. Ustawa nie wpłynie negatywnie na sytuację rodzin z dziećmi.
Dziękuję.
og: debata podtwa 48h
