Przechodzimy do procedowania projektu Postępowych Demokratów o utworzeniu Instytutu Odwagi i Solidarności. Proszę posła sprawozdawcę, Gniewomira Maj-Ołyńskiego, o zabranie głosu.
Ustawa z dn. .... 2024 r.
o Instytucie Odwagi i Solidarności
ROZDZIAŁ I
PRZEPISY OGÓLNE
Art. 1. 1. Ustawa określa organizację i zadania Instytutu Odwagi i Solidarności, zwanego dalej "Instytutem".
2. Instytut tworzy się w miejsce Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa, która istnieje do dnia wyboru ostatniego członka Rady Pamięci.
3. Siedzibą Instytutu jest Pałac Namiestnikowski w Warszawie.
Art. 2. Celem działalności Instytutu jest inicjowanie, podejmowanie i wspieranie działań mających na celu upamiętnienie i uhonorowanie osób żyjących, zmarłych lub zamordowanych, zasłużonych dla Narodu Polskiego, zarówno w kraju, jak i za granicą, w dziele pielęgnowania pamięci lub niesienia pomocy osobom narodowości polskiej lub obywatelom polskim innych narodowości będącym ofiarami zbrodni sowieckich, nazistowskich zbrodni niemieckich, zbrodni z pobudek nacjonalistycznych lub innych przestępstw stanowiących zbrodnie przeciwko pokojowi, ludzkości lub zbrodni wojennych, a także inicjowanie i koordynowanie działalności związanej z historycznych wydarzeniami i miejscami w dziejach walk i męczeństwa Narodu Polskiego, zarówno w kraju jak i za granicą, a także bliskich Narodowi Polskiemu miejsc walk i męczeństwa innych
narodów na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej.
Art. 3. Do zadań Instytutu należy:
1) prowadzenie oraz poszerzanie baz danych, księgozbiorów i archiwów w Rzeczpospolitej
Polskiej i za granicą w zakresie określonym w ust. 2;
2) popularyzowanie, dokumentowanie i poszerzanie wiedzy w zakresie określonym w ust. 2
3) upowszechnianie wiedzy o osobach, o których mowa w ust. 2;
4) inicjowanie, prowadzenie i wspieranie działań informacyjnych, edukacyjnych i kulturalnych w zakresie określonym w ust. 2
5) zgłaszanie uprawnionym organom inicjatyw nadania odznaczenia lub orderu osobom, o których jest mowa w ust. 2
6) prowadzenie działalności wydawniczej w zakresie, o którym mowa w ust. 2
7) organizowanie uroczystości, konferencji, sympozjów, wykładów, seminariów, dyskusji oraz prowadzenie innej działalności popularyzatorskiej, zarówno w Rzeczpospolitej Polskiej, jak i za granicą, w zakresie określonym w ust. 2;
8) współpraca z krajowymi, zagranicznymi i międzynarodowymi instytucjami naukowymi
i stowarzyszeniami w zakresie, o którym mowa w ust. 2;
9) sprawowanie opieki nad miejscami walk i męczeństwa oraz trwałe upamiętnianie związanych z tymi miejscami faktów, wydarzeń i postaci;
10) ocenianie stanu opieki nad miejscami i trwałymi obiektami pamięci narodowej, a w szczególności nad pomnikami, cmentarzami i mogiłami wojennymi oraz walk narodowowyzwoleńczych, cmentarzami ofiar hitlerowskiego terroru, muzeami walk i martyrologii, a także izbami pamięci narodowej;
11) sprawowanie funkcji opiniodawczej i opiekuńczej wobec muzeów walk i męczeństwa, a w szczególności: w Oświęcimiu-Brzezince, na Majdanku, w Sztutowie, w Łambinowicach, w Żabikowie, w Rogoźnicy, w Treblince i Radogoszczy;
12) opiniowanie pod względem historycznym i artystycznym wniosków o trwałe upamiętnienie miejsc wydarzeń historycznych, a także wybitnych postaci związanych z dziejami walk i męczeństwa.
Art. 4. Organami Instytutu są:
1) Dyrektor Instytutu;
2) Rada Pamięci.
Art. 5. 1. Dyrektora Instytutu powołuje Senat większością dwóch trzecich liczby senatorów obecnych na sali w czasie głosowania.
2. Na stanowisko Dyrektora może być powołana osoba, która:
1) posiada obywatelstwo polskie;
2) nie była skazana prawomocnym wyrokiem za umyślne przestępstwo lub przestępstwo skarbowe;
3) posiada wykształcenie wyższe;
4) wyróżnia się wiedzą z zakresu historii Polski i/lub Narodu Polskiego;
5) cieszy się nieposzlakowaną opinią.
3. Kandydatów na Dyrektora może zgłosić co najmniej 15 senatorów lub Marszałek Senatu.
4. Kadencja Dyrektora trwa 4 lata od momentu wybrania przez Senat.
5. Wynagrodzenie Dyrektora Instytutu, w drodze rozporządzenia, ustala minister właściwy do spraw kultury i dziedzictwa narodowego.
Art. 6. Osoba powołana na stanowiska Dyrektora nie może:
1) zajmować innego stanowiska, z wyjątkiem stanowiska naukowo-dydaktycznego lub
naukowego w szkole wyższej, Polskiej Akademii Nauk, Heroldii Koronnej, instytucie badawczym lub innej jednostce naukowej, ani wykonywać innych zajęć zarobkowych niedających się pogodzić z obowiązkami i godnością jego urzędu;
2) należeć do partii politycznej;
3) wykonywać innych czynności, które pozostają w sprzeczności z jego obowiązkami albo mogą wywołać podejrzenie o jego stronniczość lub interesowność;
4) prowadzić działalności publicznej niedających się pogodzić z obowiązkami i godnością jego urzędu.
Art. 7. Dyrektor może być odwołany przez Senat większością dwóch trzecich senatorów obecnych na sali w czasie głosowania tylko gdy:
1) zrzeknie się urzędu;
2) stał się trwale niezdolny do pełnienia obowiązków na skutek choroby, ułomności lub upadku sił - stwierdzonych orzeczeniem lekarskim;
3) popełnił przestępstwo umyślne.
Art. 8. Do zadań i obowiązków Dyrektora Instytutu należy:
1) kierowanie pracami Instytutu;
2) reprezentowanie go na zewnątrz;
3) zapewnienie funkcjonowania i ciągłości pracy Instytutu;
4) opracowywanie rocznego planu działania Instytutu;
5) opracowywanie rocznego planu finansowego Instytutu;
6) sporządzanie rocznego sprawozdania z działalności Instytutu i przedstawianie go Senatowi;
7) sprawowanie zarządu nad mieniem Instytutu.
Art. 9. 1. Rada Pamięci jest organem opiniodawczo-doradczym Dyrektora Instytutu.
2. Rada Pamięci składa się z dziewięciu członków, powoływanych przez Senat większością dwóch trzecich senatorów obecnych na sali w czasie głosowania, spośród przedstawicieli organizacji kombatanckich, społecznych, politycznych, wyznaniowych, zawodowych i młodzieżowych oraz organizacji środowisk nauki, mediów, oświaty, kultury i sztuki, a także osób wyróżniających się wiedzą z zakresu historii Polski i Narodu Polskiego.
3. Kandydatów na Członków Rady Pamięci mogą zgłaszać Marszałek Senatu, grupa co najmniej 10 senatorów, uczelnie wyższe, Polska Akademia Nauk, organizacje kombatanckie, społeczne, polityczne, wyznaniowe, zawodowe i młodzieżowe, środowiska nauki, mediów, oświaty, kultury i sztuki lub minister właściwy do spraw kultury i dziedzictwa narodowego.
4. Członkowie Rady Pamięci wybierani są na indywidualną, 7-letnią kadencję, z możliwością jednej reelekcji.
5. Kadencja Członka Rady ulega skrócenia, gdy Członek:
1) zrzeknie się urzędu;
2) stał się trwale niezdolny do pełnienia obowiązków na skutek choroby, ułomności lub upadku sił - stwierdzonych orzeczeniem lekarskim;
3) popełnił przestępstwo umyślne.
6. Członkom Rady nie przysługuje wynagrodzenie.
7. Członkom Rady Pamięci, mającym inne miejsce zamieszkania niż Warszawa, przysługują diety, zwrot kosztów podróży i noclegów związanych z uczestnictwem w tych posiedzeniach, na podstawie przepisów wydanych na podstawie art. 77 § 2 Kodeksu pracy.
Art. 10. Pracami Rady Pamięci kieruje przewodniczący, wybrany zwykłą większością głosów, spośród członków Rady.
Art. 11. Rada Pamięci, na wniosek Dyrektora, przyznaje Medal Instytutu Odwagi i Solidarności - "Zasłużony dla Polski i Narodu Polskiego", osobom które szczególnie zasłużyły się dla Polski lub Narodu Polskiego.
ROZDZIAŁ II
PRZEPISY PRZEJŚCIOWE
Art. 12. Senat jest zobowiązany do wyboru członków Rady Pamięci w ciągu 30 dni od dnia wejścia ustawy w życie.
Art. 13. Minister właściwy do spraw kultury i dziedzictwa narodowego nadaje Instytutowi tymczasowy statut.
Art. 14. Rada Pamięci jest zobowiązana, w ciągu 14 dni od wyboru ostatniego członka, zebrać się na posiedzenie, które zwołuje minister właściwy do spraw kultury i dziedzictwa narodowego.
Art. 15. Rada Pamięci, w ciągu 30 dni od pierwszego posiedzenia, jest zobowiązana uchwalić statut Instytutu.
Art. 16. W dniu wejścia ustawy w życie, traci moc Ustawa z dnia 21 stycznia 1988 r. o Radzie Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa.
Art. 17. Ustawa wchodzi w życie w dniu ogłoszenia w Dzienniku Ustaw.
Gniewomir Maj-Ołyński:
Panie Marszałku,
Wysoka Izbo!
Prezentowana przeze mnie ustawa ma na celu zwrócenie uwagi na bohaterstwo naszych rodaków podczas walki o niepodległość. Istnieje głęboka potrzeba uczczenia Polaków ratujących swych współobywateli. Trzeba docenić również trud tych, którzy, nie obawiając się represji, dawali świadectwo prawdzie o zbrodniach na narodzie polskim.
Naszym zadaniem jest wyrażenie wdzięczności dla poległych lub zmarłych oraz wyrażenie głębokiego szacunku dla tych, którzy jeszcze żyją. Wiele osób w odległych krajach dawało schronienie swoim "braciom" i "siostrom", którzy wypędzeni przez zaborców lub przez wojnę, represjonowanych - ich olbrzymi trud również trzeba docenić, bo bez nich wiele rodzin przestałoby istnieć na zawsze.
Na docenienie szlachetnych czynów, wyrażenie wdzięczności i uczczenie bohaterów pozwala właśnie ta ustawa, bowiem przejmuje i poszerza ona dotychczasowe kompetencje Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa. Rada Pamięci Instytutu będzie zajmować się także tym, co było zapisane w ustawie o ROPWiM, czyli m.in. sprawowanie funkcji opiekuńczej wobec muzeów walk i męczeństwa na terenie RP, m.in. Auschwitz-Birkenau, na Majdanku, w Treblince czy Sztutowie, czy przejmie ochronę nad cmentarzami oficerów polskich m.in. w Katyniu.
Ustawa wprowadza nowe odznaczenie tj. Medal Instytutu Odwagi i Solidarności - "Zasłużony dla Polski i Narodu Polskiego", które będzie nadawane przez Radę Pamięci Instytutu na wniosek Dyrektora. Odznaczenie to ma na celu uhonorowanie wszystkich bohaterów, którzy przyczynili się dla Polski lub Narodu Polskiego.
Mam nadzieję, że wszyscy koledzy i koleżanki z ław poselskich uszanują polskich bohaterów i debata przebiegnie spokojnie.
Ustawa nie jest niezgodna z prawem Unii Europejskiej oraz nie wpływa negatywnie na sytuację rodzin z dziećmi.
og:48h wystarczy
