[Rząd]: ustawa budżetowa na 2033 rok

[Marta Fornero-Piotrowska]

Wicemarszałek Pomaska:

Otwieram debatę nad rządowym projektem ustawy budżetowej na rok 2033.

Ustawa budżetowa na rok 2033
z ... 2032 roku

Art. 1. 1. Ustala się, zgodnie z załącznikiem nr 1. łączną kwotę dochodów budżetu państwa na 755 133 563 tys. zł
2. Ustala się, zgodnie z załącznikiem nr 2. łączną kwotę wydatków budżetu państwa na 755 616 826 tys. zł
3. Nadwyżkę budżetu państwa na dzień 31 grudnia 2032 ustala się na kwotę nie niższą niż 483 263 tys. zł

Art. 2. Tworzy się ogólną rezerwę budżetową w wysokości 1 000 000 tys. zł

Art. 3. Prognozowany średnioroczny wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych wynosi 105%.

Art. 4. Prognozowane przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto w gospodarce narodowej wynosi 9 100 zł

Art. 5. Ustawa wchodzi w życie 1 stycznia 2033 roku.

Ogółem 755 133 563
I Dochody podatkowe 688 311 569
1.1. Podatki pośrednie 472 696 980
z tego:
Podatek od towarów i usług 314 290 189
Podatek akcyzowy 154 393 939
Podatek od gier 4 012 852
1.2. Podatek dochodowy od osób prawnych 84 969 985
1.3. Podatek dochodowy od osób fizycznych 15 092 517
1.4. Podatek od funduszu wynagrodzeń 108 823 214
1.5. Podatek tonażowy 10
1.6. Podatek od wydobycia niektórych kopalin 6 728 863
2. Dochody niepodatkowe 57 420 713
2.1. Dywidendy 10 600 208
2.2. Wpłaty z zysku z Narodowego Banku Polskiego 1 000
2.3. Cło 6 600 313
2.4 Opłaty, grzywny, odsetki i inne dochody niepodatkowe 29 991 031
2.5 Wpłaty Jednostek Samorządu Terytorialnego 6 852 617
3. Środki z Unii Europejskiej i innych źródeł 9 401 281

II. OGÓŁEM (755 616 826 w tysiącach złotych)
010 Rolnictwo i łowiectwo 11 567 719
020 Leśnictwo 565 734
050 Rybołówstwo i rybactwo 842 886
100 Górnictwo i kopalnictwo 1 805 011
150 Przetwórstwo przemysłowe 1 417 480
500 Handel 1 350 314
550 Hotele i restauracje 51 761
600 Transport i łączność 20 705 234
630 Turystyka 71 632
700 Gospodarka mieszkaniowa 20 670 170
710 Działalność usługowa 1 409 003
720 Informatyka 836 224
730 Nauka 21 627 209
750 Administracja publiczna 14 205 686
751 Urzędy naczelnych organów władzy państwowej, kontroli i ochrony prawa oraz sądownictwa 4 072 940
752 Obrona narodowa 114 500 000
753 Obowiązkowe ubezpieczenia społeczne 146 663 805
754 Bezpieczeństwo publiczne i ochrona przeciwpożarowa 28 063 321
755 Wymiar sprawiedliwości 22 545 023
757 Obsługa długu publicznego 56 615 268
758 Różne rozliczenia 130 561 680
801 Oświata i wychowanie 20 586 571
803 Szkolnictwo wyższe 24 108 399
851 Ochrona zdrowia 38 564 658
852 Pomoc społeczna 27 292 588
853 Pozostałe zadania w zakresie polityki społecznej 33 304 085
854 Edukacyjna opieka wychowawcza 608 889
900 Gospodarka komunalna i ochrona środowiska 1 982 239
921 Kultura i ochrona dziedzictwa narodowego 7 263 806
925 Ogrody botaniczne i zoologiczne oraz naturalne obszary i obiekty chronionej przyrody 1 077 055
926 Kultura fizyczna 680 436

Sprawozdawca: Maria Belka, Minister Finansów
1. Wstępne szacunki do budżetu na 2033 z krótkim opisem
wzrost PKB - 3%
inflacja - 5%
przeciętne wynagrodzenie - 9 100 zł
bezrobocie - 5,3%

2. Przewidywane saldo i dług sektora finansów publicznych
Przewidujemy, że PKB w cenach bieżących wyniesie w 2033 r. 5 700 mld zł
Deficyt sektora finansów publicznych wyniesie 0,2% PKB.
Państwowy Dług Publiczny w dniu 31 grudnia 2033 wyniesie 1 220 mld zł, czyli 21,4% PKB

Dochody do budżetu wzrastają głównie dzięki popytowi wewnętrznemu, który generuje wzrost gospodarczy i utrzymuje wskaźnik wzrostu. Nadal budżet jest zasilany dzięki pozytywnym efektom uszczelnienia systemu podatkowego. Dobra kondycja w sektorze wydobywczym pozwala na zwiększenie zysków w postaci dywidendy. Przewidywany wzrost dochodów jest związany też z podwyżką płacy minimalnej.

Wzrastają wydatki m.in. w działach transport i łączność (uwzględniając rządowy program budowy lub modernizacji przystanków kolejowych na lata 2032-2036), gospodarka mieszkaniowa, nauka, oświata i wychowanie, szkolnictwo wyższe, czy kultura i ochrona dziedzictwa narodowego, część z nich wraz z tempem wzrostu, inne powyżej. Wydatki na subwencje samorządowe przewidziano na poziomie 2,4% PKB, natomiast na obronę narodową w wysokości 2% PKB. Wzrasta średnie wynagrodzenie oraz płaca średnia.

og: 48h

[Fryderyk Skarbinski]

Sławomir Dudek

Pani Marszałek!
Wysoka Izbo!

W ostatnich latach ustawa budżetowa utraciła rangę najważniejszego dokumentu wyznaczającego kierunku polityki fiskalnej i gospodarczej rządu i stała się niewiele wartym zestawieniem finansowym. Kolejni ministrowie finansów sprowadzili swoją rolę do bycia księgowym rządu, który dba aby cyferki w sprawozdaniu się zgadzały.

Z przykrością muszę stwierdzić, że pani minister Maria Belka nawet z tak okrojonym zadaniem przy przygotowaniu budżetu państwa zupełnie sobie nie poradziła. Nie poradziła sobie z prostą rachunkowością. Wiem, że to nie będzie sexy wywód, ale musimy spojrzeć na ten budżet oczami księgowego audytora.

Najpoważniejszym zarzutem są błędy kalkulacyjne w wyliczeniu dochodów i wydatków budżetu państwa, a tym samym wpływające na wynik bilansu tych dwóch pozycji. Wystarczyło by ministerstwo posadziło 7 latka z kalkulatorem, który sprawdziłby sumy poszczególnych pozycji, aby przekonać się, że są one błędne. Dochody wynoszą nie 761,7 mld. lecz 758,9 mld., wydatki wynoszą nie 758,7 mld. lecz 756,9 mld. tym samym nadwyżka budżetowa będzie o 1 mld. złotych mniejsza i wyniesie 1,9 mld. a nie 2,9 mld. jak zapisał rząd w ustawie budżetowej. To z miejsca dyskwalifikuje ten projekt jako poważny dokument, o którym powinna dyskutować Wysoka Izba.

Przejdźmy jednak do szczegółów poszczególnych pozycji. Likwidując podatek Belki rząd zapewniał, że uwzględnił zmniejszenie wpływów z tytułu tego podatku w kalkulacji ubiegłorocznego budżetu. Tymczasem w stosunku do 2031 roku w ustawie na 2032 dochody z tytułu podatku dochodowego od osób fizycznych wzrosły o 23%, a w obecnej ustawie rosną o kolejne 31%. To wszystko pomimo tego, że przed likwidacją podatek Belki stanowił blisko 20% wpływów w ramach tej pozycji. Pozostałe podatki to przede wszystkim różne formy rozliczeń dla przedsiębiorców stąd moje pytanie skąd tak drastyczny wzrost wpływów z tego tytułu? Jakie dodatkowe obciążenia rząd planuje nałożyć na osoby prowadzące własną działalność gospodarczą?

Minister finansów w swoim skąpym uzasadnieniu mówi o zwiększeniu nakładów na obronę narodową do 2% PKB. Należy jednak pamiętać, że w części budżetu dotyczącej obrony narodowej uwzględniane są też wydatki na świadczenia pieniężne w tym renty i emerytury, które stanowią kilkanaście procent z tej pozycji. Ciężko uzasadniać, że wypłaty emerytur są faktycznymi wydatkami na obronność i chyba jesteśmy jedynym krajem w NATO, który wlicza te świadczenia oczekiwanego przez Pakt poziomu finansowania obronności. W związku z tym proszę o wskazanie ile %PKB wydamy realnie na obronę narodową rozumianą jako inwestycje majątkowe, utrzymanie sprzętu i personelu Sił Zbrojnych?

Należy podkreślić również, że większość pozycji w wydatkach nie zmieniła się lub zmniejszyła się nominalnie w porównaniu z ubiegłym rokiem. To przy 5% inflacji oznacza, że realnie w tych częściach są do dyspozycji środki mające blisko 5% mniejszą siłę nabywczą czyli będzie można kupić za nie mniej niż przed rokiem. Jednocześnie dynamicznie rosną płacę więc rosnąć będzie udział kosztów pracowniczych, a co za tym idzie wydatki inwestycyjne zmniejszą się jeszcze znaczniej. Skąd tak drastyczne cięcia niemal we wszystkich częściach budżetu?

Niepokojący jest w szczególności spadek realnych wydatków na obowiązkowe ubezpieczenia społeczne. Przy rosnącej liczbie świadczeniobiorców oznacza to kolejny rok z rzędu ukrywanie faktycznej sytuacji budżetu państwa poprzez transferowanie deficytu do Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Od lat przez niewystarczające do pokrycia wydatków na świadczenia wpływów FUS musi zadłużać się na potęgę. Przez zmniejszenie wydatków państwa na FUS przenoszony jest ciężar finansowania deficytu sektora finansów publicznych. Są to miliardy złotych poza kontrolą parlamentu. Rząd chwali się kolejną nadwyżką, a faktyczny deficyt państwa rośnie. Jak pani minister wytłumaczy zamrożenie tych wydatków i niedofinansowanie FUS?

Rząd planuje również zmniejszenie nominalne wydatków na administrację i najważniejsze organy państwa. Nie słyszeliśmy w uzasadnieniu ani słowa o działaniach, które miałyby poprawić gospodarkę finansową w administracji lub doprowadzić do oszczędności w tym obszarze. Czy w związku z tym rząd planuje cięcia etatów w administracji, które przyczynią się do wskazanych oszczędności? Jeśli tak jak zmniejszenie zatrudnienia bez realnej reformy działania poszczególnych organów wpłynie na ich zdolność do wypełnienia powierzonych im zadań?

Na koniec chciałbym podkreślić, że wraz z kolegami i koleżankami z Rządzić Inaczej z radością powitamy wszelkie inicjatywy zmierzające do zmniejszenia zwłaszcza tych sztywnych wydatków państwa co pozwoli na zmniejszenie obciążeń podatkowych. Ten rząd jednak planowane oszczędności robi zupełnie bez głowy. Nie zastanawiając się nad konsekwencjami i nie poprzedzając ich faktycznymi zmianami, które uzasadniałyby cięcia. Jednocześnie rosną dochody i wydatki państwa liczone jako ich udział w PKB co oznacza, że rząd przeje większy procent wypracowanych przez obywateli środków.

Tym samym z całą stanowczością musimy wnieść nasz sprzeciw wobec tej ustawy budżetowej. Jej przygotowanie pozostawia wiele do życzenia i bez jej drastycznej przebudowy nie widzimy żadnych podstaw do poparcia tego projektu.

Dziękuję.

[Fryderyk Skarbinski]

Piotr Palutkiewicz

Pani Marszałek!
Wysoka Izbo!

Wnoszę o przedłużenie debaty nad projektem ustawy budżetowej tak, aby więcej posłów i posłanek mogło zabrać głos w dyskusji bo projekt wymaga mocnej i konstruktywnej krytyki oraz, aby wnioskodawcy mieli czas na ustosunkowanie się do podniesionych w debacie pytań i uwag. To jest mimo traktowania go po macoszemu przez rząd nadal bardzo ważny dokument i nie możemy pozwolić sobie na zaniechanie realnej dyskusji na jego temat.

Dziękuję.

OG: prośba o czas przynajmniej do końca weekendu

[Fryderyk Skarbinski]

Fryderyk Skarbiński

Pani Marszałek!
Wysoka Izbo!

Wyobraźcie sobie, że znajomy z pracy idzie po jedzenie dla współpracowników i dajecie mu 50 zł. Gry wraca mówi, że Wasze danie kosztowało 35 złotych, a 15 złotych reszty zatrzyma dla siebie, bo wyda je lepiej niż Wy. Nie bylibyście zadowoleni z takiego obrotu sprawy. A jednak po raz kolejny tak mówicie do Polek i Polaków: "Na realizację zadań państwa potrzebujemy po korekcie, o której mówił poseł Dudek 757 miliardów, zostanie nam prawie 2 miliardy reszty, ale zatrzymamy je, bo wydamy je lepiej niż Wy." Dlaczego mając kolejny rok nadwyżkę budżetową rząd nie przeznaczy jej na zmniejszenie obciążeń fiskalnych nakładanych na obywateli? Dlaczego z taką radością mówicie, że zgarniecie większą dywidendę od spółek z sektora wydobywczego, zamiast przeznaczyć większą część zysku na inwestycje?

W ubiegłorocznym budżecie zaplanowana była prawie 11 miliardowa nadwyżka. Co się stało z tymi pieniędzmi? Gdzie się podziały? Czy zostały wydane poza kontrolą parlamentu? Co się stanie z nadwyżką z tego roku? Zapominacie, że to nie są Wasze pieniądze. To nie są pieniądze Waszego rządu. To są pieniądze Polek i Polaków. Należy je traktować z jak największą gospodarnością i wydawać z rozwagą, a nie szastać nimi na lewo i prawo.

Klub Rządzić Inaczej jest zwolennikiem ograniczania wielkości budżetu państwa i całego sektora publicznego. Jeśli mamy nadwyżkę to przeznaczmy ją na zmniejszenie obciążeń fiskalnych. Przestańmy z takim fetyszem traktować bilansowanie budżetu i osiąganie nadwyżki. To nie jest najważniejsze. Krótkotrwały deficyt nie jest szkodliwy, o ile w długim terminie dochody i wydatki są zbilansowane. Problemem jest natomiast struktura budżetu i jego wielkość. Struktura, w której dominują wydatki sztywne. Struktura, w której niewielką część środków przeznacza się na inwestycje. Rośnie też udział wydatków w PKB, co oznacza że państwo zabierze obywatelom więcej pieniędzy niż rok temu. Rośną też dysproporcje pomiędzy obciążeniami nakładanymi na kapitał i pracę po likwidacji podatku Belki. Coraz bardziej będzie opłacała się zainwestować swoje pieniądze w instrumenty finansowe niż zatrudnić pracowników. Ten budżet nic w kluczowych kwestiach nie zmienia.

Nadal w polityce gospodarczej dominuje koncentracja na tym jak ten budżetowy tort podzielić zamiast skupić się na tym jak pomóc gospodarce przyspieszyć żeby ten tort rósł przy jednoczesnym obniżaniu jego ceny. Inaczej mówiąc jak zmniejszając obciążenia podatkowe dać bodziec rozwojowy, aby wzrost gospodarczy doprowadzał do wzrostu dochodów budżetowych. Na ten temat, w ogóle nie ma dyskusji. A jest to kluczowa dyskusja w kontekście przedstawionego projektu.

Zastanawiające są też decyzje związane z zamrożeniem wydatków w niektórych częściach budżetu. Na przykład na pomoc społeczną wydamy tyle samo co w zeszłym roku mimo 5% inflacji a znaczna część świadczeń i zasiłków jest automatycznie waloryzowana o wskaźnik inflacji. Czy rząd planuje jakieś zmiany w tym zakresie, które ograniczą wysokość pomocy społecznej? Zmniejszą się o 3% nominalnie wydatki na wymiar sprawiedliwości. Z czym związane są oszczędności w tej części?

Choć kierunek obniżania wydatków państwa jest jak najbardziej słuszny to brakuje jakiegokolwiek uzasadnienia dla proponowanych cięć. Brak takie uzasadnienia pozwala domniemywać, że cięcia odbiją się na jakości i dostępności usług publicznych.

Nie godzimy się na to, aby w ten sposób prowadzić politykę budżetową. Klub parlamentarny Rządzić Inaczej będzie głosował za odrzuceniem tego projektu.

Dziękuję.

[Marta Fornero-Piotrowska]

Wnioskodawcy wnoszą następującą autopoprawkę do projektu:

Art. 1. 1. Ustala się, zgodnie z załącznikiem nr 1. łączną kwotę dochodów budżetu państwa na 758 958 019 tys. zł
2. Ustala się, zgodnie z załącznikiem nr 2. łączną kwotę wydatków budżetu państwa na 756 986 826 tys. zł
3. Nadwyżkę budżetu państwa na dzień 31 grudnia 2033 ustala się na kwotę nie mniejszą niż 1 971 193 tys. zł

[Fryderyk Skarbinski]

Weronika Michalak

Pani Marszałek!
Wysoka Izbo!

W art. 15 ustawy o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym z 2023 roku zagwarantowane jest finansowanie z budżetu państwa świadczeń w ramach powszechnego ubezpieczenia zdrowotnego w wysokości przynajmniej 6% PKB. W jaki sposób rząd planuje zrealizować zapisy tej ustawy skoro cała pozycja "obowiązkowe ubezpieczenia społeczne" to nawet nie połowa tej kwoty?

Dziękuję.

[Marta Fornero-Piotrowska]

Izabela Leszczyna:

Pani Marszałek,
Wysoka Izbo,

Pierwotny projekt zeszłorocznej ustawy budżetowej owszem, zakładał nadwyżkę w wysokości 11 miliardów, jednak chciałabym przypomnieć, że w trakcie debaty nad tą ustawą w Senacie, to politycy Rządzić Inaczej zgłosili szereg poprawek, które obcięły wydatki w większości działów budżetu, zmniejszając nadwyżkę o 10 miliardów. Pamiętamy przecież, że Senat przyjął część z tych poprawek i ustawa ostatecznie została skierowana przez królową do Trybunału Konstytucyjnego, który uznał ją za niezgodną z ustawą zasadniczą. Nowy projekt budżetu, który został przyjęty, założył nadwyżkę budżetową w wysokości 1,3 miliarda, uwzględniając część poprawek Rządzić Inaczej m.in. w obronie narodowej, czy na subwencje samorządowe.

Dziękuję.

og: takie wyciąganie ustaw, które ig zostały uchwalone 5 lat temu i żaden z graczy nie jest w stanie tego wszystkiego spamiętać (chyba, że robi się jakiś większy research) - rozumiem, chodzi o skompromitowanie rządu, ale jednak wina leży po stronie już nawet rządu, który to "Kohn-Care" wprowadził i nie zadbał w budżecie o podwyższenie tych wydatków, a kolejne rządy zapomniały i o ustawie i o podwyżce tbh to nie jest symulacja polityki fiskalnej, nie powinniśmy aż tak szczegółowo tego odgrywać, zwłaszcza, że nie wszyscy mają jakieś pojęcie w tej kwestii - ja nigdy nie ukrywałam, że nie za bardzo znam się na finansach, więc nawet merytorycznie nie jestem w stanie odnieść się do tych wszystkich podniesionych uwag. Zawsze można zgłosić poprawki do projektu tej ustawy.

[Fryderyk Skarbinski]

Fryderyk Skarbiński

Pani Marszałek!
Wysoka Izbo!

Dziękuję za sprostowanie co do wysokości nadwyżki w ubiegłorocznym budżecie. Istotnie spojrzałem w projekt ustawy przyjęty przez Sejm. Tym nie mniej nie odpowiedziała pani na pytanie gdzie się podziały pieniądze z ubiegłorocznej nadwyżki? Szkoda, że nie odniosła się pani do pozostałych o wiele istotniejszych kwestii niż sama wysokość nadwyżki.

Dziękuję.

OG: Nikt nie jest ekspertem we wszystkich dziedzinach poruszanych w grze równie dobrze mógłbym narzekać że wchodzimy w meandry dyplomacji, energetyki czy prawa. Nie wchodzimy przecież w jakieś szczegóły ale w proste założenie 6% PKB na świadczenia zdrowotne. Tym bardziej istotne że w ostatnich latach te wydatki nie są zwiększane nawet o poziom inflacji.

To brońcie się in game że to wina tamtych rządów że oni tego nie zrobili. Jaki sens miałaby gra jeśli możnaby ignorować prawo które w grze powstało? Nie raz już ja i inni gracze dostali strzały że przecież w xxxx roku weszła taka zmiana i co my wygadujemy. Także to chyba naturalna część tej rozgrywki.

[Marta Fornero-Piotrowska]

Izabela Leszczyna:

Pani Marszałek,
Wysoka Izbo,
Panie pośle,

nadwyżka, założona w zeszłorocznym budżecie, została rozdysponowywana w poszczególnych budżetach jednostkowych, m.in. na podwyżkę wynagrodzeń w budżetówce. Jednocześnie muszę z przykrością stwierdzić w odniesieniu do pytania o obowiązkowe ubezpieczenia społeczne, że kolejne rządy poczynając od 2024 roku powtarzały ten błąd, nie dostosowując finansowania do nałożonych wymogów ustawowych. Wydatki na ten dział rosną w szybszym tempie od 2028 roku. Oczywiście jednak, w kolejnych projektach budżetowych ten błąd powinien zostać niezwłocznie skorygowany.

Jednocześnie gorąco zachęcam do przedstawienia przez państwa posłów ewentualnych poprawek do ustawy budżetowej, tak jak z resztą miało to miejsce w zeszłym roku.

Dziękuję.

[Fryderyk Skarbinski]

Sławomir Dudek

Pani Marszałek!
Wysoka Izbo!
Pani Wiceminister!

Jak pewnie doskonale pani wie art. 221 Konstytucji nie pozwala sejmowi proponować poprawek, które zwiększą deficyt budżetowy. Tak więc pole manewru jest tutaj dosyć wąskie i ogranicza się w zasadzie do przesypywania pieniędzy z jednej kupki na drugą. Ten budżet tak jak wskazywaliśmy jest wadliwy strukturalnie. Tu nie wystarczy kosmetyka żeby przesunąć miliard z jednej części do drugiej. Tutaj trzeba naprawić lata błędów i zaniedbań kolejnych państwa rządów. Rządów, które ignorowały głos opozycji w debatach budżetowych czego efekty mamy dzisiaj.

Niesamowita arogancja przebija z wypowiedzi pani minister, że skoro poprzednie rządy nie spełniały wymogów ustawowych to ten też nie musi. Czemu nie chcecie poprawić tego już w obecnym projekcie? Czy 2% na obronę narodową jest ważniejsze niż 6% na służbę zdrowia? Ten błąd powinien zostać skorygowany niezwłocznie jak sama pani zauważyła. Niezwłocznie w tej ustawie budżetowej. Myli się pani mówiąc, że wydatki na "ten dział" rosną szybciej, bo w tym roku nie rosną w ogóle. Potęgujecie deficyt funduszy, co za chwilę może się zakończyć katastrofą jeśli nie będą one w stanie zaciągać kolejnych zobowiązań. Mówił o tym przy okazji procedury budżetowej 2 lata temu mój kolega poseł Piotr Palutkiewicz. Ale Wy przekonani o swojej nieomylności nie słuchacie tych głosów. Ba! Pogłębiacie te problemy tnąc dochody państwa bez równoległego zmniejszania wydatków.

Żebyśmy mogli realnie dyskutować o tym projekcie oczekujemy odpowiedzi na zadane pytania. Skąd tak duży o ponad 50% w ostatnich dwóch latach wzrost dochodów z podatku PIT mimo likwidacji podatku Belki? Jakie uzasadnienie jest dla cięć w większości pozycji w ujęciu realnym? Skąd takie oszczędności w administracji?

Nie uciekajcie od tych pytań, bo jak sami widzicie prowadzi to do tego, że z roku na rok projekty ustaw budżetowych obarczone są coraz większą liczbą błędów. Czas z tym zakończyć i mam nadzieję, że Wysoka Izba podziela zdanie Rządzić Inaczej w tej kwestii.

Dziękuję.