Ustawa z dnia … 2035 r. o zmianie ustawy - o mniejszościach narodowych i etnicznych oraz o języku
regionalnym
Art. 1. w ustawie z dnia 6 stycznia 2005 r. - o mniejszościach narodowych i etnicznych oraz o języku wprowadza się następujące zmiany:
1) w art. 2 ust. 2 po pkt 2a dodaje się pkt 2b w brzmieniu: „2b) grecką;”;
2) w art. 24 w ust. 1 pkt 2 po lit. n dodaje się lit. o w brzmieniu: „o) jeden
przedstawiciel mniejszości greckiej,ˮ.
Art. 2. Ustawa wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 2036 roku.
Alisa Chackiewicz
Pani Marszałek,
Wysoka Izbo,
Projekt zmiany ustawy z dnia 5 września 2005 roku o mniejszościach
narodowych i etnicznych oraz języku regionalnym ma na celu nadanie obywatelom Polski narodowości greckiej statusu mniejszości narodowej. W odpowiedzi na oczekiwania i prośby tych społeczności, a także celem uzupełnienia w polskim systemie prawnym międzynarodowych zobowiązań naszego państwa, w szczególności postanowień Konwencji Ramowej o Ochronie Mniejszości Narodowych Rady Europy, Sejm RP w dniu 6 stycznia 2005 roku, uchwalił ustawę o mniejszościach narodowych i etnicznych oraz języku regionalnym. Ustawa kompleksowo uregulowała wynikające z postanowień art. 27 i 35 Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej prawa o charakterze społecznymi oświatowo – kulturalnym obywateli polskich należących do mniejszości narodowych i etnicznych oraz posługujących się językiem regionalnym. Określiła zasady i warunki korzystania przez obywateli RP przynależących do mniejszości narodowych i etnicznych z wolności do zachowania oraz rozwoju własnego języka, obyczajów, tradycji oraz kultury. Stworzyła specjalne preferencje, których celem jest wyrównywanie szans w zachowaniu własnej tożsamości narodowej i kulturowej. W ustawie precyzyjnie zdefiniowano pojęcie mniejszości narodowej i etnicznej oraz definicję języka regionalnego. Powodem nie wpisania społeczności greckiej do wymienionych w ustawie mniejszości narodowych było przyjęcie przez ówczesny parlament błędnej, jak wykazali to w opracowanych na zlecenie Biura Analiz Sejmowych ekspertyzach profesorowie Stefan Dudra i Antoni Mironowicz, tezy o braku uwidocznionej aktywności Greków zamieszkujących w obecnych granicach Polski w okresie II RP. Błąd wynikał z nie mającego uzasadnienia w przepisach ustawy założenia o koniecznym sformalizowaniu funkcjonowania danej mniejszości w postaci tworzenia stowarzyszeń, wydawania własnych periodyków itp. W ustawie nie określono takiego zakresu sformalizowania. Za niezbędny warunek uznano kultywowanie tożsamości etniczno-kulturowej, co znalazło wyraz w treści art. 2 ust. 1 pkt 3, iż dana grupa obywateli polskich dąży do zachowania swojego języka, kultury i tradycji. Wprawdzie Grecy w okresie międzywojennym nie stworzyli formalnych organizacji (brak w jakimś okresie czasu form organizacyjnych nie jest warunkiem niezbędnym do uznania danej grupy za mniejszość narodową), to miejscami grupowania się, centrami kulturowymi, wymiany informacji, społeczności greckiej były lokalne prawosławne parafie, między innymi w Warszawie, Łodzi, Poznaniu, Toruniu, Kaliszu. Grupowanie się i aktywna działalność, także w sferze społecznej i kulturowej, wokół świątyń jest zjawiskiem charakterystycznym dla życia mniejszości i występuje również współcześnie (np. kościoły katolickie za granicą są dla Polaków istotnym elementem tożsamościowym i kulturowym, analogicznie cerkwie prawosławne i grekokatolickie w Polsce dla imigrantów z Ukrainy czy Białorusi) Społeczność grecka brała też udział w życiu społeczno-politycznym i gospodarczym II Rzeczypospolitej. W pracach nad ustawą nie uwzględniono także faktu obecności, od 1916 roku znaczącej grupy - około 200 Greków. Pozostali oni w Zgorzelcu po opuszczeniu tego miasta w 1919 roku przez żołnierzy i ich rodziny (około 7 tys. osób) IV Korpusu Armii Greckiej. Potomkowie tej grupy, podobnie jak potomkowie Greków ze wspomnianych wyżej miast, w których w okresie międzywojennym istniały parafie prawosławne, zamieszkują w Polsce do dziś.
